Revista “TIME” ka publikuar djje 10 libtrat më të ndaluar dhe të censuar në histori. Dhe bëhet fjalë për libra mjaft të famshëm dhe më shumë ndikim. Këto libra janë cilësuar si shumë sfidues dhe mjaft problematikë. Në këtë listë është edhe libri më i famshëm amerikan “Aventurat e Hakëlber Finit” nga Mark Tuein, që është censuar, pasi sipas disa botuesve kishte shprehje raciste. Revista amerikane ka futur në këtë listë edhe “best-seller-in” e viteve të fundit “Harri Poterin”.
Por nuk kishte si të mungonte në këtë listë “1984” e Xhorxh Oruellit. Ndërsa libri më sfidues dhe më problematik është i “Vargjeve Satanike” nga Salman Rushdie. Ky libër shkaktoi trazira rreth botës për faktin se disa e quajtën një trajtim blasfemues të besimit islam (në të gjithë librin, Salman Rushdie i referohet Profetit Muhamed si Mahound, emri mesjetar për djallin). Në vitin 1989, pesë persona humbën jetën në trazirat në Pakistan dhe një turmë që hidhte gurë plagosi 60 njerëz në Indi. Edhe pse Rushdie i kërkoi falje udhëheqësit shpirtëror iranian Ajetullah Khomeini Ruhollah ai e dënoi publikisht autorin indiano-britanik me vdekje, duke vënë si shpërblim 1.000.000 $ mbi kokën e tij (një vrasës iranian do të marrë $ 3 milion, premtoi Khomeini).
Ndërsa vendet europiane me diplomatët e tyre në Teheran, dhe disa autorë muslimanë, si fituesi i çmimit “Nobel”, Mahfouz Naguib, mbrojtën Rushdie dhe akuzuan Ajatollah për "terrorizëm intelektual". Ndërkohë, zyrtarët e Venezuelës kërcënuan të gjithë ata që do të kishin në pronësi apo lexonin librin me 15 muaj burg. Japonia gjobiti të gjithë ata që e shiten librin në gjuhën angleze, dhe një përkthyes japonez u godit me thikë më pas për vdekje për përfshirjen e tij me librin. Dy shitësit më të mëdhenj të librave në SHBA - Waldenbooks dhe Barnes & Noble e hoqën librin nga raftet e tyre pasi morën kërcënime për vdekje. Dhe ndërsa botuesi i Rushdie, Viking Penguin, denoncoi të tilla "censura nga terrorizmi", kërcënimet për dhunë ndaj kompanisë detyruan që përkohësisht të mbyllet zyra e tij në New York City për të përmirësuar sigurinë. Nën mbrojtjen e autoriteteve britanike, Rushdie ka jetuar i fshehur për gati një dekadë.
Përgatiti: Ilda Gjoka
“The Adventures of Huckleberry Finn”
Nga MARK TWAIN
Në vitin 1885, Biblioteka Publike “Concord” në Massachusetts ka ndaluar librin e Mark Twain, sepse kritikët e konsideronin gjuhën e përdorur prej tij si të rëndomtë, raciste apo edhe të dëmshme. Në 1905, Biblioteka Publike “Brooklyn” në Nju Jork, duke ndjekur “Concord” e ndaloi librin. Por për fat të mirë, fansat e librit i kanë tejkaluar parashikimet e kritikëve të librit. “Është libri më i mirë që kemi pasur”, është shprehur Ernest Hemingway. "Të gjitha shkrimet amerikane vijnë nga ky libër. Nuk ka pasur asgjë më përpara. Nuk ka pasur asgjë më të mirë prej vitesh”. Pavarësisht nga ato që ka thënë Hemingway për “Huckleberry Finn“ ai mbetet një nga librat më të kundërshtuar dhe sfidues në SHBA.
