HIV eshte nje nje virus i cili sulmon sistemin imunitar,sistemin natyral te mbrojtjes se trupit. Pa nje sistem te fort imuniteti trupi gjen veshtiresi ne luftimin e semundjeve te ndryshme. Ky virus dhe ky infeksion i krijuar quhet ndryshe HIV.
Rruazat e bardha te gjakut janë një pjesë e rëndësishme e sistemit imunitar. HIV pushton dhe shkatërron qelizat e caktuara të bardha të gjakut te quajtura qelizat CD4 +. Nëse shumë nga keto qeliza shkatërrohen, trupi nuk mund të mbrojë veten kundër infeksionit.
Faza e fundit e infeksionit HIV është SIDA (sindromi i fituar i mungesës së imunitetit).
Njerëzit me AIDS kanë një numër të ulët të qelizave CD4 + dhe marrin infeksionet ose kancer me shpejt sesa personat e shendetshem. Këto mund të jenë vdekjeprurëse.
Por te kesh HIV nuk do te thote te kesh AIDS. Edhe pa trajtim, HIV i duhet nje kohe e gjate para se te kaloj ne AIDS-zakonisht nga 10 deri ne 12 vjet. Nese HIV diagnostikohet perpara se te kaloj ne AIDS,ilacet mund te ulin ose te ndalojn demtimin e sistemit imunitar. Me trajtim, shumë njerëz me HIV janë në gjendje të jetojnë nje jetë te gjatë dhe aktive.
Çka e shkakton HIV?
Infeksioni HIV është shkaktuar nga virusi i mungesës së imunitetit të njeriut. Ju mund ta merrni HIV-it nga kontakti me gjakun e infektuar, spermë Ose lëngjeve vaginale.
1. Shumica e njerëzve marrin virusin duke pasur marrëdhënie seksuale të pambrojtura me dikend që është i infektuar me HIV.
2. Një tjetër mënyrë për marrjen e virusit është nëpërmjet shkëmbimit të gjilpërave të drogës me dikend që është i infektuar me HIV.
3. Virusi mund edhe të kalohet nga nëna tek fëmija e saj gjatë shtatzënisë, lindjes, apo gji me gji.
HIV nuk mund te perhapet nga kontakti i rastit sic mund te jete nje puthje ose shkembimi i gotave me uje me nje person te infektuar.
CILAT JANE SIMPTOMAT?
HIV nuk mund të shkaktojnë simptome më herët. Personat te cilet kane simptomat mund ti ngaterrojne ato me te gripit.
Simptomat e hershme të përbashkëta përfshijnë:
• Ethe.
• Dhimbje fyti.
• Dhimbje koke.
• Dhimbje të muskujve dhe dhembje të përbashkët.
• Gjendra të fryrë (ënjtur nyjet limfatike).
Simptomat mund të paraqiten nga disa ditë për disa javë pas një person është i infektuar me parë. Simptomet e hershme zakonisht zhduken brenda 2 deri në 3 javë.
Pasi simptomat e hershme largohen,nje personi te infektuar nuk i shfaqen me kto simptoma per shume vjet. Mjekimet mbajn virusin nen kontroll dhe ndihmoj sistemin imunitar te qendroj i shendetshem. Por pa trajtim,virusi vazhdon e perhapet dhe sulmon sistemin imunitar. Pas nje pike te caktuar simptomat rishfaqen dhe mbesin.Keto simptoma zakonisht perfshijne:
Nyjet limfatike te fryra
Lodhje ekstreme.
Humbje Peshe
Ethe.
Djersitje natën.
Si diagnostifikohet HIV?
Administrata e Ushqimit dhe Droges ne SH.B.A ka aprovuar provat per zbulimin e antitrupave e HIV ne urine,lëngun nga goja (lëngun me gojë), apo gjakun.
Nëse një test në urinë ose me gojë lëngun tregon se ju jeni të infektuar me HIV, ju ndoshta do të duhet një test të gjakut për të konfirmuar rezultatet. Nëse ju keni qenë të ekspozuar ndaj HIV-it, sistemi juaj imunitar do te prodhoj antitrupa qe të përpiqen të shkatërrojnë virusin. Ne testet e gjakut mund të gjenden këto antitrupa në gjakun tuaj.
