Ja çfarë rrëfen një gazetare në median britanike që merret me çështjet psikologjike. ‘Natën e kaluar pashë në ëndërr sikur isha në një tren me avull dhe po shkoja në shkollën time të mesme, një shkollë me konvikt dhe njëherazi nisa që të përjetoja një ndjesi paniku dhe stresi më pushtoi të tërën. Në atë moment u çova dhe e ndjeva se nga kjo ëndërr e fundit që pashë zemra po më rrihte si e çmendur dhe po më merrej fryma. Ëndrra të tilla nuk janë aspak të rralla. Ëndrrat e mia janë shumë të gjalla, plot ngjyra, me shumë emocione dhe ankth fajësie dhe panikun në disa raste. Disa ëndrra janë të plota, disa të copëtuara, ka nga ato që shfaqen vetëm një herë dhe të tjera që janë serial dhe vazhdojnë nëpër net të tjera. Shpesh shoh se jam duke kërkuar diçka në një shtëpi të vjetër gjysmë të shembur me dhoma të braktisura që i takon të jetë e ngjashme me shtëpinë time të fëmijërisë. Me raste, ëndrrat shndërrohen në zhgjëndrra dhe këto pastaj janë ëndrra me shumë ankth dhe tmerr.
Nga ana tjetër, bashkëshorti im ka ëndrra që janë zakonisht të mërzitshme, nuk i përcjellin as emocione, as ankthe dhe as tmerre të tilla si ëndrra në të cilat ai është duke blerë bojën e printerit, apo ndonjë biletë për në stadium. Duket se meshkujt dhe femrat ëndërrojnë në mënyrë të ndryshme. Gratë zakonisht kanë një variacion më të madh ëndrrash sesa meshkujt dhe kjo është e bazuar edhe në kërkime të vërteta shkencore dhe në sondazhe të zhvilluara në kohë të ndryshme nga psikologët dhe studiuesit e botës së ëndrrave. Sipas tyre, gratë janë më të prirura ndaj ëndrrave me ankthe dhe me panik, ndaj ëndrrave emocionale, surreale, dhe që shkaktojnë më shumë shqetësime gjatë gjumit. Sipas një studimi sugjerohet që një nga shkaqet e këtij ndryshimi mes meshkujve dhe femrave edhe në botën e ëndrrave janë pikërisht hormonet tona të ndryshme dhe ndikimi i veçantë që ato kanë ndaj nesh, pra në organizmin tonë edhe kur jemi në gjumë.
Zakonisht, sipas studimeve, ëndrrat më emocionale, ose më me ankth janë gjatë periudhës para ardhjes së periodave. Një studim i universitetit të Anglisë Perëndimore sugjeron se ndryshimet në temperaturën trupore të trupit femëror të shkaktuara nga cikli mujor janë rrënja, ose themeli i ëndrrave dhe shumëllojshmërisë së tyre emotive. Temperaturat trupore rriten pas ovulacionit dhe bien pak para fillimit të periodave. Sipas një studiueseje, gratë që ndodhen në periudhën paramenstruale kanë ëndrra më agresive dhe kanë më shumë shanse që të mbajnë mend ëndrrat e tyre. Jo më kot gjatë shtatzënisë femrat kanë gjithashtu ëndrra shumë të gjalla dhe interesante. Kjo sepse niveli i hormoneve rritet dhe gratë në këtë periudhë kanë një periudhë më të gjatë ëndërrimi në të ashtuquajturën gjendja REM, gjendja në të cilën zakonisht zhvillohen ëndrrat. Fazat e avancuara të shtatzënisë janë gjithashtu shumë shqetësuese për gjumin e grave dhe shanset për t’i mbajtur mend ëndrrat janë shumë më të mëdha. Shtatzënia ka një impakt të madh në ëndërrim duke shtuar zakonisht ankthet, imazhet me kafshë dhe ujin.
