Disa sëmundje kanë sezone të caktuara. Alergjia dhe infektimi i syve më së shumti përhapet gjatë stinës së pranverës dhe verës. Faktorët e këtyre stinëve, si nxehtësia, rrezet e diellit dhe pluhuri mund ta përkeqësojnë këtë sëmundje, përveç faktorëve të tjerë të shumtë. Cilat janë simptomat e kësaj sëmundje? Cilat janë shkaqet e përhapjes së saj? Si mund ta evitojmë? Çfarë këshillash jepen për ata që vuajnë nga kjo sëmundje?
Simptomat
Alergjia mund të shfaqet te çdo person në çdo moshë dhe pa diferenca në seks, ndonjëherë shfaqet dhe në aparatin e ngrënies me diarre, të vjella. Një nga simptomat e para të alergjisë së syve është kruarja që ndihet në sy, skuqje dhe fryrje të qepallave së syrit dhe shtim i sekrecioneve (lotëve). Kur në mjedis ndodhen shkaktarë të kësaj sëmundjeje, mund të ndodhë ajo që quhet alergji kronike. Kjo alergji sjell reaksione në qepallat e syrit, zgjerim të fryrjes dhe krijimin e zonave të infeksionit kronik. Të tjera simptoma kronike janë skuqja e syve e shoqëruar më dhimbje dhe ndjenjë thatësie në sy. Simptomat në hundë: teshtima të përsëritura, sekrecione ujore, hunda e bllokuar, kruajtje. Simptoma në sy: kruajtje, skuqje, fryrje, lotim, bezdi në dritë. Simptoma të lëkurës: kruajtje, fryrje, skuqje. Simptoma shumë të pranishme pothuaj në të gjitha sëmundjet: irritimi i shpejtë dhe lodhja.
Shkaktarët
Shkaktarët e kësaj sëmundjeje janë disa lëndë që gjenden në mjedis, të cilat shkaktojnë reaksion me syrin, sidomos me konjunktivën(qepallat) që përmban qeliza si basophili dhe mastcellsi, që sjellin sekretimin e lëndëve që shkaktojnë reaksionet infektive dhe alergjike shtesë, si histamina, ose që shkaktojnë alergji të vonuar dhe kronike. Alergjia ndahet në:
Ka raste kur alergjia shkaktohet në sy nga përdorimi i lenteve të kontaktit, i pikave që hidhen në sy dhe i lëndëve kozmetike. Alergjia shkaktohet nga mjedisi: pemët, barërat, pluhuri, kafshët shtëpiake, parfumet dhe ajri i ndotur.
Diagnostikimi
Zakonisht diagnostikimi bazohet te simptomat që shfaqen më shumë gjatë pranverës ose verës. Më pas bëhet një test i rëndësishëm për një diagnozë alergjike dhe për të dalluar substancën që sistemi imunitar njeh si të rrezikshëm. Për raste të dyshimta bëhet një test që bazohet në marrje gjaku dhe kontrollimi të antikorpeve të prodhuara për një ose më shumë substanca. Është dhe një test tjetër që quhet Provokim Bronkial me Alergjenë, d.m.th shihet reagimi i mukozës bronkiale duke dhënë sasi shumë të vogla alergjenësh.
Nxehtësia dhe rrezet e diellit shtojnë alergjinë e syve
Stina e vers sjell ngrohtësinë dhe rrezet e diellit dy faktorë që ndikojnë në shtimin e alergjisë. Por jo pak shqetësuese është fakti se: A kanë lidhje me sëmundjen lentet e kontaktit mjekësore dhe ato me ngjyra që përdoren për zbukurim? Lentet e kontaktit dhe pikat që hidhen në lente janë një nga shkaktarët e alergjisë së syrit. Për të shmangur alergjinë e tepërt, përdoren pika pa lëndë konservuesve, si dhe duhen ruajtur lentet që të mos ndoten, duke u pastruar sipas udhëzimeve të përdorimit të tyre. Rol luajnë edhe faktorët e stinës së verës në përhapjen e kësaj sëmundjeje. Tashmë dihet që alergjia shtohet me rritjen e temperaturës së nxehtësisë, me forcimin e rrezeve të diellit dhe me shtimin e pluhurave në ambient, çka shton thatësinë e syrit dhe shtimin e infeksioneve.
Si ta mbrojmë veten nga ekspozimi ndaj sëmundjes
Mbrojtja nga alergjia bëhet duke shmangur shkaktarët e saj që i përmendëm më sipër dhe me anët të kurimit të nevojshëm, që është:
Marrja e ilaçeve që ngushtojnë enët e gjakut për të pastruar syrin, si prefini dhe okulosani.
Marrja e anti-histaminës për të zbutur kruarjet dhe për të pakësuar lotimin e syve, si alomide.
Marrja e një ilaçi kundër sekretimit të histamin-kromalin-sodiumit për të ndaluar krijimin e alergjisë, si optikromi dhe lekrolini.