Shumica e doktoreve perdorin dy analiza gjaku,te quajtura ELISA dhe analizen e kontrollit te pastertis se gjakut. Nese analiza pare ELISA eshte pozitive( dmth jane gjetur antitrupat e HIV jane gjetur) ather analizat e gjakut duhen bere serish. Nese analizat perseri rezultojn pozitive ather doktori do bej analizen e kontrrollit te pastertis se gjakut qe te sigurohet. Mund te marr rreth 6 muaj kohe para se antitrupat te shfaqen ne analizat e gjakut. Nese mendoni qe jeni te infektuar me HIV por analizat tregojn rezultat negativ ather ju:
1. Nenshtrojuni nje analize perseri mbas 6 muajsh per tu siguruar qe nuk jeni te infektuar.
2. Nderkohe, ndermerni hapa ne parandalimin e perhapjes se virusit. Nese jeni i infektuar ju mund ta kaloni kete infektim tek personat e tjere qe ju rrethojne.
Disa persona kane frike te bejne analizat e HIV. Por në qoftë se ka ndonjë mundësi që ju mund të jeni të infektuar, eshte shume e rendesishme qe ta zbuloni. HIV mund te kurohet. Marja e trajtimeve te duhura ne kohe mund te ngadalesoj virusin dhe mund tet siguroj nje jete te shendetshme.Dhe sigurisht te duhet te dish nese je i infektuar ne menyre qe te parandalosh perhapjen e infeksionit tek te tjeret.
Ju mund te beni analizen e HIV ne klinikat e shumta te doktoreve, ne kilinkat shendetesore publike, spitale. Gjithashtu mund te bleni nje analize shtepie per HIV, gje qe mund ta bleni ne nje dyqan drogash ose me porosi me email.
SI MUND TE KUROHET HIV?
Trajtimi standart per HIV eshte kombinimi i disa ilaceve te quajtura highly acitve antiretroviral therapy (HAART). Antiretroviral medicines slow the rate at which the virus multiplies. Ilacet antiretrovial ngadalesojn shpejtesine e perhapjes se virusit ne ato vende ku ajo shumfishohet. Marja e ketyre ilaceve mundeson uljen e sasise se virusit dhe te ndihmon te kesh nje jete te shendetshme.
Mund te mos te jete e lehte te vendosesh momentin kur duhet te fillosh kurimin. Ka pro dhe kunder ne marjen e ilaceve HAART perpara shfaqjes se simptomave. Diskutojeni kete me doktorin tuaj keshtu jeni ne gjendje te kutponi zgjedhjet tuaj.
Te monitoroj infeksionet dhe efektet e HIVnje doktor do bej dy teste:
1. Ne testin e pare do shikohet sasia e HIV-it ne gjakun tuaj.
2. CD 4+ cell count, e cila tregon menyren sesi funksionon sistemi imunitar juaji.
Nese nuk keni simptomat dhe CD 4+ cell count eshte ne nje nivel te shendetsahem ateher nuk e keni te nevojshme akoma fillimin e kurimit. Doktori do ju perseris testet pas nje periudhe te caktuar kohe ku do te shikoj ecurine tuaj. Nese keni simptomat,duhet te merni parasysh fillimin e kurimit pavresisht nivelin e rruazave te bardha CD4 +.
Pasi te filloni kurimin,eshte e rendesishme te merni ilacet ne menyren sesi doktori juaj ju ka keshilluar. Kur kurimi nuk eshte eficent kjo shpesh ndodh sepse HIV eshte bere rezistent ndaj ilaceve. Kjo ndodh per shkak se keto ilace nuk jane marre ne menyre te rregullt. Pyesni doktorin tuaj per cfare do pyetje te keni rreth kurimit tuaj.
Kurimi vitet e fundit eshte bere shume me i lehte per tu ndjekur.Kombinimi i e reja te ilaceve kane bere te mundur shkrirjen e disa pilulave ne nje te vetme. Shume persona te cilet marin kurim ndaj HIV-it konsumojne thjesht nje deri ne dy pilula ne dite.
