Nje dite ne shtator

Qeveria e re e së majtës ka disa ditë që ka nisur punën. Janë marrë vendimet e para të saj si ai i debatueshëm për heqjen e fotografisë së kreut të shtetit dhe vendosjen e Ismail Qemalit, një debat që duket se po përcakton një fillim jo aq të lehtë mes të majtës tashmë në pushtet dhe të djathtës në opozitë. Një vendim tjetër i rëndësishëm ka qenë ai i anulimit të vendimit të qeverisë së mëparëshme për ligjin e mbetjeve duke bërë të panevojshëm mbajtjen e referendumit në muajin dhjetor.

Por sigurisht, Edi Rama si kryeministër ka nisur të ndjehet në atë që ai ka qenë gjithmonë, përpara të tjerëve në politikë, në marrëdhëniet me publikun, komunikimin me publikun. Tashmë janë hequr hekurat që rrethonin godinën e Kryeministrisë, një shenjë simbolike që kjo qeveri do të qeverisë ndryshe, në mënyrë më transparente dhe më të hapur me publikun.

Por a do të jetë realisht kështu? Cfarë raportesh do të ngrejë qeveria e re me opozitën e djathtë që kryesohet paradoksalisht sërish nga një kryetar i Bashkisë së Tiranës? Ndërkohë Rama ka nisur një turne të gjatë vizitash që nisën me Prishtinën, më pas me Brukselin dhe së shpejti do të niset drejt Nju Jorkut ku do të qendrojë për një vizitë relativisht të gjatë.

Kjo nuk ishte arsyeja se përse Top Story me gazetarin Sokol Balla realizoi ditën e dielë me të intervistën e parë si kryeministër, pikërisht nga zyra ku më parë ulej Sali Berisha. Ajo zyrë dhe ajo godinë për Edi Ramën simbolizon një kulminacion në rrugëtimin e tij politik që nisi zyrtarisht në vitin 1998 me funksionin e tij si Ministër i Kulturës, por natyrisht që daton shumë më herët, që në vitin 1990 kur ai flirtoi fillimisht me Partinë Demokratike.

Top Story realizoi një reportazh ekskluziv nga dita e parë e Edi Ramës dhe e stafit të tij në Kryeministri. Që nga momentet kur ai u largua nga Presidenca, ku u takua me Presidentin Bujar Nishani dhe deri në fund, rreth orës 20:00 kur mbaroi mbledhjen e parë të qeverisë së tij dhe u ul përballë gazetarit Sokol Balla në zyrën e Kryeministrit në intervistën e tij të parë si kreu i qeverisë.

***

“Besoj se skuadra e re qeverisëse është mirëpritur më shumë nga opinioni publik më shumë se cdo skuadër tjetër qeverisëse pas një palë zgjedhjesh. Kjo lidhet me faktin që është një skuadër me njerëz të rinj, ambiciozë, figura publike të respektuara por njëkohësisht edhe për t’u provuar”.

“Me shumë mirënjohje për ata 1 milion shqiptarë dhe shqiptare, nga Tropoja deri në Konispol që në 23 qershor votuan Aleancën për Shqipërinë Europiane. Por edhe respekt po njësoj për të gjithë ata që në 23 qershor nuk e votuan Aleancën për Shqipërinë Europiane. Ëndrra ka filluar në dhjetor të vitit 1990 me thirrjet e duam Shqipërinë si gjithë Europa dhe ne jemi këtu për këtë ëndërr që duhet të vazhdojë dhe do të vazhdojë më e gjallë dhe më e fuqishme se asnjëherë”.

“Ne jemi të bindur që shqiptarët kanë votuar drejt dhe ne në rrugën e drejtë të shërbimit ndaj tyre me modesti dhe transparencë do t’i realizojmë të gjitha ato qëllime për të cilat shqiptarët na kanë votuar”.

***

Intervista e plotë e Kryeministrit Rama dhënë gazetarit Sokol Balla për Top Story.

Sokol Balla: Zoti Rama më në fund Kryeministër? Urime për detyrën.

Kryeministri Edi Rama: Mirë se erdhët! Faleminderit shumë!

Sokol Balla: Shoh që zgjodhët një vend simbolik të zyrës së Kryeministrit. Dritaren, duhet të keni kujtime nga kjo dritare, protestave…

Edi Rama: Më mirë hajde ulemi i lëmë kujtimet.

Sokol Balla: Në fakt doja t’u pyesja për 21 janarin sa jemi këtu. E di që intervista të tilla duhet të nisnin ndryshe, por është një peng i madh, besoj, 21 janari.

Edi Rama: Është një peng shumë i madhe dhe arsye shumë e fortë për të mos përsëritur të gjitha ato që i shtynë njerëzit të vijnë në këto protesta dhe nga ana tjetër është një arsye shumë e fortë për ta kthyer këtë mandat në mandatin e një qeverisjeje të drejtë.

Sokol Balla: Më thoni sa peshon ajo karrike tani që jeni ulur mbi të?

Kryeministri Edi Rama - S’është cështje karrikeje është cështje e një përgjegjësie shumë të madhe sepse nëse do të kishte qenë fitore e zakonshme, edhe pse e zakonshme s’mund të ishte sepse ishte një periudhë e gjatë kohore që ne luftuam për këtë fitore, barra do ndjehej më pak dhe ajo ndjesia e brendshme do të ishte më e fortë në drejtim të entuziazmit dhe jo kaq e fortë në drejtim të përgjegjësisë. Kjo fitore plebishitare, ky mandat kaq i fortë është shprehje e një nevojë shumë të madhe të njerëzve për një transformim rrënjësor, e bën shumë më të rëndë përgjegjësinë në këtë karrike.

