Konsumatorët shqiptarë vetëm pas muajit maj do të kenë mundësinë që të blejnë më lirë frutat dhe perimet. Krahasuar me të njëjtën kohë të një viti më parë, çmimet janë shumë të larta edhe pse javën e fundit është vënë re një ulje e lehtë për produktet e stinës. Sipas tregtarëve në tregun ushqimor të kryeqytetit, tek ish-Uzina “Dinamo” sallata kishte shkuar nga 50 lek/kg që ishte një vit më parë, në 120 lek/ kg këtë vit.
Po ashtu, edhe patatja, e cila një vit më parë ishte 30 lek/kg, dje tregtohej me çmimin 80 lek/kg. Rritje gjen edhe tek trengulli, spinaqi, qepa dhe lulelakra, ku kjo e fundit, sipas tregtarëve ka pësuar një rritje 4-5 fish krahasuar me një vit më parë. Konsumatorët, nga ana tjetër, brenda këtij viti kanë depozituar 371 ankesa në Shoqatën e Konsumatorëve Shqiptarë për sa i përket abuzimit me çmimet tek tregjet e shumicës dhe pakicës. Ndërkohë, Shoqata e Mbrojtjes së Tregut dhe Tregtarëve për t’u ardhur në ndihmë konsumatorëve dhe bizneseve të vogla ka krijuar një faqe interneti, ku konsumatori mund të informohet në çdo kohë mbi çmimet ditore të fruta-perimeve, si në tregun e shumicës ashtu edhe në atë të pakicës.
Të gjithë shqiptarët mund ta vizitojnë faqen e ueb-it “www.dinamo-sha.com”, për të mësuar çmimet e frutave dhe perimeve çdo ditë të javës. Arsyet Sipas kryetarit të Shoqatës të Mbrojtjes të Tregut dhe Tregtarëve, Alfred Bozhiqi, arsyet e çmimeve të larta në tregun e frutaperimeve janë të shumta dhe kryesorja sipas tij është mungesa në treg e prodhimeve të vendit, të cilat priten të dalin pas 2 deri 4 javësh. Sipas tij, rritja e çmimeve ka ardhur edhe si rezultat i verës së nxehtë të vitit të kaluar, ku një pjesë e madhe e produkteve nuk u mbollën në kohë. Gjithashtu, një pjesë mjaft e madhe e produkteve që janë sot në treg janë ruajtur në kushte frigoriferike dhe kjo sjell një rritje të çmimeve në mënyrë artificiale.
“Një arsye tjetër është fakti se një pjesë e produkteve në treg janë prodhime të serës, që kanë një kosto shumë të lartë sepse japin prodhim në një kohë kur nuk ka prodhim vendas. Madje çmimi i produkteve të serave është i barabartë me çmimin e produkteve të importit”,- shprehet z. Bozhiqi. Edhe përmbytjet në zonën e Nën-Shkodrës kanë sjellë probleme në prodhim dhe në çmim. “Sallata, prasi, qepa e njomë, janë të një cilësie shumë të dobët, gjë që ka bërë të ketë mungesë të këtyre produkteve në treg, e si rrjedhojë, rritje çmimi”,- shton më tej kreu i shoqatës. Sipas tij, rritja e çmimit ka ardhur edhe si pasojë e abuzimit të tregtarëve të pakicës me çmimet. “Patëllxhanin që e gjen tek tregu i ish-Uzinës ‘Dinamo’ me 170 lek/ kg në tezga, mund ta gjesh deri në 300 lek/kg në tregje të tjera në kryeqytet”,- shprehet ai. Sipas Bozhiqit, konsumatori përballet me çmime të larta sepse tregtarët shqiptarë punojnë në mënyrë rastësore, nuk kanë një planifikim se çfarë produkti kërkon konsumatori që të prodhoj apo sa kërkesë ka konsumatori për një produkt të caktuar.
Madje, sipas z. Bozhiqi, tregtarët duke parë që ka një ulje të madhe të fuqisë blerëse kanë filluar të sjellin në treg produkte të një cilësie shumë të dobët, që sigurisht ndikon tek konsumatorët. Një arsye madhore që ndikon në xhepat e konsumatorëve është fakti që një pjesë e madhe e produkteve, duke mos pasur prodhim vendas, për të përmbushur kërkesat e konsumatorëve, vijnë nga improti. Tek çmimi i produktit që vjen nga importi futen: fatura që tregon sa është blerë produkti, shpenzimet e transportit, siguracionet, 10% e referencës, 10% e TVSH-së, taksat e tjera, si dhe 20-25% fitimi bruto i tregtarit.
