Gjene dhe qeliza staminale. Janë këto fjalët magjike për miliona njerëz, që deri më sot shkenca nuk ka arritur t’u japë asnjë lloj shpjegimi për rënien e flokëve. Studimet e nisura vite më parë, më në fund po shkojnë drejt një përfundimi më shumë se thjesht teorik. Një shembull është testi gjenetik, që tregon për predispozitën ndaj rënies së flokëve të lidhur me testosteronin, ku më e njohura është androgjenetika.
Kështu shpjegon Antonella Tosti, docente dermatologjie në Universitetin Shtetëror të Parisit: “Testi është i padëmshëm dhe pa dhimbje, sepse bëhet me një kampion pështyme dhe analizon variantin e një gjeni: varianti G, i cili tregon një rrezik prej 70 përqindësh për të zhvilluar një alopeci androgjenetike të rëndë para moshës 40-vjeçare dhe varianti A, që lidhet me një mundësi rreth 70 për qind për t’u prekur nga kjo sëmundje”. Testi është rezultati i parë konkret i një kërkimi, që për shumë vjet është përqendruar në gjetjen e gjenit përgjegjës për rënien e flokëve.
Sforcimi ka çuar në kuptimin e disa aspekteve thelbësore të fenomenit. Vetëm pak muaj më parë u publikuan në numrin e ri të “Nature Genetics” dy studime të konsideruara shumë të rëndësishme. I pari u organizua nga kërkuesit e Universitetit të Bonit në Dyseldorf, duke analizuar ADN-në e 300 qerosëve dhe tregoi se ekzistojnë dy zona specifike të kromozomit 20 të lidhur ngushtë me rënien e flokut. Kërkuesit gjermanë, më 2005-n, kishin shpjeguar një tjetër mister, duke treguar se format e trashëgueshme, përbërësi më i fortë gjenetik, transmetohen vetëm nga nëna. Për këtë arsye, kush preket nga rënia e flokëve duhet të kujtojë atë të gjyshit ose paraardhësve të largët, gjithmonë nga rrënjët e së ëmës.
Në studimin e dytë, shkencëtarët e universitetit “MCGill” të Montrealit kanë analizuar ADN-në e më shumë se 1200 burrave dhe kanë zbuluar se rreziku i rënies së flokëve rritet shumë nëse janë të pranishme disa profile gjenetike në kromozomin 20. Studimi i bërë nga “GlaxoSmithKline” tregoi se industria po përpiqet të zbulojë rëniet e mundshme klinike. “Në të ardhmen, shfrytëzimi i mirë i këtyre njohurive, si dhe ato mbi gjene të tjera të treguara në vitet e fundit, përgjegjëse për rënien e flokëve, do të na çojë në rezultate të kënaqshme”, thotë Tosti. Më e afërt duket mundësia për shfrytëzimin e karakteristikave të qelizave staminale të rrënjës. Sipas specialistëve, stresi është një nga faktorët kryesorë që redukton rezervat staminale të pranishme në rrënjët e flokut.
Në origjinën e rënies
Rënia e flokëve mund të jetë e pakthyeshme (si ajo me origjinë gjenetike apo androgjenetike), ose e përkohshme. Mesatarisht, çdonjëri prej nesh ka 100-150 mijë fije floku dhe humb rreth 100 të tilla në ditë. Jeta mesatare e një fije floku është 3-7 vjet dhe rritet çdo ditë me 0.3 milimetër, ndërsa në muaj 1 centimetër.
Gjenetika
Është shkaku kryesor i humbjes përfundimtare të flokëve, e vështirë për t’u parashikuar, sepse predispozita gjenetike për rënien e flokëve kalon në shumë breza. Për momentin mund të bëhet shumë pak.
Androgjenika
Është shumë e përhapur, prek më shumë burrat se gratë. Ajo varet nga sasia e tepërt e testosteronit, që duke reaguar me alfa-5 redukton didrotesteronin substancë, i cili pengon zhvillimin e rrënjës dhe provokon atrofizimin.
Gjaku
Prania jo e mjaftueshme e gjakut në rrënjën e qimes është një nga shkaqet më të shpeshta të rënies. Mund të verifikohet kur enët e gjakut janë sklerotike, duke nisur nga mosha 40 vjeç ose më parë. Shumë prej tyre që vuajnë nga artroza cervikale e që çon në ngushtimin e enëve të gjakut, kanë një humbje flokësh që mund të pengohet me ilaçe.
Mungesat ushqimore
Mungesa e hekurit dhe rënia e madhe në peshë ngadalëson metabolizmin normal të rrënjës së qimes. Marrja e hekurit dhe kripërave të nevojshme minerale mund ta kthejnë flokun në gjendjen e mëparshme.