Sokol Balla - Megjithatë ky moment, ku keni rreth 1 orë që jeni larguar nga presidenca, është një moment i rëndësishëm edhe personal, është kulmi i një karrierë politike që ju e keni nisur shumë herët, për ta ndërprerë dhe për ta rinisur sërish në vitin 1998 kur u caktuar si Ministër i Kulturës.

Kryeministri Edi Rama -  Patjetër që është një arritje, kuptohet është edhe një arsye për të qenë krenar që njerëzit besojnë në këtë detyrë që besoj është nga detyrat më të mëdha që një njeri mund të ketë në vendin e vet, por edhe njëherë tjetër mënyrat se si gjërat kanë shkuar në këtë vend dhe mënyra se si njerëzit reaguan më bën shumë të vetëdijshëm që njerëzit nuk kanë votuar thjesht për të ndryshuar një kryeministër me një tjetër. S’kanë votuar për njeriun që do ulet në këtë karrike, kanë votuar për një ndryshim rrënjësor të vendit duke filluar nga modeli qeverisës. Në këtë kuptim, karrikja është ku ulem unë, kurse pushteti padyshim duhet të jetë i njerëzve që më sollën mua këtu sepse përndryshe koha kalon shumë shpejt dhe gjërat kthehen aty ku ishin.

Sokol Balla - do t’ju pyes për të gjitha këto, pasi këto qenë edhe disa nga mesazhet që ju thatë në atë fjalë deri diku spontane që mbajtët para njerëzve para se të hynit në kryeministri. Megjithatë do doja t’u pyesja për përjetimin tuaj personal. Realisht cfarë ndjetë, përtej zhargonit politik, përgjegjësia e votës etj etj? Cfarë ndjen një person kur vjen në majë të pushtetit, natyrisht duke ardhur në një mënyrë të caktuar si ju, pasi ka qenë një rrugë jo e lehtë?

Kryeministri Edi Rama - Është një ndjesi peshe mbi supe, jo një lloj boshllëku, por një lloj ndjesie paralele, një zbrasti që lidhet me kujtesën e hershme si një film me flashback se sa shumë punë, vështirësi, sa shumë problemeve, plagëve janë mbrapa këtij vendimi të njerëzve për të bërë këtë ndryshim sepse në fund ajo që ndodh në skenë është ajo që shohim, por kush e vë në skenë është një popull i tërë që fatkeqësisht bëhet i padukshëm pasi prozhektorët janë mbi skenë, por që është autori që ne jemi në skenë. Nga ana tjetër ma bëri më të lehtë të gjithë këtë kapërcim, se është edhe si një kapërcim, nuk është futja nga një palë shkallë në tjerat, por është një kapërcim periudhash jete dhe periudhash që lidhen me jetën e një vendi, ma bëjnë më të lehtë takimin me zonjën që ka qenë edhe kohën kur unë kam hyrë në këtë godinë si Ministër i Kulturës dhe që shërbente me shumë dashuri për të gjithë në barin e Kryeministrisë.

Sokol Balla - Në fakt shembulli i kësaj zone, që shpresoj se do ta mbani në punë ngre një pyetje të fortë. Natyrisht shumë veta bien dakort që me administratën publike në këto 8 vite janë bërë edhe gabime. Tek shqiptarët, ajo pjesë që ju pretendoni që me këtë program dhe këtë qeveri ta përfaqësoni, është një mungesa e trashëgimisë shtetërore. Pra këtu gjithkush kur vjen e nis nga zero dhe këto akuza u ngritën edhe ndaj jush nga deputetët e opozitës në Kuvend. Unë kuptoj ndryshimin, por deri më tani, përvec fjalimit në Prishtinë ku ju vlerësuat rolin e ish-kryeministri Berisha dhe të vendimit për TAP-in, nuk ju kam dëgjuar të thoni nga kjo mazhorancë se cfarë është trashëguar dicka pozitive që ju do ta ruani?

Kryeministri Edi Rama - Unë them që ka një le të themi tërësi hapash të përkthyera në legjislacion në funksion të integrimit dhe që sigurisht kanë pjesën e meritës të opozitës së deri djeshme që ka bërë të veten kur është thirrur për të bërë të veten për ligjet me 3/5, por kanë edhe një masë të konsiderueshme të qeverisë së djeshme dhe opozitës së sotme. Por problemi i Shqipërisë nuk është legjislacioni, problemi i Shqipërisë është sa ligjshmëri kemi në rrugë? Sa ligjshmëri kemi në marrëdhëniet e njerëzve me institucionet? Sa ligjshmëri kemi në mënyrën se si administrata u shërben njerëzve dhe me radhë? Dhe në këtë aspekt unë me keqardhje ju them që po shoh regres, jo progres.

Sokol Balla - Le t’i rikthehemi ashtu si ju e nisët punën si kryeministër i qeverisë së re. ju këtë të dielë, ju miratuat 3 vendimet e para. Mund të na thoni dicka më tepër për këto 3 vendime? Kur flitet për vazhdimësi të shtetit, ju bëtë një gjë që duket si një goditje, ju hoqët me vendim qeverie fotografitë e Presidentit Nishani.

Kryeministri Edi Rama - Kjo nuk ka lidhje me këtë. E përsëris me Presidentin e Republikës do të bëj gjithcka është në dorën time që të ndërtojmë një marrëdhënie shembullore për nga mënyra se si dy përfaqësues të institucioneve të mëdha, kaq të rëndësishme, mund të bashkëpunojnë në respekt të Kushtetutës dhe në interes të qytetarëve dhe të ligjit pavarësisht se vijnë nga parti të ndryshme. Kjo ka lidhje me një histori shumë të stërzgjatur dhe qesharake të gjithë kësaj periudhe kur asnjëherë një fotografi e Presidentit të Republikës nuk ka gjetur paqe mbi mure sepse gjithmonë është bërë objekt i kontestit të palëve për beteja të verbëra brenda vetes apo për inerci betejash me të tjerët. Besoj që ky vend ka nevojë për një rilindje morale dhe kjo rilindje morale duhet jo vetëm të përfshijë, por duhet të jetë pjesë e vetdijes së qeverisë. Megjithëse simbolet kanë një peshë relative, pesha e tyre ndonjëherë është shumë e rëndësishem në momente të caktuara dhe Ismail Qemali është një figurë e gjithëpranuar që rrezaton shumëcka në funksion të një rilindje morale të qeverisjes dhe në rrugën për të gjetur pika të përbashkëta me të gjithë.