Taksa dhe referenca të ndryshme për produktet
“Duhet të vendosen TVSH të ndryshme. Duhet të vendoset tjetër TVSH për produktet e shportës dhe tjetër për produktet e luksit”. Sipas z. Bozhiqi pritet dhe duhet të realizohet një referencë sa më e mirë dhe sa më e drejtë për produktet e importit. Ai shprehet: “Ne nuk themi që referencat të hiqen fare, por të vendosen në mënyrë të drejtë dhe për produkte strategjike.
Nuk themi që të hiqet referenca për produkte si gruri, pasi referenca mbron prodhimin vendas”. Një propozim tjetër i Shoqatës të Mbrojtjes së Tregut dhe Tregtarëve për stabilizimin e çmimeve është marrja parasysh e propozimeve të Shoqatës së Konsumatorëve, të Shoqatës të Mbrojtjes së Tregut dhe Tregtarëve, të prodhuesve vendor etj. Duhet të ketë politika shtetërore që stimulojnë prodhimet vendase, pasi për sa kohë nuk ka politika të tilla, çmimet do të jenë të larta. “Si pasojë e mungesës së këtyre politikave tregtarët shqiptarë pothuajse nuk prodhojnë fare ose kur prodhojnë produktet e tyre ngelen stok”,- përfundon z. Bozhiqi.
Çmime të larta nga mungesa e prodhimeve vendase
Kryetari i Shoqatës së Konsumatorit Shqiptar, Islam Cani, arsyet e mungesës të prodhimeve vendase që pasohen nga rritja e çmimit, i konsideron si edhe më të “thella”. Sipas tij, vendi ndodhet në këtë sit-uatë sepse kur kaluam në ekonomi tregu shumë pemë u prenë dhe tokat pjellore u shkatërruan. Një tjetër arsye, sipas z. Cani është edhe largimi i specialistëve të bujqësisë dhe blegtorisë në emigracion. “Ne tani nuk kemi specialistë që të na tregojnë si mbillet, si prashitet, si mblidhet produkti”,- shprehet kryetari i SHKSH-së. Mungesa e infrastrukturës, rritja e çmimit të naftës, mungesa e magazinimit etj., janë disa arsye të tjera që shkaktojnë këtë problem. Cani shprehet: “Ne nuk jemi përgatitur që të bëjmë magazinimin dhe ruajtjen e produkteve. Nuk kemi praktika të hershme ashtu si Greqia, Maqedonia apo Serbia, prandaj jemi në këtë gjendje”.
Po ashtu, edhe patatja, e cila një vit më parë ishte 30 lek/kg, dje tregtohej me çmimin 80 lek/kg. Rritje gjen edhe tek trengulli, spinaqi, qepa dhe lulelakra, ku kjo e fundit, sipas tregtarëve ka pësuar një rritje 4-5 fish krahasuar me një vit më parë. Konsumatorët, nga ana tjetër, brenda këtij viti kanë depozituar 371 ankesa në Shoqatën e Konsumatorëve Shqiptarë për sa i përket abuzimit me çmimet tek tregjet e shumicës dhe pakicës. Ndërkohë, Shoqata e Mbrojtjes së Tregut dhe Tregtarëve për t’u ardhur në ndihmë konsumatorëve dhe bizneseve të vogla ka krijuar një faqe interneti, ku konsumatori mund të informohet në çdo kohë mbi çmimet ditore të fruta-perimeve, si në tregun e shumicës ashtu edhe në atë të pakicës.
Të gjithë shqiptarët mund ta vizitojnë faqen e ueb-it “www.dinamo-sha.com”, për të mësuar çmimet e frutave dhe perimeve çdo ditë të javës. Arsyet Sipas kryetarit të Shoqatës të Mbrojtjes të Tregut dhe Tregtarëve, Alfred Bozhiqi, arsyet e çmimeve të larta në tregun e frutaperimeve janë të shumta dhe kryesorja sipas tij është mungesa në treg e prodhimeve të vendit, të cilat priten të dalin pas 2 deri 4 javësh. Sipas tij, rritja e çmimeve ka ardhur edhe si rezultat i verës së nxehtë të vitit të kaluar, ku një pjesë e madhe e produkteve nuk u mbollën në kohë. Gjithashtu, një pjesë mjaft e madhe e produkteve që janë sot në treg janë ruajtur në kushte frigoriferike dhe kjo sjell një rritje të çmimeve në mënyrë artificiale.