Te qendrosh sa me i shendestshem gjate kurimit duhet:
1.Te mos pini duhan. Njerezit me HIV ka te ngjare qe te pesojn infarkt ne zemer ose kancer ne mushkeri nese konsumojn duhan. Tymosja mund madje te rrisi rrezikun akoma me shume.
2.Hani shendetshem. Nje diet e balancuar e mban sistemin tuaj imunitar te forte.
3.Ushtrohuni rregullisht te ulni nivelin e stresit dhe permiresoni kualitetin e jetes tuaj.
4.Mos konsumoni droga ilegale. Duhet gjithashtu te reduktoni alkolin.
Lexoni sa me shume te mundni rreth HIV-it ne kete menyre mund te luani nje rol aktiv ne kurimin tuaj. Doktori juaj nga ana tjeter mund tju ndihmoje te kuptoni HIV-in e menyren me te mire per ta kuruar. Gjithashtu mund te merni parasysh te bashkoheni me nje grup mbeshtetes te HIV. Keto grupe mbeshtetese mund te jene nje vend i shkelqyer te ndash informacione si dhe pervoja personale e emocione rreth infektimit nga HIV.
SI MUND TE PARANDALONI HIV?
HIV mund te perhapet nga ato persona te cilet nuk e dine qe jane te infektuar. Te mbroni veten si dhe te tjeret duhet:
1. Te praktikoni nje sex te sigurt. Perdorni prezervativa gjate sexit(perfshire dhe sex oral)deri ne momentin qe jeni te sigurt qe as ju as partneri juaj nuk jeni te infektuar.
2. Mos kryeni mardhenie seksuale me me shume se nje partner ne te njejten kohe. Sexi me i sigurt eshte ai i cili e kryeni vetem me nje partner.
3. Bisedoni me para me partnerin tuaj perpara se te kryeni mardhenie. Zbuloni nese ka ndonje risk qe ai te jet i infektuar me HIV. Beni nje test te dy dhe perseriteni mbas 6 muajsh. Perdorni kondome ne te njejten kohe.
4. Mos perdorni drogat e ndaluar dhe alkol perpara sexit. Mund te jeni te pavetedijshem e te praktikoni sex te pasigurt.
5. Mos ndani me njeri gjerat tuaja personale sic jane furca e dhembeve ose makinen e rrojes.
Rruazat e bardha te gjakut janë një pjesë e rëndësishme e sistemit imunitar. HIV pushton dhe shkatërron qelizat e caktuara të bardha të gjakut te quajtura qelizat CD4 +. Nëse shumë nga keto qeliza shkatërrohen, trupi nuk mund të mbrojë veten kundër infeksionit.
Faza e fundit e infeksionit HIV është SIDA (sindromi i fituar i mungesës së imunitetit).
Njerëzit me AIDS kanë një numër të ulët të qelizave CD4 + dhe marrin infeksionet ose kancer me shpejt sesa personat e shendetshem. Këto mund të jenë vdekjeprurëse.
Por te kesh HIV nuk do te thote te kesh AIDS. Edhe pa trajtim, HIV i duhet nje kohe e gjate para se te kaloj ne AIDS-zakonisht nga 10 deri ne 12 vjet. Nese HIV diagnostikohet perpara se te kaloj ne AIDS,ilacet mund te ulin ose te ndalojn demtimin e sistemit imunitar. Me trajtim, shumë njerëz me HIV janë në gjendje të jetojnë nje jetë te gjatë dhe aktive.
Çka e shkakton HIV?
Infeksioni HIV është shkaktuar nga virusi i mungesës së imunitetit të njeriut. Ju mund ta merrni HIV-it nga kontakti me gjakun e infektuar, spermë Ose lëngjeve vaginale.
1. Shumica e njerëzve marrin virusin duke pasur marrëdhënie seksuale të pambrojtura me dikend që është i infektuar me HIV.
2. Një tjetër mënyrë për marrjen e virusit është nëpërmjet shkëmbimit të gjilpërave të drogës me dikend që është i infektuar me HIV.
3. Virusi mund edhe të kalohet nga nëna tek fëmija e saj gjatë shtatzënisë, lindjes, apo gji me gji.
HIV nuk mund te perhapet nga kontakti i rastit sic mund te jete nje puthje ose shkembimi i gotave me uje me nje person te infektuar.