Sokol Balla - Zoti Kryeministër ju patët pas fotografisë me ministrat, patët një bisedë të shkurtër me kreun e Shtetit, zotin  Nishani, mund të na thoni se cfarë biseduat me të?

Kryeministri Edi Rama - Sipas protokollit në këtë ceremoni pasi bëhet betimi, Presidenti tërhiqet me Kryeministrin për disa opinione të para dhe këto opinione ishin në vazhdën e atyre opinioneve që unë kam këmbyer me Presidentin për një bashkëpunim institucional dhe për një marrëdhënie që të tejkalojë të shkuarën në funksion të të ardhmes duke respektuar Kushtetutën, duke luajtur secili në rolin e vet i patrazuar nga tjetri sic ka ndodhur rëndom në gjithë këto vite, dhe duke dhënë një shembull bashkëpunimi për qytetarët.

Sokol Balla - A duhet të ndjehet Presidenti Nishani i rrezikuar potencialisht nga ndonjë shkarkimi i mundshëm i tij?

Kryeministri Edi Rama - Presidenti Nishani nuk ka asnjë arsye të ndjehet i rrezikuar nga asgjë, por ka të gjitha arsyet që të ndjehet gardian i Kushtetutës, ashtu sikundër Kushtetuta e kërkon dhe mund t’ju siguroj që përsa më takon, epoka e municioneve që mblidheshin në këtë zyrë dhe pastaj mbushnin topat apo armët e luftës politike për t’u nisur të shtënat drejt Presidencës ka mbaruar. Në të gjitha rastet ju nuk do të dëgjoni që unë si Kryeministër të sulmoj publikisht Presidentin. Sigurisht që mund të ketë momente mosdakordësie, por gjithmonë në rast se do të shprehen, edhe pse do të bëj cmos që këto as të mos shprehen, por t’i shprehen Presidentit në rrugë konfidenciale. S’do kenë lidhje fare me cfarë na kanë parë sytë dhe na kanë dëgjuar veshët deri pak kohë më parë.

Sokol Balla - Zoti Kryeministër, ua bëj këtë pyetje pasi ditët e para të legjislaturës së re prodhuan edhe lajme sa i përket numrit të votave që ka mazhoranca juaj e drejtuar nga ju dhe zoti Meta, dhe kjo u vu re edhe në votimin e Kryetarit të Kuvendit që mori 91 vota, 2 më pak se sa 3/5 që nevojiten për një shkarkim të Presidentit të Republikës. Ju thoni që nuk do ta sulmoni Presidentit Nishani dhe që nuk ka asnjë arsye për këtë përsa kohë ai është gardian i Kushtetutës, por a jeni i sigurtë që edhe zoti Meta mendon kështu?

Kryeministri Edi Rama - Jam i sigurtë sepse ne kemi biseduar edhe për këtë temë dhe në rolin e kreut të Kuvendit, zoti Meta dëshiron të lërë gjurmë duke ndryshuar një vazhdë kulturalisht është e papranueshme për një vend europian dhe demokratik. Pjesë e këtij ndryshimi është edhe raporti i Kryetarit të Kuvendit me Presidentin e Republikës, apo jo? Sepse përsëri c’nuk na kanë parë sytë dhe c’nuk na kanë dëgjuar veshët për fat të keq.

Sokol Balla - Në fakt, qoftë edhe për mënyrën si shkuan zgjedhjet, rezulatin e thellë, por edhe për krijimin e një kulture të re demokratike në vend, bashkëjetesa, besoj që është një gjë e mirë për vendin, pra ne kemi Kryetar Kuvendi të një partie, Kryeministër të një partie tjetër dhe opozita që ka një ish-përfaqësues të saj në krye të presidencës. Kjo duket sikur sjell një klimë të re që u vu re edhe në ditët e para të mbledhjes së Kuvendit, besoj edhe ju e vlerësuat rolin e zotit Meta si moderator i një stili tjetër, pra po fut një kulturë tjetër, të paktën deri më tani. Megjithatë ka patur shumë reagime në rrjetet sociale, simpatizantë tuaj që ngrenë një shqetësim të drejtë dhe thonin: përse kjo mazhorancë e re e nisi jetën e saj parlamentare duke shkelur rregullat, latë një deputet të opozitës të fliste pa limit?

Kryeministri Edi Rama - Kjo është një pyetje që duhet t’ia bëni kryetarit të Kuvendit, por nga ana tjetër kryetari i Kuvendit e deklaroi që për këtë kishte marrë lejen e kryetarit të grupit dhe në atë sallë përvoja e kryetarit të grupit socialist është shumë e besueshme si pikë referimi se sa opinoni im.

Sokol Balla - E futur në vlera absolute, ky shqetësim mund të përkthehet në një pyetje tjetër. Kemi dëgjuar nga ish-kryetari i mazhorancës së djeshme, “më besoni”, “mua”, “unë”, “unë do të respektoj opozitën”. Kjo mazhorancë që duket shumë e madhe dhe shumë e fortë, megjithëse zoti Blushi dha krisjet e para, jemi prap në të njëjtën situatë që duhet t’ju besojmë ju apo zotit Meta që do të respektoni apo jo ligjin, si ta gjykoni ju të arsyeshme? Në rastin e zotit Berisha besoj që një vendim i arsyeshëm dhe i kuptueshëm në sytë e opinionit publik, por përse opinioni publik duhet t’ju besojë juve dhe arsyes tuaj kur në fund të fundit jeni këtu i votuar nga 1 milion shqiptarë dhe për shkak se duhet një frymë e re e zbatimit të rregullave dhe të ligjeve dhe ku kemi në garanci që kjo të mos ndodhë, të paktën nesër apo pasnesër?