Por nuk janë vetëm gratë me barrë ato që preken nga ankthet. Në përgjithësi nga të gjitha sondazhet dhe raportimet, gratë kanë ëndrra shumë më të gjalla dhe me emocione se burrat në të gjitha fazat e tyre të jetës dhe të situatës hormonale. Vetëm 19% e burrave në krahasim me 30% të grave kanë raportuar për përjetime ankthesh dhe shqetësimesh. Një tjetër dallim mes meshkujve dhe femrave për sa i përket botës së ëndrrave është se gratë i mbajnë mend më mirë ato që shohin në gjumë, dinë të flasin për detaje ngjyrash dhe madje edhe aromash, ndërkohë që meshkujt nuk kanë një memorie të tillë. Disa shkencëtarë thonë se gratë mbajnë mend, sepse u kushtojnë ëndrrave më shumë vëmendje sesa meshkujt, ndërkohë që këta të fundit në mënyrë të vullnetshme nuk u kushtojnë rëndësi domethënies dhe emocioneve të përjetuara gjatë natës. Sipas shkencëtarëve, fokusimi në mendimet e rëndësishme aktivizon një rajon të trurit që është i lidhur me memorien.
Kështu, sa më shumë dramatike të jetë ëndrra aq më domethënëse do të jetë ajo dhe aq më të mëdha janë shanset që kjo ëndërr të mbahet mend. Por ndërkohë thuhet se një njeri, në rast se dëshiron, apo i vë vetes qëllim, mund të jetë shumë i mirë dhe i suksesshëm në të kujtuarit e ëndrrave të tij. Për sa u përket grave, kjo ndodh më shpesh edhe për faktin se ato flasin më shumë me njëra-tjetrën në lidhje me ëndrrat. Ndërkohë, tendenca për të qenë më të hapura ndaj çdo gjëje të re dhe të ndershme, jashtë normave, emocionale dhe ekspresive vihet re më me shumicë te gratë sesa te burrat. Kjo shpjegon faktin se përse ato synojnë që t’i mbajnë mend dhe t’i diskutojnë ëndrrat për të marrë prej tyre ndonjë kumtim, apo mesazh shtesë. Kjo sepse besojnë intuitivisht tek ekzistenca e një bote jo reale, që gjithsesi dhe pavarësisht se nuk është materiale ekziston dhe mbi të gjitha e shpreh vetveten pikërisht përmes shenjave, pjesë e të cilave janë edhe vetë ëndrrat.
Gratë janë të trajnuara që të priren më shumë emocionalisht ndaj ngjarjeve krahasuar me meshkujt dhe janë më të gatshme që të ndajnë me të tjerat përvojat e tyre emocionale. Do të ishte me të vërtetë diçka zbavitëse sikur ajo çka do të na duhej që të bënim gjatë natës ishte ajo që bëjmë në një kinema, pra të uleshim dhe të shijonim ofertën e përnatshme të mendjes sonë në variantin e ëndrrave.
Në fakt, një ëndërr nëse përmban ankth, panik, apo ndjesi të tjera që shkaktojnë negativitete shkakton një situatë jo të mirë te personi që e sheh dhe mbi të gjitha tek e nesërmja e atij personi. Sepse të nesërmen një ëndërr e keqe, apo një natë e kaluar në ankthin e një ëndrre të keqe nuk mund të mos lerë gjurmë. Sipas një sondazhi del se gjysma e grave që shohin ëndrra me ankth gjatë natës janë të lodhura gjatë ditës. Kjo lodhje rritet dhe shtohet me rritjen e moshave. Kështu, gratë që janë në një moshë më të madhe se 30 vjeç lodhen më shumë nga ëndrrat e këqija dhe e kanë më të vështirë që të lehtësohen nga ndikimi i tyre gjatë ditës që pason.
