Po të donte "Google" do të ishte në gjendje të përgatiste një dosje për çdo klient të veçantë. "Ndoshta është problemi më kompleks i privatësisë në historinë njerëzore", vëren Edward Felten, një ekspert i së drejtës së Universitetit të Princeton. John Battelle, autor i librit "Google dhe të tjerët, si e kanë transformuar kulturën tonë dhe rishkruar rregullat e biznesit", ka shkruar në blog-un e vet: "Po bëhem gjithnjë e më mosbesues në lidhje me ‘Google‘-in, sepse më tremb fakti që t‘i besoj kontrollin e të dhënave të mia një subjekti të vetëm".
"Google" është zënë në befasi nga këto reaksione. Kompania, që para se të hynte në bursë në 2004-ën kishte si slogan: "Don‘t be evil" (mos ji i keq) konsiderohet një forcë e së mirës në të gjithë botën deri në atë pikë sa sfidoi logjikën komerciale. Shumë herë themeluesit e saj, Larry Page e Sergej Brin dhe administratori Eric Schmidt, kanë deklaruar qartë që qëllimi i tyre kryesor nuk është të arrijnë një fitim maksimal, por të përmirësojnë botën. Diskutime të tilla të bëjnë të rrëqethesh. Botuesit dhe të gjitha firmat që varen nga kërkimet në "Google" janë të lodhur nga këto predikime. Ndonjëri ka përshtypjen që mbijetesa e tij është në rrezik, duke iu referuar "Google"-it. Dhe kritikat bëhen edhe nga disa punonjës (të quajtur googler) dhe ish-punonjës (të quajtur xoogler). "Google" është "arrogante", sepse e konsideron veten "të pamposhtur", pohon një xoogler, që e ka lënë kompaninë për të kaluar më vete. Qëndrimi ndaj klientëve, konkurrentëve dhe ortakëve përmblidhet në fraza si "askush s‘mund të na ndalojë" dhe "do t‘i shtypim". Imazhi "e ëmbël dhe fisnike" është një "mit". Sipas këtij xoogler-i, "Google" mbijeton vetëm si pasojë e rritjes impresionuese të vlerës së aksioneve të saj.
Nga 2004-a aksioni është pesëfishuar dhe sot, pas dhjetë vjet jete, kompania vlen 160 miliardë dollarë. Sipas bankës komerciale "Piper Jaffray", këtë vit "Google" do të regjistrojë një xhiro prej 16 miliardë dollarësh, që do japë 4.3 miliardë fitime. Kur hyjnë në arkë kaq shumë para, vërejnë disa, është e lehtë të injorosh aksionerët dhe të flasësh "të bësh të mirën" në vend që "t‘i bësh gjërat mirë". Por çfarë do të ndodhte nëse fitimet do të zhgënjenin Wall Street-in? "Yahoo" dhe konkurrentë të tjerë të "Google" janë bërë më të matur, pasi kanë kaluar kriza të thella. "Google" nuk ka pasur akoma vështirësi.
Njoftime të vogla
Sot, suksesi i saj është garantuar nga një burim i madh unik: njoftimet e vogla të futura pranë rezultateve të kërkimeve ose në faqe të tjera web-i. Reklamuesit paguajnë vetëm kur konsumatorët klikojnë mbi njoftimet (pagesë për klik). "Çdo navigator na garanton mesatarisht 50 cent", shpjegon Hal Varian, shefi i ekonomistëve të "Google"-it.
Ky sistem varet nga faktorë të ndryshëm. Para së gjithash, përqindja e navigatorëve që përdorin "Google"-in duhet të qëndrojë stabël. Dhe në sajë të famës së programit të kërkimit, kjo është mjaft e mundshme. Kuota është rritur rregullisht gjatë viteve të fundit. Sipas Hitwire, në korrik në SHBA ishte rreth 64%, thuajse tri herë më shumë se e "Yahoo"-së, konkurrentja e saj më luftarake. Në disa rajone të Evropës, në Indi dhe në Amerikën Latine, është akoma më e lartë. Vetëm në Korenë e Jugut, Japoni, Kinë, Rusi dhe në Republikën Çeke është tejkaluar nga konkurrentët lokalë.
Së dyti, "Google" duhet të mbajë ose të përmirësojë sistemin e njoftimeve përbri rezultateve të kërkimit, ku supremacia e saj është absolute. Sipas Alan Rimm-Kaufman, një konsulent marketingu, 73% e parave të firmave të shpenzuara për reklamat në programet e kërkimit përfundojnë në kasat e "Google"-it (kundrejt 21% të "Yahoo"-së dhe 6% të "Microsoft"-it). "Google", gjithashtu, mund të kërkojë më shumë për çdo klik në saj të rrjetit më të gjerë të reklamuesve dhe mekanizmit të ankandit që përdor për të fiksuar tarifat. Klientët klikojnë më shpesh njoftimet e saj, sepse i konsiderojnë më të përshtatshme.
