Deri më tash, analizat me natyrë semantike të Ardian Vehbiut kanë shqyrtuar kryesisht stadet aktuale të repertorit gjuhësor, duke nxjerrë shpesh në pah simptomat e lëngatës nga të cilat vuan përdorimi gjuhor sot, sikundër mangësia fjalore, pasaktësia kuptimore apo huazimet e panevojshme.
Mund të thuhet me siguri se Vehbiu mbetet një cilësues aktiv e objektiv i këtyre simptomave. Mjafton të këqyret rubrika tejet e pasur e publicistikës gjuhësore të tij në shtypin e përditshëm, apo përmbledhja e zhdërvjellët "Fraktalet e shqipes" (Excipere, Çabej 2007) për të kuptuar shumësinë dhe kompleksitetin e patologjive ligjërimore të ballafaquara aty.
Natyrisht, përsa kohë ato thjesht evidentohen, kemi të bëjmë vetëm me proces receptimi, i cili, për të qenë i vijuar e funksional, do duhet ndjekur nga një stad i mëtejshëm: perceptimi.
Ky perceptim nis duke interpretuar shkaqet prej nga simptomat burojnë; ndaj pra, për mendimin tonë, duke ndjekur rendin e arsyeshëm, "Shqipja Totalitare - tipare të ligjërimit publik në Shqipërinë e viteve 1945-1990" e Vehbiut paraqitet si një punim mëse i pritshëm në studimet mbi shqipen. Këtu, autori bën një kapërcim të bindshëm, duke kaluar nga vrojtimet semantike, në një tjetër nivel, që i takon një tjetër disipline: filozofisë së ligjërimit.
Për nga këndvështrimi global, fatmirësisht Vehbiu në këtë itinerar nuk shënon "risìnë e zakonshme", por ndjek shtegun profesional që përvijoi gjithkush u mor së pari me semantikë, mjaft të sillen ndërmend figura si Ogden, Richards, Miller, Croce, Pagliaro, De Mauro, Auroux, Calvet, e teevona, edhe Maniglier.
Ndërsa për nga këndvështrimi lokal, ku vepra mbetet brenda sinorëve të mendimit shqip, puna qëndron krejt ndryshe; me këtë libër Vehbiu e pajis gjuhësinë shqiptare me të parën monografi në fushë të filozofisë së ligjërimit.
Duke dalë nga skemat e ngurta të debatit gjuhësor "gegnisht apo toskërisht, standard apo jashtëstandard, huazim apo burimor", këtu merret në shqyrtim gjithë ajo karabiná gjuhësore që u ngrit në Shqipëri fill pas luftës, dhe vështrohen në të elementet e manipulimit linguistik që u krijuan e u përsosën për t'i shërbyer ekskluzivisht regjimit politik.
Për këtë ndërtohen paralelizma të goditura kritike me parashikimet orwelliane të "1984" apo me alterimet gjuhësore që u kryen në Gjermaninë naziste e në Bashkimin Sovjetik.
Ravgimet filozofike në "Shqipen Totalitare", mbi të dhëna e fakte nga korpusi ynë gjuhësor, nuk mëtojnë të japin pika përmbylljeje siç ndodh rëndom, por të krijojnë pikënisje për rrugën që shpie drejt dëgjimit të "fjalës", madje edhe të "mos-fjalës", aty ku fjala zëvendësohet nga heshtja.
Kësaj ideje i shërben edhe paragrafi i mbramë i monografisë, në të cilin autori shkruan: Shqipja totalitare, si ndërmarrje masive e ndërhyrjes së pushtetit politik në komunikim, ishte e drejtuar para së gjithash kundër HESHTJES. Heshtjes si e vetmja shprehje reale e rezistencës dhe distancimit të publikut nga pushtetarët.
Duke iu referuar po të njëjtës periudhë, totalitarizmit në Shqipëri, poeti Primo Shllaku, pat zgjedhë ta çelë me këto fjalë vëllimin e tij poetik "Lule nate" (2008): Na mbërrijtëm deri te kufijtë e ekzistencës, te koma sociale, te HESHTJA, dhe atje ndërtuem çerdhen tonë të fundit.
Nuk është gand, pra, që një gjuhëtar dhe një poet përkojnë në mesazhin filozofik, duke e konsideruar heshtjen si strehëz që individi shqipfolës zgjodhi për t'iu ruajtur molepsjes totalitare.
