Në periudhën e provimeve, të çfarëdoshme qofshin ato, e gjithë familja është e stresuar dhe e kalon këtë periudhë me shqetësim, nervozizëm, acarim, duke pësuar edhe ndryshime drastike të ritmit të përditshmërisë. Pa dashur dhe pa e kuptuar pëson ndryshime edhe mënyra e të ushqyerit: personi që ka provimin është i stresuar dhe për pasojë nuk ushqehet ashtu siç duhet.
Duke e nxjerrë në plan të dytë këtë gjë, e gjithë familja rrezikon që ta ndjekë në këtë zakon të gabuar. Ai nuk ka kohë për një mëngjes të qetë, vaktet kryesore nuk i konsumon në orarin e duhur, madje mund t’i anashkalojë ose të mos i konsumojë fare, ose të ushqehet me ushqime të gatshme që nuk janë aspak të shëndetshme: ndonjë copë tortë, çokollatë, pije të gazuara, brioshë etj. Po ashtu, gjatë kësaj periudhe, konsumohet pa hesap kafe, çaj dhe pije të tjera energjike. Duke qenë në stres, rrezikohet si sasia e ushqimit, ashtu edhe cilësia dhe mund të kalohet nga një ekstrem në tjetrin: nga ngrënia e pakontrolluar te ndërprerja e oreksit.
Stresi nxit hipotalamusin për të vënë në veprim ACTH (hormonin adrenokortikotropik), që më pas ky i fundit nxit koren e veshkave për të prodhuar adrenalinë dhe kortizol. Stresi nuk ndikon negativisht vetëm në gjendjen psikologjike, por shkakton ndryshim edhe në gjendjen funksionale-organike, ku përfshihen burimet energjike pa të cilat nuk kemi jetë. Prandaj për t’i bërë ballë kësaj periudhe delikate duhen ndjekur disa rregulla që të ushqeheni në mënyrë të shëndetshme dhe stresi të mos bëhet “mbret” në organizmin tuaj, duke ju ndryshuar mënyrën e jetesës.
NJË USHQIM I LARMISHËM
Ushqimi duhet të jetë i pasur me sheqerna, proteina (bimore dhe shtazore) dhe yndyra, pa e tejkaluar masën. Fillohet me një mëngjes të pasur e të larmishëm; më pas vjen një drekë e këndshme dhe e lehtë, ndërsa në fund është darka shumë e lehtë. Duhet t’i përmbaheni një shprehjeje të urtë popullore që thotë: “Një mëngjes prej mbreti, një drekë prej princi dhe një darkë prej murgu”.
1) Sheqernat komplekse: makaronat, orizi, drithërat zakonisht duhet të mbulojnë rreth 60% të kalorive të përditshme. Preferohet që të përdoren këto integrale dhe mundësisht të jenë biologjike. Procesi i rafinimit varfëron nivelin e vitaminave të grupit B. Vitamina B6 është një koenzimë e rëndësishme për të prodhuar energjinë nga ushqimi dhe veç të tjerash, vepron mbi sistemin nervor. Duhet të shmangni sa më shumë ushqimet e bëra me sheqerna të thjeshta (sheqerin që përdorim zakonisht në kuzhinë për të përgatitur ëmbëlsirat, karamelet, tortat, budingët, akulloret, biskotat). Kuota e sheqerit që kërkon organizmi mund të zëvendësohet me sheqerin e frutave dhe të lëngjeve të freskëta.
2) Mos abuzoni me proteinat (mishin dhe zarzavatet), mjafton t’i konsumoni dy herë në javë. Nëse përdoren më shpesh rëndojnë mëlçinë dhe veshkat. Mishi ka shumë kalori dhe për këtë arsye duhet shoqëruar me sallatë dhe zarzavate. Perimet është më mirë të konsumohen vetëm në formë supe ose sallate (duke u përzier me vaj ulliri dhe limon bëhen më të shijshme). Gjatë adoleshencës një individ duhet të konsumojë çdo ditë zarzavate. Sasia e tepruar e proteinave shtazore rrit humbjen e kalciumit përmes urinës në krahasim me proteinat bimore. Për të shmangur këtë gjë, ju mund ta zëvendësoni mishin me biftekë soje, që fillimisht zbuten në ujë dhe pastaj gatuhen njësoj si mishi, në të njëjtën mënyrë dhe po me ata përbërës.
3) Jepini prioritet peshkut dhe konsumojeni të paktën tri herë në javë. Më të preferuara janë sardelet, toni, salmoni sepse përmbajnë Omega 2-3. Acidet yndyrore polinsature që përmbajnë këto lloj peshqish gjendjen edhe te bajamet, arrat, lajthitë, kikirikët.
4) Konsumoni zarzavate të gjalla dhe të ziera për të pasur një organizëm të shëndetshëm (stresi mund të shkaktojë si kapsllëk ashtu edhe diarre).