CILAT JANE SIMPTOMAT?
HIV nuk mund të shkaktojnë simptome më herët. Personat te cilet kane simptomat mund ti ngaterrojne ato me te gripit.
Simptomat e hershme të përbashkëta përfshijnë:
• Ethe.
• Dhimbje fyti.
• Dhimbje koke.
• Dhimbje të muskujve dhe dhembje të përbashkët.
• Gjendra të fryrë (ënjtur nyjet limfatike).
Simptomat mund të paraqiten nga disa ditë për disa javë pas një person është i infektuar me parë. Simptomet e hershme zakonisht zhduken brenda 2 deri në 3 javë.
Pasi simptomat e hershme largohen,nje personi te infektuar nuk i shfaqen me kto simptoma per shume vjet. Mjekimet mbajn virusin nen kontroll dhe ndihmoj sistemin imunitar te qendroj i shendetshem. Por pa trajtim,virusi vazhdon e perhapet dhe sulmon sistemin imunitar. Pas nje pike te caktuar simptomat rishfaqen dhe mbesin.Keto simptoma zakonisht perfshijne:
Nyjet limfatike te fryra
Lodhje ekstreme.
Humbje Peshe
Ethe.
Djersitje natën.
Si diagnostifikohet HIV?
Administrata e Ushqimit dhe Droges ne SH.B.A ka aprovuar provat per zbulimin e antitrupave e HIV ne urine,lëngun nga goja (lëngun me gojë), apo gjakun.
Nëse një test në urinë ose me gojë lëngun tregon se ju jeni të infektuar me HIV, ju ndoshta do të duhet një test të gjakut për të konfirmuar rezultatet. Nëse ju keni qenë të ekspozuar ndaj HIV-it, sistemi juaj imunitar do te prodhoj antitrupa qe të përpiqen të shkatërrojnë virusin. Ne testet e gjakut mund të gjenden këto antitrupa në gjakun tuaj.
Shumica e doktoreve perdorin dy analiza gjaku,te quajtura ELISA dhe analizen e kontrollit te pastertis se gjakut. Nese analiza pare ELISA eshte pozitive( dmth jane gjetur antitrupat e HIV jane gjetur) ather analizat e gjakut duhen bere serish. Nese analizat perseri rezultojn pozitive ather doktori do bej analizen e kontrrollit te pastertis se gjakut qe te sigurohet. Mund te marr rreth 6 muaj kohe para se antitrupat te shfaqen ne analizat e gjakut. Nese mendoni qe jeni te infektuar me HIV por analizat tregojn rezultat negativ ather ju:
1. Nenshtrojuni nje analize perseri mbas 6 muajsh per tu siguruar qe nuk jeni te infektuar.
2. Nderkohe, ndermerni hapa ne parandalimin e perhapjes se virusit. Nese jeni i infektuar ju mund ta kaloni kete infektim tek personat e tjere qe ju rrethojne.
Disa persona kane frike te bejne analizat e HIV. Por në qoftë se ka ndonjë mundësi që ju mund të jeni të infektuar, eshte shume e rendesishme qe ta zbuloni. HIV mund te kurohet. Marja e trajtimeve te duhura ne kohe mund te ngadalesoj virusin dhe mund tet siguroj nje jete te shendetshme.Dhe sigurisht te duhet te dish nese je i infektuar ne menyre qe te parandalosh perhapjen e infeksionit tek te tjeret.
Ju mund te beni analizen e HIV ne klinikat e shumta te doktoreve, ne kilinkat shendetesore publike, spitale. Gjithashtu mund te bleni nje analize shtepie per HIV, gje qe mund ta bleni ne nje dyqan drogash ose me porosi me email.
SI MUND TE KUROHET HIV?
Trajtimi standart per HIV eshte kombinimi i disa ilaceve te quajtura highly acitve antiretroviral therapy (HAART). Antiretroviral medicines slow the rate at which the virus multiplies. Ilacet antiretrovial ngadalesojn shpejtesine e perhapjes se virusit ne ato vende ku ajo shumfishohet. Marja e ketyre ilaceve mundeson uljen e sasise se virusit dhe te ndihmon te kesh nje jete te shendetshme.