E kështu njeriu, kjo qenie vullnetplotë, zgjodhi vetë të flasë ose të heshtë. Të flasë jo vetëm kur ka diçka për të komunikuar, por edhe kur ka besim në aftësitë e veta komunikuese; në të kundërt, të heshtë, i shtrënguar nga njëri prej dy motiveve të mësipërme, ose nga të dyja njëherit. I mposhtur nga mosbesimi se nuk do të kuptohet, apo do të "keqkuptohet", ai zgjedh të flasë pak ose aspak; pra të heshtë.
Në të tillë marrëdhënie tëhuajzimi u gjend dora-dorës edhe individi shqipfolës ndaj atij newspeak-u që Vehbiu e shenjon si Shqipja Totalitare, duke shtuar se "të bëheshe qytetar i shtetit totalitar donte të thoshte edhe të fitoje aftësinë për t'u shprehur e përgjithësisht për të komunikuar në publik në pajtim me rregullat e kodit të ligjërimit totalitar; çka ishte veçanërisht e rëndësishme për të gjithë ata që synonin një farë karriere çfarëdo.
Të përdorje rrjedhshëm shqipen totalitare ishte kështu kyç për suksesin shoqëror dhe profesional.". E për ta shkoqitur këtë proces tëhuajëzues, autori e ndan analizën e vet në dy makro-etapa: 1945-1980 dhe 1980-1990, duke e përcaktuar të parën si "fazë të ndërhyrjes në gjuhë", ndërsa të dytën, më fort si "fazë të ndërhyrjes në ligjërim".
Sa i takon fazës së parë, dihet tashmë se hapi fillestar që ndërmori regjimi diktatorial, i vetëquajtur "demokraci popullore" (vërej këtu manipulimin semantik të këtij togfjalëshi), qe thyerja e plotë me të kaluarën, duke ia nisur së pari me ndërrimin e bazës historike të gjuhës.
E kaluara duhej manipuluar ngaqë, sikundër thotë Orwell, kush sundon të shkuarën, sundon të ardhmen; kush sundon të sotmen, sundon të shkuarën. Kësisoj duke thyer vjimësinë gjuhësore dhe kulturore me të djeshmen, e shkuara bëhej menjëherë mjaft e largët për kujtesën kolektive, e për pasojë rezultonte më i suksesshëm manipulimi.
Prapësimi i "gegnishtes së përafruar" nga funksioni i gjuhës zyrtare e më pas ndalimi me dekret i lëvrimit të çdo forme të saj, deri edhe të çdo fjale, shënon në fakt lindjen e Shqipes Totalitare.
Një subversion i tillë u shoqërua nga pushteti edhe me të tjera maipulime gjuhësore të tërthorta, apo sikundër shkruan Vehbiu se: përdorimi mimetik i dialektit u shfrytëzua për të ravijëzuar armiq ose anti-heronj të ndryshëm si personazhe "negative" në situata politikisht të ngarkuara - me klishe të tilla si prifti katolik manipulues ose diversanti i parruar nga malësitë e Veriut.
Një pjesë e publikut do ta përshoqëronte diksionin geg me role sociale të vjetëruara, reaksionare ose thjesht armiqësore. Kësisoj komunistët e lidhën fatin e formave gjuhësore me fatin e lëvruesve të tyre.
Veç kësaj, politika gjuhësore që krijoi dhe diktoi Shqipen Totalitare, i mveshi asaj një funksion unifikues dhe përjashtues njëherit; unifikues sepse mëtoi një gjuhë të gjithunjishme, dhe përjashtues (paradoksalisht) pasi shqipja që ndërtoi regjimi shmangu me dhunë gegnishten që gjer atëherë ish gjuhë zyrtare e administratës shtetërore shqiptare.
Ky vullnet për afirmim përmes përjashtimit - që toskëzoi çdo formë ku mundi e fshiu forma të tëra ku nuk mundi - është dëftues i qartë se beteja politike në Shqipëri e konsideroi trajtën gjuhësore si armë për amëshimin e regjimit. Ndaj është mëse e vërtetë dhe e saktë lidhja direkte që vendos Ardian Vehbiu mes monolitizmit gramatikor dhe totalitarizmit, kur shkruan se: "gjithçka ishte e përcaktuar paraprakisht, në kudhrën e farkëtarëve të fjalës, të cilët e hidhnin produktin e tyre në treg së bashku me udhëzimet e përdorimit. Pikërisht këtu do ta gjeja lidhjen domethënëse midis gramatikalizimit të shqipes standard dhe koncepteve të reja që kërkonin veshje të reja gjuhësore.
