Endrrat jane ajo çfare ne duam te na realizohet, thoshte babai i psikanalizes, Zigmund Frojd. Por kur shohim nje enderr te keqe, çfare perfaqeson ajo ne ndergjegjen tone? Çfare lidhje ka ajo me jeten reale? Dhe ne fund te fundit, çfare domethenie ka? Prej kohesh njerezit i ka shtyre kurioziteti dhe deshira e madhe per te interpretuar endrrat dhe per te bere nje lidhje mes tyre dhe asaj qe pritet te ndodhe ne jeten e vertete.
Por ne fakt, pergjigjja vjen nga studimi me i madh i bere kohet e fundit mbi kete argument qe mund te na ndihmoje te kuptojme me mire ankthet, te kuptojme se çfare tregojne endrrat tona, apo deshirat tona te pandergjegjshme. Per shembull, te biesh ne nje hapesire boshe nga nje lartesi, ne pergjithesi do te thote se je duke u dashuruar me dike tjeter, ose e kunderta qe nje dashuri eshte duke perfunduar: nje enderr tipike qe e shohin gjate gjithe jetes si burrat ashtu edhe grate ndoshta per te treguar se pa dashuri nuk mund te jetohet. Te enderrosh sikur te bien floket apo dhembet, qe eshte nje enderr kryesisht qe shohin femrat jo shume te reja ne moshe, tregon per nje gjendje ankthi per plakjen, frika e te mos qenit me terheqese.
Po ashtu, te enderrosh sikur te perjashtojne nga ndonje provim, nje enderr qe bejne zakonisht adoleshentet, por edhe te rriturit, madje shume i perhapur si ankth, te jep mesazhin e mungeses se besimit ne vetvete, nje ulje te vetevleresimit. I kryer nga psikologet e “International Assocation for the Study of Dreams” dhe i publikuar nga “European Archives of Psychiatry and Clinical Neurosciense Journal”, ky studim ka marre ne shqyrtim nje kampion prej 2 mije burrash dhe grash. Sipas rezultatit ka dale se 48 per qind nuk kane pasur asnjehere nje ankth gjate gjumit ose qe nuk e kujtojne sapo zgjohen per fatin e tyre te mire. 10 per qind e te pyeturve thone se shohin endrra te keqija me nje periodicitet te caktuar, por jo shume shpesh. Kjo u ndodh vetem disa here te caktuara ne vit. Pese per qind tregon se zgjohen te tmerruar nga frika mesatarisht çdo 15 dite, per shkak te nje ankthi, qe gjithmone eshte i njejti.
Domethenie te tjera qe autoret e studimit i atribuojne interpretimit te endrrave kane te bejne me: kur te krijohet pershtypja se je i paralizuar apo nuk ke mundesi te levizesh do te thote se je ne kurth ne nje lidhje apo nje marredhenie. Te enderrosh sikur gjendesh ne nje makine, perfshihesh ne nje aksident, apo ne nje avion qe bie, aludon per nje humbje kontrolli te jetes se vet. Pese endrrat me te keqija dhe me te shpeshta sipas studimit jane: te biesh nga lartesi te medha, te ndiqesh nga dikush, te ndihesh i paralizuar, pershtypja se je me vonese ne nje takim te rendesishem, vdekja e nje njeriu te dashur.
“Te enderrosh sikur bie, ndiqesh nga dikush apo ndihesh i paralizuar, jo gjithmone korrespondojne ne menyre te drejtperdrejte me eksperiencat e provuara ne jeten reale. Por mund te kene njelloj domethenie duke iu pergjigjur frikes se trasheguar, deshirave te pandergjegjshme”. Nje konfirmim, i maksimes se vjeter te doktor Frojdit: burrat dhe grate gjykohen me mire nga ajo qe enderrojne se nga ajo qe mendojne. Kjo sidomos kur endrrat qe bejne nuk jane shume te kendshme. Sipas Frojdit, endrrat nuk jane nje produkt i rastesise ose te pakuptimta. Me perpara thuhej se endrra eshte nje genjeshter, nje vegim, qe nuk ka kuptim dhe qellim, keshtu qe njeriun nuk e lidh asgje me endrrat. Per te ato jane ndermjetese midis botes se ndjenjave tona te fshehura dhe asaj qe i nenshtrohet arsyetimit tone. Çdo enderr ka nje domethenie, e cila ka kuptimin e saj, burimin e se ciles mund ta lidhim me ngjarjet e perjetuara me perpara. Ajo eshte shprehje e nje deshire te fshehte, te parealizuar, te paplotesuar, te ndrydhur dhe perbehet nga pjesa e dukshme dhe padukshme.
endrrat erotike
Te shohesh nje enderr me permbajtje erotike, eshte nje eksperience qe heret ose vone u ndodh te gjitheve. endrrat erotike jane shume te shpeshta te njerezit. Ne fakt, shume veta qe enderrojne te kene raporte seksuale me nje partner/e te ndryshem, me pas ndihen ne faj dhe u vjen turp se si kane arritur te mendojne diçka te tille edhe pse ajo ka ndodhur ne enderr. Sigurisht, gjithçka varet nga permbajtja e endrres, por asnjehere nuk duhet te ndihemi ne siklet ose te frikesohemi. Ne fund te fundit, endrrat jane vetem shprehje te deshirave qe shfaqen ne mendjen tone, pa kaluar ne ndergjegje. Keshtu, sipas Frojdit, forca e natyres sone i detyrohet ne radhe te pare libidos, nje deshires me origjine seksuale, qe i perket te pandergjegjshmes.