Kryeministri Edi Rama - Jemi, të paktën sot, ndoshta 6 muaj më vonë, kur ne të bëjmë bashkëbisedim tjetër mund të bëhet kjo pyetje sepse mund të kenë lindur dyshime, por sot ne jemi në kushtet kur opinioni publik e ka marrë vendimin e tij dhe na ka besuar si dy parti por si një forcë dhe ne jemi shumë të vendosur që të qeverisim qoftë Kuvendin, qoftë Shqipërinë përmes qeverisë, si një forcë me dy parti që janë komplementare të njëra-tjetrës, me dy liderë që janë liderë të partive duke qenë të vetëdijshëm që mandatin e kemi që përvec të tjerash për të mos e shpërdoruar duke ripërsërituar gabime të shkuara. Besoj se nuk na kërkohet që të mos bëjmë gabime, na kërkohet që të mos përsërisim gabimet e së shkuarës, qoftë në raport me keqqeverisjen që shqiptarët i dhanë fund me 1 milion shuplaka më 23 qershor, qoftë në raport me qeverisjen e të majtës në të shkuarën.

Sokol Balla - Ndjesë që po këmbëngul në këtë pikë, por ç’mund t’ju pyes në ditën e parë të qeverisë, përpos dy vendimeve që do ju pyes pak më vonë. Raportet me opozitën e sotme janë të rëndësishme sepse njerëzit kërkojnë një klimë të re politike në vend dhe sigurisht sinjalet e para u dhanë në parlament me disa kompromise që iu bënë opozitës, por një nga arsyet pse përfaqësues të opozitës duken të stresuar është fakti, apo pikëpyetja që ka edhe opinioni publik se a do të ketë revansh i mazhorancës së re ndaj ish-mazhorancës?

Kryeministri Edi Rama - Ne kemi vetëm një revansh, revanshin me të shkuarën si traditë e konfliktit, traditë e dhunës verbale, shtrirë tek personalja tek fisi e tek fara, traditës së një jete politike që është vërtetë jetë e ulët në sallën e parlamentit ku në vend që të ballafaqohen propozime dhe mendime që lavdi Zotit janë të ndryshme, kacafyten persona. Ky është revanshi që ne kemi. Çfarë duhet të ndryshojë dhe në emër të asaj që do të ndryshojë.

Sokol Balla - Zoti Rama ka një debat që ka lindur pak javë më parë, një nga vendimet e fundit të qeverisë, i dekretuar edhe nga Presidenti i Republikës në cilësinë e Komandantit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura për kalimin e një ndërtese të administruar nga ushtria shqiptare, si seli e Partisë Demokratike. Si gazetar ju them realisht që PD kishte nevojë për një seli të re, pasi në selinë ku janë…sidomos tani që janë në opozitë, ka nevojë për më shumë hapësira. Sigurisht lindi një debat, për mënyrën se si kjo u kalua, por ajo cfarë na intereson është qendrimi, aksioni, a do të ndërmerrni ju një aksion të mirëfilltë për të zhvelftësuar këtë vendim apo do ta pranoni si një gabim dhe në emër të një klime të re politike do të vazhdoni përpara?

Kryeministri Edi Rama - Një gjë tjetër që do ndryshojë do ndryshojë e gjithë natyra e qeverisjes dhe metoda e drejtimit të Kryeministrit. Unë nuk do të njoftoj vendime që anëtarët e qeverisë do t’i marrin vesh nga televizori dhe nuk do të deklaroj më parë cka do të bëhet pa rakorduar së bashku brenda për brenda Aleancës për Shqipërinë Europiane, jo thjesht mes meje dhe kryetarit të Kuvendit, që është njëkohësisht edhe partneri strategjik në koalicion, por brenda përfaqësuesve të rëndësishëm të kësaj shumice, sepse nuk janë vetëm ministrat, janë edhe kryetarët e grupeve, janë edhe deputetët me përvojë. Ne do të ecim me një metodologji tjetër.

Sokol Balla - Dakort, por ju pyeta për një gjë konkrete…

Kryeministri Edi Rama - Dhe përgjigjja ime është që kur ta diskutojmë, do të vendosim dhe pastaj do themi se cfarë kemi vendosur, ndërkohë që bashkë me kolegët ministra kemi vendosur qoftë vendimin për të cilin folëm, qoftë vendimin për të kaluar në qeveri kodin ministror…

Sokol Balla - Cfarë do të thotë kodi ministror? Se shumë është interpretuar si një mënyrë censure ndaj ministrave.

Kryeministri Edi Rama - Kodi Etik Ministror është praktikisht dokument i miratuar bashkarisht i një praktike të mirë që kemi huazuar si praktikë të parë, e kemi modifikuar në funksion të kontekstit tonë, nga qeveria britanike dhe e kanë edhe qeveri të tjera. Do të thotë që është një angazhim për një sërë elementesh që kanë të bëjnë me ndërveprimin dhe elemente etikë të qeverisjes dhe do të jetë publik.

Sokol Balla - vendimi i tretë është i i importit të mbetjeve.

Kryeministri Edi Rama - Vendimi i tretë është anulimi i atyre ndërhyrjeve në ligj që kanë mundësuar futjen e plehrave nga jashtë në Shqipëri. Shqipëria nuk do të interpretojë më plehra nga jashtë. Ky është një angazhim solemn që e kemi marrë përpara popullit dhe na u duk shumë e rëndësishme që ta vendosim në vend këtë zotim qysh ditën e parë.