Hedhja e disa pikave kortizon në raste të vështira, kur nuk bëjnë dobi ilaçet e mëparshme.
Për të shmangur alergjinë e syve, duhet të ndjekësh hapat e mëposhtëm:
1- Pastrimi ditor i kapakëve të syve ndihmon në rrallimin e mundësive për t’u prekur nga kjo sëmundje.
2- Larja e duarve fillimisht dhe më pas e kapakëve me sapun acidik.
3- Mosfërkimi i syve kur të kruhen.
4- Përdorimi i garzave ose i pambukut mjekësor për të pastruar qepallat e syve. Mund të përdoren edhe pomada të ndryshme sipas këshillës së mjekut, të cilat shërbejnë për pastrimin e syrit.
Disa këshilla për të shmangur alergjinë e verës
- Tretni në ujë një derivat bimor rebels migrum në mëngjes sapo zgjuar dhe në pasdite për tre muaj rresht.
- Dietë me vitamina C, B, K, të dobishme për irritimin e syrit.
- Të evitohen ushqime që kanë në etiketë aroma natyrore.
- S'duhen marrë ilaçe pa konsultuar mjekun.
- S'duhet të pihet cigare dhe të evitohen ambientet ku pihet duhan
- Të ndiqen rregulla të rëndësishme për jetën: të flihet 8 orë në natë; të hahet tri herë në ditë; çlodhja ose ndalimi i punës për të paktën çerek ore kur ndihesh i lodhur; aktiviteti fizik javor; gjetja e kohës së lirë për t'ia dedikuar vetes.
- Të mësohet të mos luftohet me emocionet e vetes.
- Të kihet kujdes në ditët e thata dhe me erë, sepse me këtë klimë përqendrimi i polenit në ajër është në maksimum.
- Të zgjidhet vendi i pushimeve në det dhe jo në mal, sepse në det polenet janë më pak të pranishme, ndërsa në mal kjo ndodh mbi 2000 metra.
- Të ndiqet kalendari dhe të dhënat për përqendrimin e polenit në ajër të shpërndara vit për vit.
Disa këshilla të rëndësishme për të mjekuar ënjtjen e syve:
- Fjetja e një gjumi të thellë qetësues për përmirësimin e shëndetit në përgjithësi dhe të shëndetit të syve në veçanti.
- Pakësimi i konsumimit të kripës, sepse kripa thith ujin që depozitojnë indet, sidomos indet e qepallave.
- Prija çdo mëngjes herët e një gote ujë të ftohtë për të nxitur sekrecionet e veshkave dhe të zorrëve.
- Kompresa me çaj të ftohtë në mëngjes dhe para gjumit për çlodhjen e syve.
- Masazhim i posaçëm për sytë dy herë në javë.
- Përdorimi i një maske të posaçme për sytë një herë në javë.
Simptomat
Alergjia mund të shfaqet te çdo person në çdo moshë dhe pa diferenca në seks, ndonjëherë shfaqet dhe në aparatin e ngrënies me diarre, të vjella. Një nga simptomat e para të alergjisë së syve është kruarja që ndihet në sy, skuqje dhe fryrje të qepallave së syrit dhe shtim i sekrecioneve (lotëve). Kur në mjedis ndodhen shkaktarë të kësaj sëmundjeje, mund të ndodhë ajo që quhet alergji kronike. Kjo alergji sjell reaksione në qepallat e syrit, zgjerim të fryrjes dhe krijimin e zonave të infeksionit kronik. Të tjera simptoma kronike janë skuqja e syve e shoqëruar më dhimbje dhe ndjenjë thatësie në sy. Simptomat në hundë: teshtima të përsëritura, sekrecione ujore, hunda e bllokuar, kruajtje. Simptoma në sy: kruajtje, skuqje, fryrje, lotim, bezdi në dritë. Simptoma të lëkurës: kruajtje, fryrje, skuqje. Simptoma shumë të pranishme pothuaj në të gjitha sëmundjet: irritimi i shpejtë dhe lodhja.
Shkaktarët
Shkaktarët e kësaj sëmundjeje janë disa lëndë që gjenden në mjedis, të cilat shkaktojnë reaksion me syrin, sidomos me konjunktivën(qepallat) që përmban qeliza si basophili dhe mastcellsi, që sjellin sekretimin e lëndëve që shkaktojnë reaksionet infektive dhe alergjike shtesë, si histamina, ose që shkaktojnë alergji të vonuar dhe kronike. Alergjia ndahet në:
Ka raste kur alergjia shkaktohet në sy nga përdorimi i lenteve të kontaktit, i pikave që hidhen në sy dhe i lëndëve kozmetike. Alergjia shkaktohet nga mjedisi: pemët, barërat, pluhuri, kafshët shtëpiake, parfumet dhe ajri i ndotur.