Por, gjëja më e rëndësishme është që njoftimet te "Google" funksionojnë. Siç vëren Rimm Kaufman, reklamat në "Google" "transformohen" në shitje më shpesh se ato tek "Yahoo" dhe "Microsoft". Dhe në përgjithësi krijojnë edhe marrëveshje më të mira. Është një fakt i pabesueshëm nëse marrim parasysh se "Yahoo" ka kaluar një vit të tërë, duke zhvilluar një projekt "Panama" për të mbushur pikërisht këtë boshllëk.
Sistemi pagesë për klik garanton hyrje të mira, por ka kufizimet e veta. Prandaj, "Google" po zhvendoset drejt sektorëve të tjerë. Po kërkon të blejë "DoubleClick", një tjetër firmë të specializuar për reklamat on-line: banner-at. Në këtë rast pagesa kryhet kur duket banner-i, jo kur klienti klikon në të. "Google" shet njoftime edhe në adresat e stacioneve të radiove, kanaleve televizive dhe gazetave tradicionale. Disa kanë vënë re se me këtë strategji kompania e redukton fitimin se është e detyruar ta ndajë atë me partnerët. Për shembull, nëse një person që navigon në internet klikon mbi një njoftim publicitar të "Google"-it të futur në një blog, "Google" duhet ta ndajë fitimin me pronarin e blog-ut. Nëse njoftimi ndodhet në adresën e një gazete apo radioje duhet ta ndajë fitimin me botuesin.
Por, "Google" nuk i shikon gjërat në këtë mënyrë. Kostot e saj janë praktikisht fikse dhe kështu çdo hyrje shtesë është fitim. Prandaj, asaj i leverdis të hyjë në tregun televiziv dhe sektorë të tjerë, shpjegon Varian. Edhe nëse fiton një cent për çdo klient (krahasuar me 50 cent në web), ai cent nuk ia rrit shpenzimet, kështu që është fitim i pastër.
Kush ka frikë nga "Google"?
Rritja e saj e jashtëzakonshme po shkakton shqetësim mbi të gjitha për sa i përket privatësisë. Tani, sfida e vërtetë është të arrijë të bëhet më transparente
Rrallëherë është rritur ndonjë sipërmarrje ashtu si "Google". Në çdo pikëpamje: vlerën e tregut, të ardhurat, si dhe reklamat. Por është rritur tmerrësisht edhe numri i përdoruesve që kërkojnë një lajm, adresën e picerisë më të afërt apo një pamje satelitore të kopshtit të komshiut.
Një rritje e tillë është e mjaftueshme për të ngjallur shqetësime. Lista e atyre që e urrejnë apo i tremben "Google"-it po rritet gjithnjë e më shumë. Rrjete televizive, shtëpi botuese dhe pronarë gazetash kanë kuptuar që kompania e Mountain View është rritur duke përdorur falas përmbajtjet e tyre. Shoqëri të telekomunikacionit si AT&T dhe "Verizon" nuk e durojnë dot faktin që "Google" po pasurohet, sipas tyre, duke përfituar falas nga gjerësia e bandës që ata i ofrojnë falas. Edhe politikanët kanë ndryshuar qëndrim. Të majtët kritikojnë marrëveshjen midis "Google"-it dhe Pekinit, ndërsa konservatorët protestojnë për videot e pacensuruara. Por frika e re dhe e madhe qëndron në privatësinë e përdoruesve. Modeli komercial i "Google"-it parashikon që njerëzit t‘i besojnë asaj gjithnjë e më shumë informacione mbi jetën e tyre. Para së gjithash, të dhënat mbi kërkimet e një klienti dhe mbi reagimet ndaj reklamave. Por, informacionet përfshijnë edhe e-mail-in, kalendarin, kontaktet, dokumentet, fletët e llogarive, si dhe fotot e videot e secilit.
Ruajtës i informacioneve
"Google" krahasohet shpesh me "Microsoft"-in, por i ngjan më shumë një banke. Institucionet financiare ruajnë paratë e qytetarëve dhe kështu janë ruajtës të informacioneve private mbi financat e tyre. Në të njëjtën mënyrë, "Google" po transformohet në ruajtësin e një sasie shumë më të madhe të informacionit individual. Sigurisht, kjo vlen edhe për konkurrentët si "Yahoo" dhe "Microsoft", por për vetë shpejtësinë më të cilën ajo i grumbullon informacionet do jetë "Google" ai që do të eksperimentojë se deri në ç‘pikë mund të shkohet.