Keshtu, ato qe nuk arrijne te shprehen ne jeten e perditshme, shprehen permes fantazive, endrrave dhe shume veprimeve te tjera te pandergjegjshme. Ne shume endrra, Frojdi arrin te gjeje simbole domethenese seksuale. Keshtu, pjesa me e madhe e endrrave ndodh gjate fazes se gjumit REM (levizja e shpejte e syve) dhe pikerisht gjate kesaj periudhe humbet kontrolli muskulor i trupit nga qafa e poshte dhe kjo sherben si per te çlodhur muskulaturen, ashtu dhe per ndaluar personin qe enderron te levize ne nje menyre te tille sa te "perfaqesoje" ate qe po enderron ne realitet, me rrezikun per t‘i bere keq vetvetes dhe te tjereve. Me pak fjale, eshte nje lloj "paralize" qe le teresisht ne gjendje aktive zonen gjenitale, shpesh duke u dhene shtyse edhe ereksioneve dhe orgazmave. Jo rastesisht flitet edhe per "endrra te lagura", pasi shume persona, duke pare endrra erotike dhe duke i perjetuar thelle ato, mund te arrijne ne orgazem. Shume shpesh endrrat erotike ndodhin atehere kur jeta seksuale aktive peson renie te dukshme, duke i dhene keshtu nje efekt kompesues "mungeses" ne jeten reale. Gjithashtu, keto endrra mund te perfaqesojne nje deshire per te pasur raporte fizike me dike qe adhuron ne jeten e perditshme. endrra mund te jete teresisht seksuale, por qe ne thelb mund te flase per gjera te tjera, qe nuk kane lidhje me seksin.
Ne fakt, zgjedhja e aktoreve sipas shpjegimeve te ndryshme psikologjike, mund te jete e rastesishme, por mund te jete edhe treguese e deshires per lidhje te pandergjegjshme, per sa u perket ketyre personave. Ne endrrat erotike, raporti seksual ndodh me nje person te njohur, me te cilin nuk ke shume lidhje: nje fqinj, nje i njohur, nje i aferm ose ndonje mik.
Por ne fakt, pergjigjja vjen nga studimi me i madh i bere kohet e fundit mbi kete argument qe mund te na ndihmoje te kuptojme me mire ankthet, te kuptojme se çfare tregojne endrrat tona, apo deshirat tona te pandergjegjshme. Per shembull, te biesh ne nje hapesire boshe nga nje lartesi, ne pergjithesi do te thote se je duke u dashuruar me dike tjeter, ose e kunderta qe nje dashuri eshte duke perfunduar: nje enderr tipike qe e shohin gjate gjithe jetes si burrat ashtu edhe grate ndoshta per te treguar se pa dashuri nuk mund te jetohet. Te enderrosh sikur te bien floket apo dhembet, qe eshte nje enderr kryesisht qe shohin femrat jo shume te reja ne moshe, tregon per nje gjendje ankthi per plakjen, frika e te mos qenit me terheqese.
Po ashtu, te enderrosh sikur te perjashtojne nga ndonje provim, nje enderr qe bejne zakonisht adoleshentet, por edhe te rriturit, madje shume i perhapur si ankth, te jep mesazhin e mungeses se besimit ne vetvete, nje ulje te vetevleresimit. I kryer nga psikologet e “International Assocation for the Study of Dreams” dhe i publikuar nga “European Archives of Psychiatry and Clinical Neurosciense Journal”, ky studim ka marre ne shqyrtim nje kampion prej 2 mije burrash dhe grash. Sipas rezultatit ka dale se 48 per qind nuk kane pasur asnjehere nje ankth gjate gjumit ose qe nuk e kujtojne sapo zgjohen per fatin e tyre te mire. 10 per qind e te pyeturve thone se shohin endrra te keqija me nje periodicitet te caktuar, por jo shume shpesh. Kjo u ndodh vetem disa here te caktuara ne vit. Pese per qind tregon se zgjohen te tmerruar nga frika mesatarisht çdo 15 dite, per shkak te nje ankthi, qe gjithmone eshte i njejti.