5) Qumështi dhe nënproduktet e tij janë të pasura me kalcium, por kanë sasi të lartë yndyrash; kalciumi mund të merret nga burime të ndryshme, prandaj mund t’i drejtoheni perimeve (bajameve, farave të susamit, karçofit, panxharit, bronkolit, radhiqeve). I preferuar është edhe kosi, që nëse shoqërohet me fruta të freskëta mund të zëvendësojë denjësisht një vakt, sidomos kur ndiheni të lodhur nuk duhet ta mbingarkoni sistemin tretës.
STRESI KONSUMON SHUMË
Vitaminë C; duhet plotësuar dieta ose duhen konsumuar ushqime që e përmbajnë atë (frutat dhe perimet, agrumet, kivi, domatet). Po ashtu mund të merren shtesa (vitamina) në farmaci.
Vitaminë A, që duhet përzierë me perime të verdha dhe të kuqe (që përmbajnë shumë karoten dhe karotenoide), siç janë veza, mishi i pulës, djathërat, fasulet. Mund të merrni shtesa në farmaci, por është më mirë që vitaminat të merren nga burimet natyrore.
Minerale, të cilat duhen zëvendësuar, duke ngrënë jeshillëqe të gjalla ose të ziera, të pjekura në zgarë, ose të bëra në avull. Nëse nuk ju pëlqejnë shumë zarzavatet, mund të përdorni alga deti të pluhurizuara, ose preparate farmaceutike në copa ose bustina, me bazë minerale. Bajamet përmbajnë më shumë bakër, arrat më shumë zink, ndërsa farat e kungullit dhe farat e lulediellit më shumë magnez. Provoni fidanët që janë një minierë energjie. Mund të gjenden në dyqanet e ushqimeve barishtore. Fara mbin pas disa ditësh, kështu që mund t’ia shtoni sallatës së zakonshme, supave ose sanduiçëve.
Në rast pagjumësie, pini një gotë qumësht gjysmë të skremuar para se të bini për të fjetur. Qumështi është i pasur me triptofan (nxitës i serotoninës që ka efekt qetësues).
Mëngjesi para provimit Në fillim pini një lëng portokalli të shtrydhur, pastaj hani dy feta bukë të thekur me mjaltë dhe një vezë të zier. Një alternativë tjetër është edhe një tas kornflekse me fruta dhe çokollatë të zezë; ose një gotë lëng ananasi jo të ëmbël dhe një panine integrale me djathë; ose një panine mesatare me ton dhe domate. Ndalohen në mënyrë absolute pijet alkoolike, madje duhet pasur kujdes me pijet energjike siç janë çaji dhe kafeja. Gjatë periudhës së provimeve duhet të konsumoni vetëm elb dhe çaj jeshil. Pasi të keni përfunduar provimet merrni frymë thellë, pavarësisht se si kanë shkuar gjërat dhe festoni çlirimin për veten dhe të gjithë familjen.
Duke e nxjerrë në plan të dytë këtë gjë, e gjithë familja rrezikon që ta ndjekë në këtë zakon të gabuar. Ai nuk ka kohë për një mëngjes të qetë, vaktet kryesore nuk i konsumon në orarin e duhur, madje mund t’i anashkalojë ose të mos i konsumojë fare, ose të ushqehet me ushqime të gatshme që nuk janë aspak të shëndetshme: ndonjë copë tortë, çokollatë, pije të gazuara, brioshë etj. Po ashtu, gjatë kësaj periudhe, konsumohet pa hesap kafe, çaj dhe pije të tjera energjike. Duke qenë në stres, rrezikohet si sasia e ushqimit, ashtu edhe cilësia dhe mund të kalohet nga një ekstrem në tjetrin: nga ngrënia e pakontrolluar te ndërprerja e oreksit.
Stresi nxit hipotalamusin për të vënë në veprim ACTH (hormonin adrenokortikotropik), që më pas ky i fundit nxit koren e veshkave për të prodhuar adrenalinë dhe kortizol. Stresi nuk ndikon negativisht vetëm në gjendjen psikologjike, por shkakton ndryshim edhe në gjendjen funksionale-organike, ku përfshihen burimet energjike pa të cilat nuk kemi jetë. Prandaj për t’i bërë ballë kësaj periudhe delikate duhen ndjekur disa rregulla që të ushqeheni në mënyrë të shëndetshme dhe stresi të mos bëhet “mbret” në organizmin tuaj, duke ju ndryshuar mënyrën e jetesës.
NJË USHQIM I LARMISHËM
Ushqimi duhet të jetë i pasur me sheqerna, proteina (bimore dhe shtazore) dhe yndyra, pa e tejkaluar masën. Fillohet me një mëngjes të pasur e të larmishëm; më pas vjen një drekë e këndshme dhe e lehtë, ndërsa në fund është darka shumë e lehtë. Duhet t’i përmbaheni një shprehjeje të urtë popullore që thotë: “Një mëngjes prej mbreti, një drekë prej princi dhe një darkë prej murgu”.