Kështu, ndërsa ëndrrat në fakt janë zbavitëse deri në njëfarë mase, sepse është si të përjetosh një film me shumë dimensione do të ishte më mirë që të dinim si t’i menaxhonim, apo edhe në fund të fundit të zgjidhnim t’i kishim, apo jo pjesë e gjumit tonë. Sigurisht që kjo e fundit nuk është shumë e lehtë, sepse në fund të fundit ato vijnë nga zona subkoshenciale dhe mbi të gjitha janë produkt i diçkaje që nuk e dimë se si funksionon dhe që nuk mund ta ndalojmë. Megjithatë, deri në njëfarë mase mund të bëjmë edhe ne punë tonë. Kështu, dihet se një darkë e rëndë ka një ndikim shumë të madh tek ëndrrat tona ndaj shmangia e saj është në masë për të parandaluar botën e ankthit ku mund të zhytemi. Për një gjumë të mirë përveç të mosngrënit para fjetjes është shumë e rëndësishme edhe të krijosh momentet e paraçlodhjes si për shembull një banjë me ujë të nxehtë, apo një çaj kamomil.
Nga ana tjetër, bashkëshorti im ka ëndrra që janë zakonisht të mërzitshme, nuk i përcjellin as emocione, as ankthe dhe as tmerre të tilla si ëndrra në të cilat ai është duke blerë bojën e printerit, apo ndonjë biletë për në stadium. Duket se meshkujt dhe femrat ëndërrojnë në mënyrë të ndryshme. Gratë zakonisht kanë një variacion më të madh ëndrrash sesa meshkujt dhe kjo është e bazuar edhe në kërkime të vërteta shkencore dhe në sondazhe të zhvilluara në kohë të ndryshme nga psikologët dhe studiuesit e botës së ëndrrave. Sipas tyre, gratë janë më të prirura ndaj ëndrrave me ankthe dhe me panik, ndaj ëndrrave emocionale, surreale, dhe që shkaktojnë më shumë shqetësime gjatë gjumit. Sipas një studimi sugjerohet që një nga shkaqet e këtij ndryshimi mes meshkujve dhe femrave edhe në botën e ëndrrave janë pikërisht hormonet tona të ndryshme dhe ndikimi i veçantë që ato kanë ndaj nesh, pra në organizmin tonë edhe kur jemi në gjumë.
Zakonisht, sipas studimeve, ëndrrat më emocionale, ose më me ankth janë gjatë periudhës para ardhjes së periodave. Një studim i universitetit të Anglisë Perëndimore sugjeron se ndryshimet në temperaturën trupore të trupit femëror të shkaktuara nga cikli mujor janë rrënja, ose themeli i ëndrrave dhe shumëllojshmërisë së tyre emotive. Temperaturat trupore rriten pas ovulacionit dhe bien pak para fillimit të periodave. Sipas një studiueseje, gratë që ndodhen në periudhën paramenstruale kanë ëndrra më agresive dhe kanë më shumë shanse që të mbajnë mend ëndrrat e tyre. Jo më kot gjatë shtatzënisë femrat kanë gjithashtu ëndrra shumë të gjalla dhe interesante. Kjo sepse niveli i hormoneve rritet dhe gratë në këtë periudhë kanë një periudhë më të gjatë ëndërrimi në të ashtuquajturën gjendja REM, gjendja në të cilën zakonisht zhvillohen ëndrrat. Fazat e avancuara të shtatzënisë janë gjithashtu shumë shqetësuese për gjumin e grave dhe shanset për t’i mbajtur mend ëndrrat janë shumë më të mëdha. Shtatzënia ka një impakt të madh në ëndërrim duke shtuar zakonisht ankthet, imazhet me kafshë dhe ujin.
Por nuk janë vetëm gratë me barrë ato që preken nga ankthet. Në përgjithësi nga të gjitha sondazhet dhe raportimet, gratë kanë ëndrra shumë më të gjalla dhe me emocione se burrat në të gjitha fazat e tyre të jetës dhe të situatës hormonale. Vetëm 19% e burrave në krahasim me 30% të grave kanë raportuar për përjetime ankthesh dhe shqetësimesh. Një tjetër dallim mes meshkujve dhe femrave për sa i përket botës së ëndrrave është se gratë i mbajnë mend më mirë ato që shohin në gjumë, dinë të flasin për detaje ngjyrash dhe madje edhe aromash, ndërkohë që meshkujt nuk kanë një memorie të tillë. Disa shkencëtarë thonë se gratë mbajnë mend, sepse u kushtojnë ëndrrave më shumë vëmendje sesa meshkujt, ndërkohë që këta të fundit në mënyrë të vullnetshme nuk u kushtojnë rëndësi domethënies dhe emocioneve të përjetuara gjatë natës. Sipas shkencëtarëve, fokusimi në mendimet e rëndësishme aktivizon një rajon të trurit që është i lidhur me memorien.