Domethenie te tjera qe autoret e studimit i atribuojne interpretimit te endrrave kane te bejne me: kur te krijohet pershtypja se je i paralizuar apo nuk ke mundesi te levizesh do te thote se je ne kurth ne nje lidhje apo nje marredhenie. Te enderrosh sikur gjendesh ne nje makine, perfshihesh ne nje aksident, apo ne nje avion qe bie, aludon per nje humbje kontrolli te jetes se vet. Pese endrrat me te keqija dhe me te shpeshta sipas studimit jane: te biesh nga lartesi te medha, te ndiqesh nga dikush, te ndihesh i paralizuar, pershtypja se je me vonese ne nje takim te rendesishem, vdekja e nje njeriu te dashur.
“Te enderrosh sikur bie, ndiqesh nga dikush apo ndihesh i paralizuar, jo gjithmone korrespondojne ne menyre te drejtperdrejte me eksperiencat e provuara ne jeten reale. Por mund te kene njelloj domethenie duke iu pergjigjur frikes se trasheguar, deshirave te pandergjegjshme”. Nje konfirmim, i maksimes se vjeter te doktor Frojdit: burrat dhe grate gjykohen me mire nga ajo qe enderrojne se nga ajo qe mendojne. Kjo sidomos kur endrrat qe bejne nuk jane shume te kendshme. Sipas Frojdit, endrrat nuk jane nje produkt i rastesise ose te pakuptimta. Me perpara thuhej se endrra eshte nje genjeshter, nje vegim, qe nuk ka kuptim dhe qellim, keshtu qe njeriun nuk e lidh asgje me endrrat. Per te ato jane ndermjetese midis botes se ndjenjave tona te fshehura dhe asaj qe i nenshtrohet arsyetimit tone. Çdo enderr ka nje domethenie, e cila ka kuptimin e saj, burimin e se ciles mund ta lidhim me ngjarjet e perjetuara me perpara. Ajo eshte shprehje e nje deshire te fshehte, te parealizuar, te paplotesuar, te ndrydhur dhe perbehet nga pjesa e dukshme dhe padukshme.
endrrat erotike
Te shohesh nje enderr me permbajtje erotike, eshte nje eksperience qe heret ose vone u ndodh te gjitheve. endrrat erotike jane shume te shpeshta te njerezit. Ne fakt, shume veta qe enderrojne te kene raporte seksuale me nje partner/e te ndryshem, me pas ndihen ne faj dhe u vjen turp se si kane arritur te mendojne diçka te tille edhe pse ajo ka ndodhur ne enderr. Sigurisht, gjithçka varet nga permbajtja e endrres, por asnjehere nuk duhet te ndihemi ne siklet ose te frikesohemi. Ne fund te fundit, endrrat jane vetem shprehje te deshirave qe shfaqen ne mendjen tone, pa kaluar ne ndergjegje. Keshtu, sipas Frojdit, forca e natyres sone i detyrohet ne radhe te pare libidos, nje deshires me origjine seksuale, qe i perket te pandergjegjshmes.
Keshtu, ato qe nuk arrijne te shprehen ne jeten e perditshme, shprehen permes fantazive, endrrave dhe shume veprimeve te tjera te pandergjegjshme. Ne shume endrra, Frojdi arrin te gjeje simbole domethenese seksuale. Keshtu, pjesa me e madhe e endrrave ndodh gjate fazes se gjumit REM (levizja e shpejte e syve) dhe pikerisht gjate kesaj periudhe humbet kontrolli muskulor i trupit nga qafa e poshte dhe kjo sherben si per te çlodhur muskulaturen, ashtu dhe per ndaluar personin qe enderron te levize ne nje menyre te tille sa te "perfaqesoje" ate qe po enderron ne realitet, me rrezikun per t‘i bere keq vetvetes dhe te tjereve. Me pak fjale, eshte nje lloj "paralize" qe le teresisht ne gjendje aktive zonen gjenitale, shpesh duke u dhene shtyse edhe ereksioneve dhe orgazmave. Jo rastesisht flitet edhe per "endrra te lagura", pasi shume persona, duke pare endrra erotike dhe duke i perjetuar thelle ato, mund te arrijne ne orgazem. Shume shpesh endrrat erotike ndodhin atehere kur jeta seksuale aktive peson renie te dukshme, duke i dhene keshtu nje efekt kompesues "mungeses" ne jeten reale. Gjithashtu, keto endrra mund te perfaqesojne nje deshire per te pasur raporte fizike me dike qe adhuron ne jeten e perditshme. endrra mund te jete teresisht seksuale, por qe ne thelb mund te flase per gjera te tjera, qe nuk kane lidhje me seksin.
Ne fakt, zgjedhja e aktoreve sipas shpjegimeve te ndryshme psikologjike, mund te jete e rastesishme, por mund te jete edhe treguese e deshires per lidhje te pandergjegjshme, per sa u perket ketyre personave. Ne endrrat erotike, raporti seksual ndodh me nje person te njohur, me te cilin nuk ke shume lidhje: nje fqinj, nje i njohur, nje i aferm ose ndonje mik.