1) Sheqernat komplekse: makaronat, orizi, drithërat zakonisht duhet të mbulojnë rreth 60% të kalorive të përditshme. Preferohet që të përdoren këto integrale dhe mundësisht të jenë biologjike. Procesi i rafinimit varfëron nivelin e vitaminave të grupit B. Vitamina B6 është një koenzimë e rëndësishme për të prodhuar energjinë nga ushqimi dhe veç të tjerash, vepron mbi sistemin nervor. Duhet të shmangni sa më shumë ushqimet e bëra me sheqerna të thjeshta (sheqerin që përdorim zakonisht në kuzhinë për të përgatitur ëmbëlsirat, karamelet, tortat, budingët, akulloret, biskotat). Kuota e sheqerit që kërkon organizmi mund të zëvendësohet me sheqerin e frutave dhe të lëngjeve të freskëta.
2) Mos abuzoni me proteinat (mishin dhe zarzavatet), mjafton t’i konsumoni dy herë në javë. Nëse përdoren më shpesh rëndojnë mëlçinë dhe veshkat. Mishi ka shumë kalori dhe për këtë arsye duhet shoqëruar me sallatë dhe zarzavate. Perimet është më mirë të konsumohen vetëm në formë supe ose sallate (duke u përzier me vaj ulliri dhe limon bëhen më të shijshme). Gjatë adoleshencës një individ duhet të konsumojë çdo ditë zarzavate. Sasia e tepruar e proteinave shtazore rrit humbjen e kalciumit përmes urinës në krahasim me proteinat bimore. Për të shmangur këtë gjë, ju mund ta zëvendësoni mishin me biftekë soje, që fillimisht zbuten në ujë dhe pastaj gatuhen njësoj si mishi, në të njëjtën mënyrë dhe po me ata përbërës.
3) Jepini prioritet peshkut dhe konsumojeni të paktën tri herë në javë. Më të preferuara janë sardelet, toni, salmoni sepse përmbajnë Omega 2-3. Acidet yndyrore polinsature që përmbajnë këto lloj peshqish gjendjen edhe te bajamet, arrat, lajthitë, kikirikët.
4) Konsumoni zarzavate të gjalla dhe të ziera për të pasur një organizëm të shëndetshëm (stresi mund të shkaktojë si kapsllëk ashtu edhe diarre).
5) Qumështi dhe nënproduktet e tij janë të pasura me kalcium, por kanë sasi të lartë yndyrash; kalciumi mund të merret nga burime të ndryshme, prandaj mund t’i drejtoheni perimeve (bajameve, farave të susamit, karçofit, panxharit, bronkolit, radhiqeve). I preferuar është edhe kosi, që nëse shoqërohet me fruta të freskëta mund të zëvendësojë denjësisht një vakt, sidomos kur ndiheni të lodhur nuk duhet ta mbingarkoni sistemin tretës.
STRESI KONSUMON SHUMË
Vitaminë C; duhet plotësuar dieta ose duhen konsumuar ushqime që e përmbajnë atë (frutat dhe perimet, agrumet, kivi, domatet). Po ashtu mund të merren shtesa (vitamina) në farmaci.
Vitaminë A, që duhet përzierë me perime të verdha dhe të kuqe (që përmbajnë shumë karoten dhe karotenoide), siç janë veza, mishi i pulës, djathërat, fasulet. Mund të merrni shtesa në farmaci, por është më mirë që vitaminat të merren nga burimet natyrore.
Minerale, të cilat duhen zëvendësuar, duke ngrënë jeshillëqe të gjalla ose të ziera, të pjekura në zgarë, ose të bëra në avull. Nëse nuk ju pëlqejnë shumë zarzavatet, mund të përdorni alga deti të pluhurizuara, ose preparate farmaceutike në copa ose bustina, me bazë minerale. Bajamet përmbajnë më shumë bakër, arrat më shumë zink, ndërsa farat e kungullit dhe farat e lulediellit më shumë magnez. Provoni fidanët që janë një minierë energjie. Mund të gjenden në dyqanet e ushqimeve barishtore. Fara mbin pas disa ditësh, kështu që mund t’ia shtoni sallatës së zakonshme, supave ose sanduiçëve.
Në rast pagjumësie, pini një gotë qumësht gjysmë të skremuar para se të bini për të fjetur. Qumështi është i pasur me triptofan (nxitës i serotoninës që ka efekt qetësues).
Mëngjesi para provimit Në fillim pini një lëng portokalli të shtrydhur, pastaj hani dy feta bukë të thekur me mjaltë dhe një vezë të zier. Një alternativë tjetër është edhe një tas kornflekse me fruta dhe çokollatë të zezë; ose një gotë lëng ananasi jo të ëmbël dhe një panine integrale me djathë; ose një panine mesatare me ton dhe domate. Ndalohen në mënyrë absolute pijet alkoolike, madje duhet pasur kujdes me pijet energjike siç janë çaji dhe kafeja. Gjatë periudhës së provimeve duhet të konsumoni vetëm elb dhe çaj jeshil. Pasi të keni përfunduar provimet merrni frymë thellë, pavarësisht se si kanë shkuar gjërat dhe festoni çlirimin për veten dhe të gjithë familjen.