Fakti që konsiderohet një kompani arrogante, po ashtu nuk është në favor të saj. Kjo akuzë vjen nga konkurrentë ziliqarë, por shumë janë të irrituar me paragjykimin që "Google"-it i atribuohet një pamje e shenjtë, sikur të meritonte një besim të pakushtëzuar. Nga ana tjetër, kompania ka zgjedhur si slogan: "Don‘t be evil" (mos ji i keq), duke lënë të kuptohet se qëllimi i saj nuk është "të bëjë para", siç thekson administratori Eric Schmidt, por "të ndryshojë botën". Struktura e saj si kompani është e organizuar për të mbrojtur pikërisht këtë vizion.
Por ka diçka të paqartë në akuzat e drejtuara "Google"-it. Problemet mund të ndahen në dy grupe: një seri çështjesh të interesit publik se si të rregullohet aktiviteti i një programi kërkimi dhe një seri problemesh menaxhimi se si të përballohet furtuna në afrim.
"Google" është shumë më mirë se sa çdo kompani tjetër "e keqe" që sheh vetëm të ketë fitime. Kontributi kryesor i kompanive në shoqëri konsiston në prodhimin e mallrave apo shërbimeve jo që të dhurojnë gjëra. "Google" është një shembull i mirë. "Mirësia" e saj nuk vjen shumë nga pohime origjinale mbi altruizmin në biznes se sa nga dora e padukshme e Adam Smith. Ofron një shërbim që të tjerët e konsiderojnë shumë të dobishëm, pra i ndihmon njerëzit të gjejnë informacione dhe i lejon reklamuesit që të promovojnë prodhimet e tyre në mënyrë të saktë.
U takon kundërshtarëve që të provojnë se programi i kërkimit bën ndonjë gabim. Për sa i përket konkurrencës së pandershme, çmimi që "Google" u vendos reklamuesve përcaktohet me ankand, kështu që fuqia e tij monopolizuese është e kufizuar. Përveç kësaj, nuk e ka përdorur kurrë fuqinë në një sektor të caktuar për të hapur rrugë në tregje të tjera, siç ka bërë "Microsoft". I njëjti paragjykim pafajësie vlen për mbrojtjen e të drejtave të autorit dhe privatësisë. Funksioni i kërkimit për librat, për shembull, ndihmon botuesit e autorët, duke shpëtuar shumë tituj nga errësira dhe duke i nxitur lexuesit të blejnë vepra të mbrojtura nga e drejta e autorit. Dhe pavarësisht akuzave që do të bëhet nga "Big Brother" duhet theksuar që "Google" nuk e ka tradhtuar besimin e klientëve, duke dhunuar fshehtësinë e të dhënave të tyre. Madje ka bërë më shumë se konkurrentët për t‘i kundërshtuar dëshirat e kontrollit të qeverive, si në Shtetet e Bashkuara ashtu dhe në Kinë.
Konfliktet e interesave megjithatë do të bëhen të pashmangshme mbi të gjitha në fushën e privatësisë. "Google" ka një pushtet që mund ta orientojë në dy drejtime të ndryshme. Nga njëra anë mund të shkatërronte vullnetarisht dhe me një shpejtësi ekstreme të gjitha të dhënat që mbledh për përdoruesit e saj. Kjo do ta garantonte privatësinë, por do të zvogëlonte të ardhurat e mbledhura nga shitja të reklamuesit të informacioneve se çfarë bëjmë ne në rrjet, përveçse do t‘i bënte shërbimet e saj më pak të dobishme. Nga ana tjetër, nëse "Google" i mban informacionet për vetë shërbimet, do të jenë më të dobishme, por mund të kishte edhe shkelje të privatësisë. Përgjigjja mund të qëndronte diku në mes dhe mund të ndryshonte në bazë të rrethanave. Ky do të jetë interesi kryesor publik i "Google"-it. Por, siç mund të shihet te bankierët dhe Bill Gates, kontrolli publik i nënshtron drejtuesit e "Google"-it edhe para një sfide që i përket ngushtësisht kompanisë: si të mbrohemi nga akuzat? Një strategji e qartë është të qetësosh zhurmat mbi besueshmërinë tënde, duke u bërë më transparent dhe duke pranuar t‘i nënshtrosh kontrollit publik një pjesë të madhe të projekteve të kompanisë.
Por, "Google" duhet edhe të ndryshojë qëndrim. Nuk është e arsyeshme të pretendosh se qytetarët nuk kanë asnjë të drejtë të vënë në dyshim aktivitetin tënd, meqenëse themeluesit janë çuna të zotë dhe ofrojnë shumë shërbime falas. "Google" është një mjet për të bërë para, por është edhe i dobishëm. Do të ishte më mirë të përballohej stuhia në afrim nisur nga ky parakusht, se të mbështeteshe në një slogan banal që mund të ishte shkatërrimi i saj.
Marre nga : Gazeta Shqip