Sokol Balla - në kuadër të transparencës e keni konsultuar këtë, pikërisht me palën që e ka kontestuar apo me shoqërinë civile?

Kryeministri Edi Rama - Ne kemi bërë atë që shoqëria civile ka kërkuar, kështu që besoj në këtë pikë s’kemi patur nevojë ta diskutonim.

Sokol Balla - pra në një farë mënyrë referendumi i dhjetorit është jashtë cdo…

Kryeministri Edi Rama - Të gjithë ata që kanë firmosur për referendumin e dhjetorit, kanë marrë atë që kanë kërkuar, anulimin e importit të plehrave në Shqipëri.

Sokol Balla - Zoti Rama, të qendrojmë pak tek situata politike në gjirin e mazhorancës së re. Kemi një kryetar Kuvendi të votuar me 91 vota, dhe një Kryeministër të votuar me 82. Ju duket pak anormale kjo?

Kryeministri Edi Rama - Jo absolutisht jo. Kryetari i Kuvendit ka një rol krejtësisht të ndryshëm dhe ka dhënë provën që mund të jetë një kryetar Kuvendi i votuar përtej shumicës qeverisëse, ndërkohë që shumica qeverisëse nuk ka ç’kërkon përtej vetes përvecse në rastet kur bëhet fjalë për ligje të shtetndërtimit apo integrimit që janë pjesë e programeve të të gjitha partive, të paktën në letër. Kur vjen puna tek miratimi i përbërjes dhe programi qeverisës, mazhoranca nuk ka cfarë kërkon, ndaj unë këtë e thashë që në ditën e parë që nuk do ta provokoj opozitën duke thënë votoni programin. Kjo nuk ndodh. Opozita s’është aty që të votojë programin, por është aty që të rezistojë për të nxjerrë në pah se cfarë nuk shkon, sipas saj, në programin tonë.

Sokol Balla - Megjithatë pashë fjalë mikluese nga ju ndaj disa deputetëve të opozitës, sidomos drejtuar atyre që qendruan në sallë pas largimit të Berishës që…

Kryeministri Edi Rama - Normal por është një miklim jo për t’i bërë pjesë të qeverisë. Është një adresim në funksion të një sërë cështjesh që janë të përbashkëta. Partia që mbron të drejtat e çamëve, në funksion të të shkuarës, mund të ejtë në opozitë me ne, por ne jemi qeveria e parë që e kemi në program çështjen çame, sigurisht me pak fjalë, por në thelb me një qendrim të qartë dhe koherent karshi publikut çka do të thotë se ata kanë vendosur të qendrojnë aty sot, ne e respektojmë këtë gjë,  por ama ka shumë arsye pse ne mund të bashkëpunojmë. Po kështu partitë e tjera, duke përfshirë edhe Partinë Demokratike. Zoti Shehi që unë iu drejtova mbajti një fjalim që në shumicën dërrmuese të tij më gjente tërësisht dakort. Reformën territoriale, cështjen e pronës, domosdoshmërinë që ne të shkojmë përtej axhendës së të përditëshmes, një domosdoshmëri që i ka ardhur koha me kohë, por nuk është zbatuar sepse nuk është gjetur arsyeja për të bashkëpunuar.

Sokol Balla - Qendrojmë tek mazhoranca. Ju mungoi vota e Dules, a e dini arsye përse?

Kryeministri Edi Rama - Më kërkoi shumë ndjesë. Kishte një udhëtim të domosdoshëm për një takim të planifikuar më parë që nuk e kthente dot dhe kjo ndodhi sepse u shty procesi i parashikimeve të orarave dhe në fund të fundit s’kishte problem.

Sokol Balla - Ju thoni që nuk do t’i ftoni, por do t’i mirëprisni deputetë të tjerë nëse vijnë në gjirin  e mazhorancës tuaj?

Kryeministri Edi Rama - Ne nuk do të bëjmë gjueti deputetësh. Kemi një shumicë të mjaftueshme për të bërë gjithcka që shqiptarët kanë patur në mend kur na kanë dhënë votën. Natyrisht që do të hapim kanale komunikimi me të gjithë ata që duan të bëhen pjesë e një procesi reformash të mëdha dhe besoj që do t’i gjejmë konsensuset e mëdha për këto reforma.

Sokol Balla - Pyetja që shtrojnë armiqtë tuaj politikë është a do të rezistojë dot raporti Rama-Meta?

Kryeministri Edi Rama - Njerëzit shkojnë përpara altarit betohen për dashuri të përjetëshme edhe përtej jetës në tokë dhe pastaj gjenden përballë në një gjyq divorci ndërkohë që kur vjen puna tek politika, besoj se dy aleatë që janë divorcuar njëherë, kur ribashkohen, nuk ribashkohen për t’u divorcuar për të dytën herë sepse mos harrojmë që edhe koha bën të veten. Ne tanimë kemi në lëkurë shumë nga vrragat e një jetë politike jo të lehtë dhe besoj që kemi nxjerrë mësime të cmuara për të qenë në lartësinë e kërkesës së njerëzve ndaj nesh. Besoj.

Sokol Balla - Zoti Rama vendimi juaj i mbështetur edhe nga zoti Meta për ndarjen e mandatit të ministrit nga ai i deputetit, solli një kabinet ndryshe, të ri, shumë të paprovuar në qeveri, por ama solli edhe një pasojë tjetër ku të gjithë ata që quhen garda e vjetër e PS, që shumë prej tyre nuk janë as të vjetër në moshë, shumë prej tyre janë edhe më të rinj se ju, por janë ndoshta pak më të vjetër në eksperiancat e tyre qeverisëse me të majtën, ngelën jashtë këtij kabineti. Mendoni që kjo ju krijon një problem, jo me koalicionin, pasi ai i ka votat e nevojshme për të përballuar cdo krisje, por në gjirin e partisë tuaj.