Në këtë vështrim, gramatikalizimi i leksikut të shqipes standard është edhe shprehje e raporteve të shqipes së njësuar me ligjërimin totalitar; ose me nevojën e regjimit për ta përdorur shqipen e njësuar si instrument për disiplinimin e mendimit.".
Natyrisht alterimi gjuhësor nuk pat pasojë vetëm mbi shenjuesin, mblojën e fjalëve; Vehbiu vëren më tej se pushteti i epërm politik sulmoi po aq fort edhe thelbin e tyre, kuptimësitë e fjalëve.
Duke e ndarë ligjërimin në sferën e shenjuesve konkretë dhe të atyre abstraktë, veçojmë së pari se sfera e ligjërimit abstrakt bëhej "pronë" gjuhësore e regjimit apo siç shkruan studiuesi ynë: kuptimësia e atyre fjalëve ishte rigorozisht e përcaktuar, madje e mbrojtur nga shteti; që këtej, polisemia, ose vetia e fjalëve për të pasur disa kuptime paralele, do të konsiderohej vetvetiu si formë e revizionizmit modern.
Monosemia e termave kyç të ligjërimit politik totalitar ishte kërkesë dhe garanci e palëkundshmërisë në vijë. Kështu, përmes manipulimit semantik ndërhyrja totalitare kërkoi të sundojë mbi shpirtrat e njerëzve.
Përmes këtij aksioni u atrofizua spektri kuptimor i mjaft fjalëve si demokraci, liri, besim, shpirt, revolucion, fatos, pionier, partishmëri (madje për këtë fjalë në libër nënvizohet se ajo sillej në shqipen si kalk i fjalës përkatëse të rusishtes 'partiinost'; në përdorimin e saj nuk kishte vend për dykuptimësi, metafora, referime në përdorime të mëparshme të traditës, aluzione ndaj tekstesh poetësh ose mjeshtrash të gjuhës) etj.
Ky tjetërsim u krye nisur nga ideja se folësit e analizojnë përvojën e tyre nëpërmjet fjalëve, dhe se çdo ndryshim semantik do të çojë edhe në një modifikim të vetë perceptimit të tyre mbi botën.
Kështu Newspeak-u orwellian me: joycamp = fusha e lumturisë, me të cilën emërtoheshin burgjet, apo minipax = ministria e paqes, me të cilën emërtohej ministria e luftës, ngjan si manual për Shqipen Totaliare ku diktatura e proletariatit është demokraci e vërtetë.
E po ashtu kjo shprishje semantike, e diktuar nga pakica drejtuese mbi shumicën përdoruese, të kujton dialogun e famshëm që Lewis Carroll vë në gojë të Humpty-Dumpty tek "Liza në botën e çudirave" teksa thotë:
- Kur unë përdor një fjalë, ajo fjalë ka atë kuptim që më pëlqen mua, as më shumë e as më pak!
- Puna është se ju nuk mund t'u jepni fjalëve kuptime të ndryshme nga çfarë kanë - ngulmoi Liza.
- Puna është se këtu urdhëroj unë! - ia preu shkurt Humpty-Dumpty.
Sot, gjuhësia shqiptare ndodhet para një udhëkryqi të vështirë, pasi nga njëra anë nuk mund të vijojë rrugëtimin e saj si trashëgimí e pastër genetike e Shqipes Totalitare, e nga ana tjetër nuk mund të mëtohet për një kthim në stadin paratotalitar, pra për një rivendosje të gjendjes gjuhësore të periudhës së monarkisë; e po ashtu nuk mund të pritet që këto korrigjime të kryhen vetiu prej prirjeve a proceseve të brendshme vetërregulluese, (ngaqë siç u pa në këto 20 vjet, veprimi i forcave të vetvetishme vërtet e përtërin vijimisht gjuhën, por edhe rrezikon ta kthejë atë në një gjendje sauvage).
Ndaj kjo kohë po shtron para hartuesve të politikave gjuhësore nevojën e ndërhyrjeve delikate, sa pragmatike aq edhe shkencore, në mënyrë që të çlirohet shqipja nga kallëpet e parafabrikuara të cilat formësojnë përditë me miliona akte komunikimi. Ky është kumti i këtij libri.