Mund te mos te jete e lehte te vendosesh momentin kur duhet te fillosh kurimin. Ka pro dhe kunder ne marjen e ilaceve HAART perpara shfaqjes se simptomave. Diskutojeni kete me doktorin tuaj keshtu jeni ne gjendje te kutponi zgjedhjet tuaj.
Te monitoroj infeksionet dhe efektet e HIVnje doktor do bej dy teste:
1. Ne testin e pare do shikohet sasia e HIV-it ne gjakun tuaj.
2. CD 4+ cell count, e cila tregon menyren sesi funksionon sistemi imunitar juaji.
Nese nuk keni simptomat dhe CD 4+ cell count eshte ne nje nivel te shendetsahem ateher nuk e keni te nevojshme akoma fillimin e kurimit. Doktori do ju perseris testet pas nje periudhe te caktuar kohe ku do te shikoj ecurine tuaj. Nese keni simptomat,duhet te merni parasysh fillimin e kurimit pavresisht nivelin e rruazave te bardha CD4 +.
Pasi te filloni kurimin,eshte e rendesishme te merni ilacet ne menyren sesi doktori juaj ju ka keshilluar. Kur kurimi nuk eshte eficent kjo shpesh ndodh sepse HIV eshte bere rezistent ndaj ilaceve. Kjo ndodh per shkak se keto ilace nuk jane marre ne menyre te rregullt. Pyesni doktorin tuaj per cfare do pyetje te keni rreth kurimit tuaj.
Kurimi vitet e fundit eshte bere shume me i lehte per tu ndjekur.Kombinimi i e reja te ilaceve kane bere te mundur shkrirjen e disa pilulave ne nje te vetme. Shume persona te cilet marin kurim ndaj HIV-it konsumojne thjesht nje deri ne dy pilula ne dite.
Te qendrosh sa me i shendestshem gjate kurimit duhet:
1.Te mos pini duhan. Njerezit me HIV ka te ngjare qe te pesojn infarkt ne zemer ose kancer ne mushkeri nese konsumojn duhan. Tymosja mund madje te rrisi rrezikun akoma me shume.
2.Hani shendetshem. Nje diet e balancuar e mban sistemin tuaj imunitar te forte.
3.Ushtrohuni rregullisht te ulni nivelin e stresit dhe permiresoni kualitetin e jetes tuaj.
4.Mos konsumoni droga ilegale. Duhet gjithashtu te reduktoni alkolin.
Lexoni sa me shume te mundni rreth HIV-it ne kete menyre mund te luani nje rol aktiv ne kurimin tuaj. Doktori juaj nga ana tjeter mund tju ndihmoje te kuptoni HIV-in e menyren me te mire per ta kuruar. Gjithashtu mund te merni parasysh te bashkoheni me nje grup mbeshtetes te HIV. Keto grupe mbeshtetese mund te jene nje vend i shkelqyer te ndash informacione si dhe pervoja personale e emocione rreth infektimit nga HIV.
SI MUND TE PARANDALONI HIV?
HIV mund te perhapet nga ato persona te cilet nuk e dine qe jane te infektuar. Te mbroni veten si dhe te tjeret duhet:
1. Te praktikoni nje sex te sigurt. Perdorni prezervativa gjate sexit(perfshire dhe sex oral)deri ne momentin qe jeni te sigurt qe as ju as partneri juaj nuk jeni te infektuar.
2. Mos kryeni mardhenie seksuale me me shume se nje partner ne te njejten kohe. Sexi me i sigurt eshte ai i cili e kryeni vetem me nje partner.
3. Bisedoni me para me partnerin tuaj perpara se te kryeni mardhenie. Zbuloni nese ka ndonje risk qe ai te jet i infektuar me HIV. Beni nje test te dy dhe perseriteni mbas 6 muajsh. Perdorni kondome ne te njejten kohe.
4. Mos perdorni drogat e ndaluar dhe alkol perpara sexit. Mund te jeni te pavetedijshem e te praktikoni sex te pasigurt.
5. Mos ndani me njeri gjerat tuaja personale sic jane furca e dhembeve ose makinen e rrojes.