Kryeministri Edi Rama - Jemi angazhuar për një ndryshim strukturor dhe pjesëve të ndryshimit kulturor, politik flas, shpresoj të jetë kulturor edhe në tërësi, është ndarja e mandateve në funksion të një ekzekutivi që është 24 orë në punë për të bërë ekzekutivin, të një figure ministri që nuk është vazhdim i figurës që njohëm në këto vite keqqeverisjeje. Nuk ka alibi, nuk ka imunitet politik që i buron nga mandati i deputetit dhe nuk ka ku e nxjerr tjetër bukën e përditëshme të suksesit përvecse me suksesin e rezultatit. Kjo nuk do të thotë aspak që është ulur pesha e grupit parlamentar, përkundrazi grupi ka marrë një peshë më të madhe. Do të ketë më shumë tension mes qeverisë dhe grupit, por kjo është një gjë e mirë për të dyja palët. Kemi qenë të vetëdijshëm për këtë kur kemi marrë këtë rrugë, ashtu sikundër nuk diskutohet se do të vazhdojmë përpara në konsolidimin e kulturës së bashkëveprimit, koordinimit dhe të respektimit të vendimmarrjes sepse përndryshe gjërat nuk funksionojnë ashtu sic duhet.

Sokol Balla - Megjithatë shkëndijat e para u vunë re në fjalimin e zotit Ben Blushi…

Kryeministri Edi Rama - Unë nuk e gjykoj …

Sokol Balla - vini pas një periudhe jo të lehtë, sidomos pas zgjedhjeve të 2009-ës, pajtimi ibujshëm dhe i heshtur para kongresit të 2011 ku blushi u rikonfirmua anëtar i kryesisë, një nga personat që gjatë fushatës ishte krah jush dhe befas është jashtë qeverisë. A është e vërtetë zoti Rama që ka patur jo një vendim, por një mendim për të lënë jashtë kabinetit të gjithë ata që kanë punuar me Fatos Nanon?

Kryeministri Edi Rama - Nuk do ta shihja dot në mënyrë ka simpliste, ashtu sikundër nuk shoh shkëndija përtej natyrës dhe profilit të Ben Blushit. Ben Blushi është ai dhe pa ato do të ishte dikusht tjetër. Ajo që shoh është një shumicë e re që duhet të jetë në lartësinë e mandatit që ka marrë dhe qeveria që unë kam kompozuar në bashkëpunim me aleatin tonë strategjik është një qeveri e kompozuar si një skuadër për t’iu përgjigjur pritshmërisë së parë të publikut dhe fakti që pritshmëria nuk u zhgënjye, por u rrit kur u paraqit skuadra qeverisëse, është prova më e mirë.

Sokol Balla - Në fillim të bisedës më kujtuat takimin me zonjën që ju përgatiste kafetë në kohën kur ishit Ministër i Kulturës në kohën e qeverisë Nano dhe në mos gaboj edhe në atë Majko. Një bashkëpunëtor i juaji më kujtoi kohën kur ju keni qenë kryetar bashkie dhe kur zoti Nano ju linte, ndoshta dhe qëllimisht, ndoshta edhe jo, që të prisnit gjatë para kësaj zyre. Cfarë ndjesie keni sot ndaj zotit Nano që besoj duhet të jetë gëzuar si personi që ju dha mundësinë që sot kulmon në këtë mënyrë, por nga ana tjetër edhe shumë histori të tjera?

Kryeministri Edi Rama - Nuk është këtu, nuk na dëgjon, por e vërteta është që nuk më ka lënë asnjëherë të pres gjatë në atë kohë. Kemi patur një marrëdhënie shumë të mirë që buronte nga një marrëdhënie e krijuar jashtë oborrit të PS dhe nga një këndvështrim për njëri-tjetrin në distancë. Kur u njohëm nga pranë pastaj u bë e pamundur që të kishim të njëjtin raport, ai për arsyet e tij dhe unë për të miat. Unë të miat i kam thënë dhe përtej tyre nuk kam asgjë tjetër. Kam keqardhje për anën njerëzore dhe gjithmonë kam menduar që si ka mundësi që një person me aq shumë histori në politikë, të mos e vendosë vetë daljen. Por nga ana tjetër është një cështje që…

Sokol Balla - I jeni mirënjohës atij, qoftë edhe minimalisht, që jeni ulur sot në këtë karrike?

Kryeministri Edi Rama - Unë kam një këndvështrim disi ndryshe për këtë temën e mirënjohjes kur vjen puna tek politika. Unë nuk mendoj, të themi që Sajmir Tahiri duhet të më jetë mua mirënjohës në formën që asnjëherë që të mos i shkojë mendja të mendojë ndryshe nga unë, apo edhe të dalë kundër meje nëse arsyet pse ai ka ardhur të punojë me mua dhe pse ne kemi një raport pune kaq të mirë, e përmend atë sepse ai ka qenë i pari që ka ardhur me mua nga jashtë në PS, sepse besoj që sa do të jetë ai mirënjohës ndaj meje, duhet t’i jem edhe unë mirënjohës atij që ai pranoi të punojë me mua. Unë kështu e shoh. Nuk shoh një mundësi në këtë fushë për ta trajtuar mirënjohjen në këtë fushë si një mirënjohje ndaj një bamirësi apo ndaj dikujt që të ka hapur derën e jetës, ndërkohë që besoj që në një mënyrë apo në një tjetër të gjithë ne jemi zëdhënës të një besimi që nuk e përcaktojmë ne në sytë e të tjerëve.

Sokol Balla - Ju vetë pohoni që shumica dërrmuese e ministrave të rinj janë njerëz që i përkasin erës tuaj dhe normalisht cdokush punon me njerëz që ndjehet më komod, apo njerëz të cilët beson apo tek të cilët investon.