Diagnostikimi
Zakonisht diagnostikimi bazohet te simptomat që shfaqen më shumë gjatë pranverës ose verës. Më pas bëhet një test i rëndësishëm për një diagnozë alergjike dhe për të dalluar substancën që sistemi imunitar njeh si të rrezikshëm. Për raste të dyshimta bëhet një test që bazohet në marrje gjaku dhe kontrollimi të antikorpeve të prodhuara për një ose më shumë substanca. Është dhe një test tjetër që quhet Provokim Bronkial me Alergjenë, d.m.th shihet reagimi i mukozës bronkiale duke dhënë sasi shumë të vogla alergjenësh.
Nxehtësia dhe rrezet e diellit shtojnë alergjinë e syve
Stina e vers sjell ngrohtësinë dhe rrezet e diellit dy faktorë që ndikojnë në shtimin e alergjisë. Por jo pak shqetësuese është fakti se: A kanë lidhje me sëmundjen lentet e kontaktit mjekësore dhe ato me ngjyra që përdoren për zbukurim? Lentet e kontaktit dhe pikat që hidhen në lente janë një nga shkaktarët e alergjisë së syrit. Për të shmangur alergjinë e tepërt, përdoren pika pa lëndë konservuesve, si dhe duhen ruajtur lentet që të mos ndoten, duke u pastruar sipas udhëzimeve të përdorimit të tyre. Rol luajnë edhe faktorët e stinës së verës në përhapjen e kësaj sëmundjeje. Tashmë dihet që alergjia shtohet me rritjen e temperaturës së nxehtësisë, me forcimin e rrezeve të diellit dhe me shtimin e pluhurave në ambient, çka shton thatësinë e syrit dhe shtimin e infeksioneve.
Si ta mbrojmë veten nga ekspozimi ndaj sëmundjes
Mbrojtja nga alergjia bëhet duke shmangur shkaktarët e saj që i përmendëm më sipër dhe me anët të kurimit të nevojshëm, që është:
Marrja e ilaçeve që ngushtojnë enët e gjakut për të pastruar syrin, si prefini dhe okulosani.
Marrja e anti-histaminës për të zbutur kruarjet dhe për të pakësuar lotimin e syve, si alomide.
Marrja e një ilaçi kundër sekretimit të histamin-kromalin-sodiumit për të ndaluar krijimin e alergjisë, si optikromi dhe lekrolini.
Hedhja e disa pikave kortizon në raste të vështira, kur nuk bëjnë dobi ilaçet e mëparshme.
Për të shmangur alergjinë e syve, duhet të ndjekësh hapat e mëposhtëm:
1- Pastrimi ditor i kapakëve të syve ndihmon në rrallimin e mundësive për t’u prekur nga kjo sëmundje.
2- Larja e duarve fillimisht dhe më pas e kapakëve me sapun acidik.
3- Mosfërkimi i syve kur të kruhen.
4- Përdorimi i garzave ose i pambukut mjekësor për të pastruar qepallat e syve. Mund të përdoren edhe pomada të ndryshme sipas këshillës së mjekut, të cilat shërbejnë për pastrimin e syrit.
Disa këshilla për të shmangur alergjinë e verës
- Tretni në ujë një derivat bimor rebels migrum në mëngjes sapo zgjuar dhe në pasdite për tre muaj rresht.
- Dietë me vitamina C, B, K, të dobishme për irritimin e syrit.
- Të evitohen ushqime që kanë në etiketë aroma natyrore.
- S'duhen marrë ilaçe pa konsultuar mjekun.
- S'duhet të pihet cigare dhe të evitohen ambientet ku pihet duhan
- Të ndiqen rregulla të rëndësishme për jetën: të flihet 8 orë në natë; të hahet tri herë në ditë; çlodhja ose ndalimi i punës për të paktën çerek ore kur ndihesh i lodhur; aktiviteti fizik javor; gjetja e kohës së lirë për t'ia dedikuar vetes.
- Të mësohet të mos luftohet me emocionet e vetes.
- Të kihet kujdes në ditët e thata dhe me erë, sepse me këtë klimë përqendrimi i polenit në ajër është në maksimum.
- Të zgjidhet vendi i pushimeve në det dhe jo në mal, sepse në det polenet janë më pak të pranishme, ndërsa në mal kjo ndodh mbi 2000 metra.
- Të ndiqet kalendari dhe të dhënat për përqendrimin e polenit në ajër të shpërndara vit për vit.
Disa këshilla të rëndësishme për të mjekuar ënjtjen e syve:
- Fjetja e një gjumi të thellë qetësues për përmirësimin e shëndetit në përgjithësi dhe të shëndetit të syve në veçanti.
- Pakësimi i konsumimit të kripës, sepse kripa thith ujin që depozitojnë indet, sidomos indet e qepallave.
- Prija çdo mëngjes herët e një gote ujë të ftohtë për të nxitur sekrecionet e veshkave dhe të zorrëve.
- Kompresa me çaj të ftohtë në mëngjes dhe para gjumit për çlodhjen e syve.
- Masazhim i posaçëm për sytë dy herë në javë.
- Përdorimi i një maske të posaçme për sytë një herë në javë.