Kështu, sa më shumë dramatike të jetë ëndrra aq më domethënëse do të jetë ajo dhe aq më të mëdha janë shanset që kjo ëndërr të mbahet mend. Por ndërkohë thuhet se një njeri, në rast se dëshiron, apo i vë vetes qëllim, mund të jetë shumë i mirë dhe i suksesshëm në të kujtuarit e ëndrrave të tij. Për sa u përket grave, kjo ndodh më shpesh edhe për faktin se ato flasin më shumë me njëra-tjetrën në lidhje me ëndrrat. Ndërkohë, tendenca për të qenë më të hapura ndaj çdo gjëje të re dhe të ndershme, jashtë normave, emocionale dhe ekspresive vihet re më me shumicë te gratë sesa te burrat. Kjo shpjegon faktin se përse ato synojnë që t’i mbajnë mend dhe t’i diskutojnë ëndrrat për të marrë prej tyre ndonjë kumtim, apo mesazh shtesë. Kjo sepse besojnë intuitivisht tek ekzistenca e një bote jo reale, që gjithsesi dhe pavarësisht se nuk është materiale ekziston dhe mbi të gjitha e shpreh vetveten pikërisht përmes shenjave, pjesë e të cilave janë edhe vetë ëndrrat.
Gratë janë të trajnuara që të priren më shumë emocionalisht ndaj ngjarjeve krahasuar me meshkujt dhe janë më të gatshme që të ndajnë me të tjerat përvojat e tyre emocionale. Do të ishte me të vërtetë diçka zbavitëse sikur ajo çka do të na duhej që të bënim gjatë natës ishte ajo që bëjmë në një kinema, pra të uleshim dhe të shijonim ofertën e përnatshme të mendjes sonë në variantin e ëndrrave.
Në fakt, një ëndërr nëse përmban ankth, panik, apo ndjesi të tjera që shkaktojnë negativitete shkakton një situatë jo të mirë te personi që e sheh dhe mbi të gjitha tek e nesërmja e atij personi. Sepse të nesërmen një ëndërr e keqe, apo një natë e kaluar në ankthin e një ëndrre të keqe nuk mund të mos lerë gjurmë. Sipas një sondazhi del se gjysma e grave që shohin ëndrra me ankth gjatë natës janë të lodhura gjatë ditës. Kjo lodhje rritet dhe shtohet me rritjen e moshave. Kështu, gratë që janë në një moshë më të madhe se 30 vjeç lodhen më shumë nga ëndrrat e këqija dhe e kanë më të vështirë që të lehtësohen nga ndikimi i tyre gjatë ditës që pason.
Kështu, ndërsa ëndrrat në fakt janë zbavitëse deri në njëfarë mase, sepse është si të përjetosh një film me shumë dimensione do të ishte më mirë që të dinim si t’i menaxhonim, apo edhe në fund të fundit të zgjidhnim t’i kishim, apo jo pjesë e gjumit tonë. Sigurisht që kjo e fundit nuk është shumë e lehtë, sepse në fund të fundit ato vijnë nga zona subkoshenciale dhe mbi të gjitha janë produkt i diçkaje që nuk e dimë se si funksionon dhe që nuk mund ta ndalojmë. Megjithatë, deri në njëfarë mase mund të bëjmë edhe ne punë tonë. Kështu, dihet se një darkë e rëndë ka një ndikim shumë të madh tek ëndrrat tona ndaj shmangia e saj është në masë për të parandaluar botën e ankthit ku mund të zhytemi. Për një gjumë të mirë përveç të mosngrënit para fjetjes është shumë e rëndësishme edhe të krijosh momentet e paraçlodhjes si për shembull një banjë me ujë të nxehtë, apo një çaj kamomil.