Gazeta Shekulli
Mund të thuhet me siguri se Vehbiu mbetet një cilësues aktiv e objektiv i këtyre simptomave. Mjafton të këqyret rubrika tejet e pasur e publicistikës gjuhësore të tij në shtypin e përditshëm, apo përmbledhja e zhdërvjellët "Fraktalet e shqipes" (Excipere, Çabej 2007) për të kuptuar shumësinë dhe kompleksitetin e patologjive ligjërimore të ballafaquara aty.
Natyrisht, përsa kohë ato thjesht evidentohen, kemi të bëjmë vetëm me proces receptimi, i cili, për të qenë i vijuar e funksional, do duhet ndjekur nga një stad i mëtejshëm: perceptimi.
Ky perceptim nis duke interpretuar shkaqet prej nga simptomat burojnë; ndaj pra, për mendimin tonë, duke ndjekur rendin e arsyeshëm, "Shqipja Totalitare - tipare të ligjërimit publik në Shqipërinë e viteve 1945-1990" e Vehbiut paraqitet si një punim mëse i pritshëm në studimet mbi shqipen. Këtu, autori bën një kapërcim të bindshëm, duke kaluar nga vrojtimet semantike, në një tjetër nivel, që i takon një tjetër disipline: filozofisë së ligjërimit.
Për nga këndvështrimi global, fatmirësisht Vehbiu në këtë itinerar nuk shënon "risìnë e zakonshme", por ndjek shtegun profesional që përvijoi gjithkush u mor së pari me semantikë, mjaft të sillen ndërmend figura si Ogden, Richards, Miller, Croce, Pagliaro, De Mauro, Auroux, Calvet, e teevona, edhe Maniglier.
Ndërsa për nga këndvështrimi lokal, ku vepra mbetet brenda sinorëve të mendimit shqip, puna qëndron krejt ndryshe; me këtë libër Vehbiu e pajis gjuhësinë shqiptare me të parën monografi në fushë të filozofisë së ligjërimit.
Duke dalë nga skemat e ngurta të debatit gjuhësor "gegnisht apo toskërisht, standard apo jashtëstandard, huazim apo burimor", këtu merret në shqyrtim gjithë ajo karabiná gjuhësore që u ngrit në Shqipëri fill pas luftës, dhe vështrohen në të elementet e manipulimit linguistik që u krijuan e u përsosën për t'i shërbyer ekskluzivisht regjimit politik.
Për këtë ndërtohen paralelizma të goditura kritike me parashikimet orwelliane të "1984" apo me alterimet gjuhësore që u kryen në Gjermaninë naziste e në Bashkimin Sovjetik.
Ravgimet filozofike në "Shqipen Totalitare", mbi të dhëna e fakte nga korpusi ynë gjuhësor, nuk mëtojnë të japin pika përmbylljeje siç ndodh rëndom, por të krijojnë pikënisje për rrugën që shpie drejt dëgjimit të "fjalës", madje edhe të "mos-fjalës", aty ku fjala zëvendësohet nga heshtja.
Kësaj ideje i shërben edhe paragrafi i mbramë i monografisë, në të cilin autori shkruan: Shqipja totalitare, si ndërmarrje masive e ndërhyrjes së pushtetit politik në komunikim, ishte e drejtuar para së gjithash kundër HESHTJES. Heshtjes si e vetmja shprehje reale e rezistencës dhe distancimit të publikut nga pushtetarët.
Duke iu referuar po të njëjtës periudhë, totalitarizmit në Shqipëri, poeti Primo Shllaku, pat zgjedhë ta çelë me këto fjalë vëllimin e tij poetik "Lule nate" (2008): Na mbërrijtëm deri te kufijtë e ekzistencës, te koma sociale, te HESHTJA, dhe atje ndërtuem çerdhen tonë të fundit.
Nuk është gand, pra, që një gjuhëtar dhe një poet përkojnë në mesazhin filozofik, duke e konsideruar heshtjen si strehëz që individi shqipfolës zgjodhi për t'iu ruajtur molepsjes totalitare.