Kryeministri Edi Rama - Unë mund t’ju them pa asnjë diplomaci që njeriu me të cilin unë jam ndjerë më komod në PS, është Gramoz Ruçi dhe e them këtë, do ta them gjithmonë sepse aq sa jemi të ndryshëm, aq jemi komplementarë me njëri-tjetrin, aq sa jemi të gatshëm të bashkëpunojmë për cdo gjë, aq mund të kemi arsye për të mos menduar njësoj në thuajse të gjitha gjërat. Komoditeti i të punuarit nuk lidhet me njerëzit që kanë ardhur pas meje në PS, apo që unë i kam gjetur. Unë jam komod thuajse me të gjithë, nuk kam asnjë problem të kësaj natyre dhe me ata që i ka gjetur etj etj.

Sokol Balla - Do doja të flisnim në këtë pjesë të fundit lidhur me atë cka njerëzit presin prej kësaj qeverie. Dëgjova një nga deputetët e opozitës, që në fakt me të drejtë thoshte që zoti Rama duhet të vijë e të thotë që do të bëjë 1,2,3 gjëra. Duket që edhe në axhendën që paraqitet gjatë fushatës, edhe në program keni vendosur shumë prioritete, duke vlerësuar ndoshta pesë prej tyre si më kryesorët. Por realisht cili do të jetë aksioni i parë i qeverisë? Që ju do të drejtoni.

Kryeministri Edi Rama - Do të jetë një ballafaqim frontal me problemet. Nëse ju doni 3 cështje që unë i kam prioritete të forta të miat edhe si Kryeministër, së pari rimarrja e kontrollit të territorit në kuptimin e sigurisë të individit dhe pronës, së dyti dhënia e të drejtës për të gëzuar pronën qoftë bujqërve në fshat, qoftë të ardhurve që kanë ndërtuar shtëpi rreth qyteteve për një jetë më të mirë në zonat informale dhe qoftë të atyre që kanë 20 vjet zvarriten dhe nuk marrin dot një pronë që mund të marrnin se ka raste sa të duash që nuk e marrin dot për arsye se është objektivisht e pamundur dhe duhet ndjekur një politikë kompensimi dhe e treta heqjen nga axhenda e fushatës së ardhshme elektorale pas 4 vitesh e ujit si një cështje ku të gjithë përplasen se kush do ta sjellë ujin, qoftë në arë, qoftë në rubinet.

Sokol Balla - Në një farë mënyrë shoh të gjitha prioritetet që keni përmendur edhe në librin tuaj në 2011 kur flisni për urbanizimin e Shqipërisë si një nga mënyrat për shpëtimin e saj. Megjithatë cështja e pronave është shumë e koklavitur. Ndërkombëtarët thonë që ka disa ligje për cështjen e pronave që i kundërvihen njëri-tjetrit. Nëse mund të na thoni me 2-3 fjali, si realisht mendoni se do ta zgjidhni këtë problem?

Kryeministri Edi Rama - Po të zgjidhej me 2-3 fjali të thjeshta kjo do ishte zgjidhur, besoj unë, por duhet të ulemi edhe me të tjerë. Shpresoj zoti Shehi, që është një promotor i kahershëm i idesë së një zgjidhjeje racionale përtej retorikave elektorale dhe të tjerë do të jenë të interesuar që ta bëjnë këtë me ne dhe të tjerë, ndërkohë që ne pavarësisht se kush do të na bashkohet do të bëjmë legalizimet falas për ata që kanë ndërtuar shtëpi në zonat informale dhe do të shkojmë përpara me përfundimin e procesit të stërzgjatur 20 vjet të ligjit 7501 për t’i dhënë certifikatën e tokës atyre që jetojnë me tokën dhe që tokën s’e kanë ende të tyre.

Sokol Balla - Kam dëgjuar që lidhur me këtë problem do të ketë edhe një ristrukturim institucional. Këtu ka disa institucione që merren me cështjen e pronave, kemi ALUIZNI, hipotekat, Agjencisë Kombëtare të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, pra informacioni që ne kemi flitet për krijimin e një institucioni të ri.

Kryeministri Edi Rama - S’është institucion i ri. Është në program, por sigurisht do të ketë një proces për të arritur deri këtu, një Agjenci Kombëtare të Pronave, ndërkohë që edhe rrugës për të arritur deri këtu do të jemi shumë radikalë në politikat që do të ndërmarrim në politikat sa i përket trajtimit të pronës, legalizimeve, qoftë sa i përket trajtimit të qytetarëve në zyrat e hipotekave.

Sokol Balla - Megjithatë, në programin tuaj ka disa ide thelbësore përsa i përket mënyrës se si do të drejtohet ky vend në fusha të caktuara dhe këtu po përmend Byronë Kombëtare të Hetimit apo Shërbimin Kombëtar Shëndetësor. Në një demokraci tjetër jashtë, debati do të fokusohej në këto tre institucione për të cilat nuk është bërë debat aq sa duhet dhe duket se ka paqartësi, jo mungesë transparence por paqartësi. Janë krijuar për mirë, por që realisht mund të krijojnë probleme, si psh Byroja Kombëtare e Hetimit, që mund të krijojë një debat lidhur me kushtetueshmërinë e saj…

Kryeministri Edi Rama - Është tërësisht një tym që del nga oxhaku i propagandës kundërshtare. Byroja Kombëtare e Hetimit nuk do të jetë e varur nga Kryeministri, kjo është një sajesë që bazohet mbi keqkuptimin ose nevojën për keqinformim. Do të jetë pjesë e strukturave që varen nga Ministria e Brendshme dhe do të bashkojë të gjitha strukturat që sot ekzistojnë për që janë komplet të pakoordinuara me njëra-tjetrën dhe që merren me inteligjencën në kuptimin e punëve të brendshme, jo në kuptimin e shërbimit sekret shqiptar.