“Një arsye tjetër është fakti se një pjesë e produkteve në treg janë prodhime të serës, që kanë një kosto shumë të lartë sepse japin prodhim në një kohë kur nuk ka prodhim vendas. Madje çmimi i produkteve të serave është i barabartë me çmimin e produkteve të importit”,- shprehet z. Bozhiqi. Edhe përmbytjet në zonën e Nën-Shkodrës kanë sjellë probleme në prodhim dhe në çmim. “Sallata, prasi, qepa e njomë, janë të një cilësie shumë të dobët, gjë që ka bërë të ketë mungesë të këtyre produkteve në treg, e si rrjedhojë, rritje çmimi”,- shton më tej kreu i shoqatës. Sipas tij, rritja e çmimit ka ardhur edhe si pasojë e abuzimit të tregtarëve të pakicës me çmimet. “Patëllxhanin që e gjen tek tregu i ish-Uzinës ‘Dinamo’ me 170 lek/ kg në tezga, mund ta gjesh deri në 300 lek/kg në tregje të tjera në kryeqytet”,- shprehet ai. Sipas Bozhiqit, konsumatori përballet me çmime të larta sepse tregtarët shqiptarë punojnë në mënyrë rastësore, nuk kanë një planifikim se çfarë produkti kërkon konsumatori që të prodhoj apo sa kërkesë ka konsumatori për një produkt të caktuar.
Madje, sipas z. Bozhiqi, tregtarët duke parë që ka një ulje të madhe të fuqisë blerëse kanë filluar të sjellin në treg produkte të një cilësie shumë të dobët, që sigurisht ndikon tek konsumatorët. Një arsye madhore që ndikon në xhepat e konsumatorëve është fakti që një pjesë e madhe e produkteve, duke mos pasur prodhim vendas, për të përmbushur kërkesat e konsumatorëve, vijnë nga improti. Tek çmimi i produktit që vjen nga importi futen: fatura që tregon sa është blerë produkti, shpenzimet e transportit, siguracionet, 10% e referencës, 10% e TVSH-së, taksat e tjera, si dhe 20-25% fitimi bruto i tregtarit.
Taksa dhe referenca të ndryshme për produktet
“Duhet të vendosen TVSH të ndryshme. Duhet të vendoset tjetër TVSH për produktet e shportës dhe tjetër për produktet e luksit”. Sipas z. Bozhiqi pritet dhe duhet të realizohet një referencë sa më e mirë dhe sa më e drejtë për produktet e importit. Ai shprehet: “Ne nuk themi që referencat të hiqen fare, por të vendosen në mënyrë të drejtë dhe për produkte strategjike.
Nuk themi që të hiqet referenca për produkte si gruri, pasi referenca mbron prodhimin vendas”. Një propozim tjetër i Shoqatës të Mbrojtjes së Tregut dhe Tregtarëve për stabilizimin e çmimeve është marrja parasysh e propozimeve të Shoqatës së Konsumatorëve, të Shoqatës të Mbrojtjes së Tregut dhe Tregtarëve, të prodhuesve vendor etj. Duhet të ketë politika shtetërore që stimulojnë prodhimet vendase, pasi për sa kohë nuk ka politika të tilla, çmimet do të jenë të larta. “Si pasojë e mungesës së këtyre politikave tregtarët shqiptarë pothuajse nuk prodhojnë fare ose kur prodhojnë produktet e tyre ngelen stok”,- përfundon z. Bozhiqi.
Çmime të larta nga mungesa e prodhimeve vendase
Kryetari i Shoqatës së Konsumatorit Shqiptar, Islam Cani, arsyet e mungesës të prodhimeve vendase që pasohen nga rritja e çmimit, i konsideron si edhe më të “thella”. Sipas tij, vendi ndodhet në këtë sit-uatë sepse kur kaluam në ekonomi tregu shumë pemë u prenë dhe tokat pjellore u shkatërruan. Një tjetër arsye, sipas z. Cani është edhe largimi i specialistëve të bujqësisë dhe blegtorisë në emigracion. “Ne tani nuk kemi specialistë që të na tregojnë si mbillet, si prashitet, si mblidhet produkti”,- shprehet kryetari i SHKSH-së. Mungesa e infrastrukturës, rritja e çmimit të naftës, mungesa e magazinimit etj., janë disa arsye të tjera që shkaktojnë këtë problem. Cani shprehet: “Ne nuk jemi përgatitur që të bëjmë magazinimin dhe ruajtjen e produkteve. Nuk kemi praktika të hershme ashtu si Greqia, Maqedonia apo Serbia, prandaj jemi në këtë gjendje”.