E kështu njeriu, kjo qenie vullnetplotë, zgjodhi vetë të flasë ose të heshtë. Të flasë jo vetëm kur ka diçka për të komunikuar, por edhe kur ka besim në aftësitë e veta komunikuese; në të kundërt, të heshtë, i shtrënguar nga njëri prej dy motiveve të mësipërme, ose nga të dyja njëherit. I mposhtur nga mosbesimi se nuk do të kuptohet, apo do të "keqkuptohet", ai zgjedh të flasë pak ose aspak; pra të heshtë.
Në të tillë marrëdhënie tëhuajzimi u gjend dora-dorës edhe individi shqipfolës ndaj atij newspeak-u që Vehbiu e shenjon si Shqipja Totalitare, duke shtuar se "të bëheshe qytetar i shtetit totalitar donte të thoshte edhe të fitoje aftësinë për t'u shprehur e përgjithësisht për të komunikuar në publik në pajtim me rregullat e kodit të ligjërimit totalitar; çka ishte veçanërisht e rëndësishme për të gjithë ata që synonin një farë karriere çfarëdo.
Të përdorje rrjedhshëm shqipen totalitare ishte kështu kyç për suksesin shoqëror dhe profesional.". E për ta shkoqitur këtë proces tëhuajëzues, autori e ndan analizën e vet në dy makro-etapa: 1945-1980 dhe 1980-1990, duke e përcaktuar të parën si "fazë të ndërhyrjes në gjuhë", ndërsa të dytën, më fort si "fazë të ndërhyrjes në ligjërim".
Sa i takon fazës së parë, dihet tashmë se hapi fillestar që ndërmori regjimi diktatorial, i vetëquajtur "demokraci popullore" (vërej këtu manipulimin semantik të këtij togfjalëshi), qe thyerja e plotë me të kaluarën, duke ia nisur së pari me ndërrimin e bazës historike të gjuhës.
E kaluara duhej manipuluar ngaqë, sikundër thotë Orwell, kush sundon të shkuarën, sundon të ardhmen; kush sundon të sotmen, sundon të shkuarën. Kësisoj duke thyer vjimësinë gjuhësore dhe kulturore me të djeshmen, e shkuara bëhej menjëherë mjaft e largët për kujtesën kolektive, e për pasojë rezultonte më i suksesshëm manipulimi.
Prapësimi i "gegnishtes së përafruar" nga funksioni i gjuhës zyrtare e më pas ndalimi me dekret i lëvrimit të çdo forme të saj, deri edhe të çdo fjale, shënon në fakt lindjen e Shqipes Totalitare.
Një subversion i tillë u shoqërua nga pushteti edhe me të tjera maipulime gjuhësore të tërthorta, apo sikundër shkruan Vehbiu se: përdorimi mimetik i dialektit u shfrytëzua për të ravijëzuar armiq ose anti-heronj të ndryshëm si personazhe "negative" në situata politikisht të ngarkuara - me klishe të tilla si prifti katolik manipulues ose diversanti i parruar nga malësitë e Veriut.
Një pjesë e publikut do ta përshoqëronte diksionin geg me role sociale të vjetëruara, reaksionare ose thjesht armiqësore. Kësisoj komunistët e lidhën fatin e formave gjuhësore me fatin e lëvruesve të tyre.
Veç kësaj, politika gjuhësore që krijoi dhe diktoi Shqipen Totalitare, i mveshi asaj një funksion unifikues dhe përjashtues njëherit; unifikues sepse mëtoi një gjuhë të gjithunjishme, dhe përjashtues (paradoksalisht) pasi shqipja që ndërtoi regjimi shmangu me dhunë gegnishten që gjer atëherë ish gjuhë zyrtare e administratës shtetërore shqiptare.
Ky vullnet për afirmim përmes përjashtimit - që toskëzoi çdo formë ku mundi e fshiu forma të tëra ku nuk mundi - është dëftues i qartë se beteja politike në Shqipëri e konsideroi trajtën gjuhësore si armë për amëshimin e regjimit. Ndaj është mëse e vërtetë dhe e saktë lidhja direkte që vendos Ardian Vehbiu mes monolitizmit gramatikor dhe totalitarizmit, kur shkruan se: "gjithçka ishte e përcaktuar paraprakisht, në kudhrën e farkëtarëve të fjalës, të cilët e hidhnin produktin e tyre në treg së bashku me udhëzimet e përdorimit. Pikërisht këtu do ta gjeja lidhjen domethënëse midis gramatikalizimit të shqipes standard dhe koncepteve të reja që kërkonin veshje të reja gjuhësore.