Sokol Balla - Një pyetje sa i përket raporteve ndërkombëtare, keni një axhendë të ngarkuar, keni qenë në Prishtinë, Bruksel së shpejti në Nju Jork drejt OKB-së. Ka bërë përshtypje dhe ka ngjallur debat fakti që Shqipëria zgjedh, pra qeveria e re, zgjedh partner strategjik, përvec atyre aktualë, Turqinë. Pse kjo zgjedhje? Pse Turqia? Pse jo psh Kina?

Kryeministri Edi Rama - Ne flasim për rajonin tonë dhe të tre partnerët strategjikë, Italia, Greqia dhe Turqia janë fuqi me ndikim në rajon për arsye të pozicioneve që kanë në raport me botën në tërësi, me institucione të caktuara. Turqia është anëtare e NATO-s, të mos harrojmë, Italia dhe Greqia janë anëtare të BE-së dhe ndërkohë nuk shoh si mund të mos jetë Turqia si partnere strategjike e Shqipërisë, kur këtë hap e ka hedhur vetë Greqia me të apo kur edhe Italia e konsideron Turqinë partnere strategjike, ndërkohë që brenda këtij trekëndëshi ne fusim në vizionin tonë të politikës së jashtme edhe Kosovën të njehsuar me Shqipërinë si pikë e barazlarguar dhe konvergjente me këta tre.

Sokol Balla - Partneritet do të thotë të marrësh dhe të japësh. Cila është kostoja që ne i paguajmë partneriteti me Turqinë?

Kryeministri Edi Rama - Absolutisht asnjë kosto.

Sokol Balla - Zoti Rama ju jeni ulur në karriken e zotit Berisha…

Kryeministri Edi Rama - Më kujtohet historia e karrikes, por karrikia është një vend për t’u ulur, nuk është vetë pushteti, pushteti është gjetkë. 

Sokol Balla - Keni ndonjë ndjenjë revanshi ndaj tij si kundërshtar direkt politik?

Kryeministri Edi Rama - Jam i bindur që edhe ai kur është ulur këtu, pasi është cuar që këtu dhe ka dalë kundërshtari historik i tij, nuk ka patur ndjenjë revanshi ndaj paraardhësit të vet. Ndjenja e revanshit ndaj paraardhësit nuk ekziston.

Sokol Balla - megjithatë ndjenja e ndryshimit të zyrës, kur e pashë, unë s’kisha qenë ndonjëherë në zyrën e Kryeministrit dhe shpresoj të mos futem më, shpresoj që intervistat e tjera t’i bëjmë në studio e Top Story, besoj kjo zyrë shumë shpejt do të ndryshojë?

Kryeministri Edi Rama - Është e sigurtë. Sic ka ndryshuar zyra e qeverisë, e cila ishte e papranueshme estetikisht, por edhe pamja e kushteve, ndërkohë që është një godinë me një të shkuar të rëndësishme për trashëgiminë tonë kulturore dhe kjo pjesë e godinës është e konceptuar dhe e ndërtuar mbi bazën e projektit të konceptuar nga një arkitekt shumë i rëndësishëm për Italinë. Ka shumë për të bërë për ta kthyer në identitet, por besoj që kemi ide të qarta si do të bëjmë.

Sokol Balla - Ndonjë ide mund të na e thoni?

Kryeministri Edi Rama - Do t’ju ftoj kur të përfundojë me më pak shpenzime se cdo të duheshin për ta mbajtur kështu sic është.

Sokol Balla - Ju dëgjova në parlament atë ditë kur folët për programin dhe incidenti që u krijua në momentin që ju i kujtuat opozitës që ndonjëherë cfarë bëhet në det, ndonjëherë kripa të sjell në gjellë dhe në fakti që sot opozita gjendet përballë një aktualiteti që ajo kishte sulmuar aq shumë, pra që kryetari i saj ndodhet jashtë parlamentit dhe Kryetar Bashkie. Përtej sarkazmës, duhet të kishte një moment reflektimi pasi o jeni ju që e kuptoni pozitën e zotit Basha o s’është askush tjetër.

Kryeministri Edi Rama - Unë e kuptoj absolutisht dhe për këtë arsye e respektoj, por nga ana tjetër, me ndryshim shumë të madh, unë nuk isha, por flitej thuajse vetëm për mua, ndërkohë që në dy ditë diskutime emri i tij nuk u zu asnjëherë në gojë, jo vetëm nga ne, që nuk bëjmë ata që ata bëjnë, por nuk u zu në gojë as nga ata që e kishin problem.

Sokol Balla - Mendoni për mundësin e ringritjes së një komunikimi normal me të si kundërshtari i juaj direkt. Të gjithë e dinë pengun e madh të krijuar mes jush për shkak të situatës së zgjedhjeve në Tiranë në 2011…

Kryeministri Edi Rama - Kjo nuk është një zgjedhje e imja. Nuk jemi ne që zgjedhim kundërshtarin. Problemi me PD-në sot është që ne nuk e dimë saktësisht akoma se kush është njeriu real me të cilin duhet ndërtuar partneriteti. Për mua s’ka dallim, qoftë Sali Berisha, qoftë Lulzim Basha, qoftë Paloka, për mua nuk ka problem, rëndësi ka që ne të ndërtojmë një partneritet kundërshtues sepse nuk është e rëndësishme a jemi a s’jemi dakort. Jemi lindur për të mos qenë dakort si forca politike sepse jemi të ndryshme edhe pse mund të kemi pika të përbashkëta. E rëndësishme është cfarë cilësie ka bashkëjetesa jonë dhe cilësia e bashkëjetesës varet nga mënyra se si njerëzit trajtojnë mosdakordësinë sepse kur janë dakor të gjithë janë në rregull.

Sokol Balla - Në fund një pyetje që lidhet me përjetimin tuaj personal, cilin persn që nuk e kishit këtu do të donit që ta kishit në këto momente pranë?

Kryeministri Edi Rama - Nuk është këtu por e kam pranë është Linda.