Ndryshimet hormonale
Menopauza, lindja dhe shtatzënia, me ndryshime hormonale, marrja e kontraceptivëve dhe disa patologji të tiroides favorizojnë rënien.
Kështu shpjegon Antonella Tosti, docente dermatologjie në Universitetin Shtetëror të Parisit: “Testi është i padëmshëm dhe pa dhimbje, sepse bëhet me një kampion pështyme dhe analizon variantin e një gjeni: varianti G, i cili tregon një rrezik prej 70 përqindësh për të zhvilluar një alopeci androgjenetike të rëndë para moshës 40-vjeçare dhe varianti A, që lidhet me një mundësi rreth 70 për qind për t’u prekur nga kjo sëmundje”. Testi është rezultati i parë konkret i një kërkimi, që për shumë vjet është përqendruar në gjetjen e gjenit përgjegjës për rënien e flokëve.
Sforcimi ka çuar në kuptimin e disa aspekteve thelbësore të fenomenit. Vetëm pak muaj më parë u publikuan në numrin e ri të “Nature Genetics” dy studime të konsideruara shumë të rëndësishme. I pari u organizua nga kërkuesit e Universitetit të Bonit në Dyseldorf, duke analizuar ADN-në e 300 qerosëve dhe tregoi se ekzistojnë dy zona specifike të kromozomit 20 të lidhur ngushtë me rënien e flokut. Kërkuesit gjermanë, më 2005-n, kishin shpjeguar një tjetër mister, duke treguar se format e trashëgueshme, përbërësi më i fortë gjenetik, transmetohen vetëm nga nëna. Për këtë arsye, kush preket nga rënia e flokëve duhet të kujtojë atë të gjyshit ose paraardhësve të largët, gjithmonë nga rrënjët e së ëmës.
Në studimin e dytë, shkencëtarët e universitetit “MCGill” të Montrealit kanë analizuar ADN-në e më shumë se 1200 burrave dhe kanë zbuluar se rreziku i rënies së flokëve rritet shumë nëse janë të pranishme disa profile gjenetike në kromozomin 20. Studimi i bërë nga “GlaxoSmithKline” tregoi se industria po përpiqet të zbulojë rëniet e mundshme klinike. “Në të ardhmen, shfrytëzimi i mirë i këtyre njohurive, si dhe ato mbi gjene të tjera të treguara në vitet e fundit, përgjegjëse për rënien e flokëve, do të na çojë në rezultate të kënaqshme”, thotë Tosti. Më e afërt duket mundësia për shfrytëzimin e karakteristikave të qelizave staminale të rrënjës. Sipas specialistëve, stresi është një nga faktorët kryesorë që redukton rezervat staminale të pranishme në rrënjët e flokut.
Në origjinën e rënies
Rënia e flokëve mund të jetë e pakthyeshme (si ajo me origjinë gjenetike apo androgjenetike), ose e përkohshme. Mesatarisht, çdonjëri prej nesh ka 100-150 mijë fije floku dhe humb rreth 100 të tilla në ditë. Jeta mesatare e një fije floku është 3-7 vjet dhe rritet çdo ditë me 0.3 milimetër, ndërsa në muaj 1 centimetër.
Gjenetika
Është shkaku kryesor i humbjes përfundimtare të flokëve, e vështirë për t’u parashikuar, sepse predispozita gjenetike për rënien e flokëve kalon në shumë breza. Për momentin mund të bëhet shumë pak.
Androgjenika
Është shumë e përhapur, prek më shumë burrat se gratë. Ajo varet nga sasia e tepërt e testosteronit, që duke reaguar me alfa-5 redukton didrotesteronin substancë, i cili pengon zhvillimin e rrënjës dhe provokon atrofizimin.
Gjaku
Prania jo e mjaftueshme e gjakut në rrënjën e qimes është një nga shkaqet më të shpeshta të rënies. Mund të verifikohet kur enët e gjakut janë sklerotike, duke nisur nga mosha 40 vjeç ose më parë. Shumë prej tyre që vuajnë nga artroza cervikale e që çon në ngushtimin e enëve të gjakut, kanë një humbje flokësh që mund të pengohet me ilaçe.
Mungesat ushqimore
Mungesa e hekurit dhe rënia e madhe në peshë ngadalëson metabolizmin normal të rrënjës së qimes. Marrja e hekurit dhe kripërave të nevojshme minerale mund ta kthejnë flokun në gjendjen e mëparshme.
Ndryshimet hormonale
Menopauza, lindja dhe shtatzënia, me ndryshime hormonale, marrja e kontraceptivëve dhe disa patologji të tiroides favorizojnë rënien.