Në këtë vështrim, gramatikalizimi i leksikut të shqipes standard është edhe shprehje e raporteve të shqipes së njësuar me ligjërimin totalitar; ose me nevojën e regjimit për ta përdorur shqipen e njësuar si instrument për disiplinimin e mendimit.".
Natyrisht alterimi gjuhësor nuk pat pasojë vetëm mbi shenjuesin, mblojën e fjalëve; Vehbiu vëren më tej se pushteti i epërm politik sulmoi po aq fort edhe thelbin e tyre, kuptimësitë e fjalëve.
Duke e ndarë ligjërimin në sferën e shenjuesve konkretë dhe të atyre abstraktë, veçojmë së pari se sfera e ligjërimit abstrakt bëhej "pronë" gjuhësore e regjimit apo siç shkruan studiuesi ynë: kuptimësia e atyre fjalëve ishte rigorozisht e përcaktuar, madje e mbrojtur nga shteti; që këtej, polisemia, ose vetia e fjalëve për të pasur disa kuptime paralele, do të konsiderohej vetvetiu si formë e revizionizmit modern.
Monosemia e termave kyç të ligjërimit politik totalitar ishte kërkesë dhe garanci e palëkundshmërisë në vijë. Kështu, përmes manipulimit semantik ndërhyrja totalitare kërkoi të sundojë mbi shpirtrat e njerëzve.
Përmes këtij aksioni u atrofizua spektri kuptimor i mjaft fjalëve si demokraci, liri, besim, shpirt, revolucion, fatos, pionier, partishmëri (madje për këtë fjalë në libër nënvizohet se ajo sillej në shqipen si kalk i fjalës përkatëse të rusishtes 'partiinost'; në përdorimin e saj nuk kishte vend për dykuptimësi, metafora, referime në përdorime të mëparshme të traditës, aluzione ndaj tekstesh poetësh ose mjeshtrash të gjuhës) etj.
Ky tjetërsim u krye nisur nga ideja se folësit e analizojnë përvojën e tyre nëpërmjet fjalëve, dhe se çdo ndryshim semantik do të çojë edhe në një modifikim të vetë perceptimit të tyre mbi botën.
Kështu Newspeak-u orwellian me: joycamp = fusha e lumturisë, me të cilën emërtoheshin burgjet, apo minipax = ministria e paqes, me të cilën emërtohej ministria e luftës, ngjan si manual për Shqipen Totaliare ku diktatura e proletariatit është demokraci e vërtetë.
E po ashtu kjo shprishje semantike, e diktuar nga pakica drejtuese mbi shumicën përdoruese, të kujton dialogun e famshëm që Lewis Carroll vë në gojë të Humpty-Dumpty tek "Liza në botën e çudirave" teksa thotë:
- Kur unë përdor një fjalë, ajo fjalë ka atë kuptim që më pëlqen mua, as më shumë e as më pak!
- Puna është se ju nuk mund t'u jepni fjalëve kuptime të ndryshme nga çfarë kanë - ngulmoi Liza.
- Puna është se këtu urdhëroj unë! - ia preu shkurt Humpty-Dumpty.
Sot, gjuhësia shqiptare ndodhet para një udhëkryqi të vështirë, pasi nga njëra anë nuk mund të vijojë rrugëtimin e saj si trashëgimí e pastër genetike e Shqipes Totalitare, e nga ana tjetër nuk mund të mëtohet për një kthim në stadin paratotalitar, pra për një rivendosje të gjendjes gjuhësore të periudhës së monarkisë; e po ashtu nuk mund të pritet që këto korrigjime të kryhen vetiu prej prirjeve a proceseve të brendshme vetërregulluese, (ngaqë siç u pa në këto 20 vjet, veprimi i forcave të vetvetishme vërtet e përtërin vijimisht gjuhën, por edhe rrezikon ta kthejë atë në një gjendje sauvage).
Ndaj kjo kohë po shtron para hartuesve të politikave gjuhësore nevojën e ndërhyrjeve delikate, sa pragmatike aq edhe shkencore, në mënyrë që të çlirohet shqipja nga kallëpet e parafabrikuara të cilat formësojnë përditë me miliona akte komunikimi. Ky është kumti i këtij libri.
Gazeta Shekulli