“Lolita”
Nga: VLADMIR NABOKOV
Botuar për herë të parë në Francë nga një media pornografike, ky roman i vitit 1955 shqyrton mendjen e një pedofili që urrente vetveten dhe shumë inteligjent me emrin Humbert Humbert, i cili rrëfen jetën e tij dhe epshin për të miturit. Zyrtarët francezë e ndaluan librin duke e quajtur "të pahijshëm," ashtu si edhe Anglia, Argjentina, Zelanda e Re dhe Afrika e Jugut. Sot, termi Lolita ka ardhur për të nënkuptuar një sirenë super seksi adoleshente, edhe pse Vladimir Nabokov, nga ana e tij, kurrë nuk kishte qëllim për të krijuar shoqata. Në fakt, ai gati dogji dorëshkrimin e tij me neveri, dhe luftoi me botuesit e tij për imazhin e vajzës që duhej të përfshihej në kopertinën e librit.
“The Catcher in the Ry”
Nga : J.D. Salinger
Brenda dy javësh pas publikimit në 1951 romani i JD Salingerit hyri në listën e librave më të shitur të New York Times. Që atëherë, libri - që shqyrton tri ditë në jetën e një djali të trazuar 16-vjeçar ka qenë një "e preferuar e censurës që nga publikimi i tij", sipas Shoqatës Amerikane të Bibliotekave. Në vitin 1960, drejtuesit e shkollave në një shkollë të lartë në Tulsa, Okla, shkarkuan një mësues të anglishtes për caktimin e librit për tu lexuar nga studentët. Ndërsa mësuesi më vonë fitoi ankesën e tij për shkarkimin, libri ka mbetur jashtë listës së parë të librave për tu lexuar. Një komunitet tjetër në Columbus, Ohio e konsideroi librin si kundra të bardhëve dhe formoi një delegacion për ta ndaluar leximin e tij në shkollat lokale. Një bibliotekë e ndaloi atë për shkelje të kodeve për "gjuhën vulgare të tepërt, skena seksuale, gjëra që lidhen me çështjet morale, dhuna e tepruar." Kur u pyet për ndalim e librit, Salinger një herë tha: "Disa nga miqtë e mi më të mirë janë fëmijë. Në fakt, të gjithë miqtë e mi më të mirë janë fëmijë. Është pothuajse e padurueshme për mua që të kuptoj se libri im do të mbahet në një raft larg tyre".
“Harry Potter Series”
Nga : J.K. ROWLING
Në vitin 2001, një grup prindërish në Lewiston, Maine, organizuan djegien e një serie të vjetër librash që ata pretendonin se kishin nxitur dhunë, magji dhe adhurim të djallit (zjarrfikësit ndërhynë para djegies.) Edhe pse Harry Potter ishte ende në foshnjërinë e tij letrare, djali magjistar tashmë kishte mbledhur pjesën e tij të kundërshtarëve.
”The Anarchist Cookbook”
Nga: WILLIAM POWELL
William Powell ishte vetëm 19 vjeç kur ai shkroi këtë libër klasik në vitin 1971. Në libër paraqitet jo vetëm zemërimi ndaj zyrtarëve qeveritarë, por edhe ndaj grupeve anarkiste. Kritika të tjera e sulmuan librin për arsye shumë praktike – disa nga recetat e Powell dolën të rrezikshme e të pasakta.
Pas konvertimin në të krishterë, Powell publikisht ka denoncuar punën e tij, duke shkruar në vitin 2000 në “Amazon.com” se libri është një "produkt i devijuar i zemërimit tim në adoleshencë”. Ai nuk i zotëron më të drejtat.
“I Know Why the Caged Bird Sings”
Nga: Maya Angelou
Kjo biografi e 1970-ës është e para e pesë punimeve autobiografike të Maya Angelou's. Shoqata Amerikane e Bibliotekave e ka renditur si librin e pestë më sfidues të shekullit të 21-të. Titulli i librit i referohet poemës së vitit 1899 nga Paul Laurence Dunbar, një nga poetët e parë, të shquar afrikano-amerikan. Në vitin 1993, Angelou lexoi një poemë origjinale në inaugurimin e Bill Klinton si president, duke u bërë poeti i dytë në historinë e SHBA që ka bërë këtë pas fjalimit të 1960-ës nga Robert Frost për JFK.
“Candide”
Nga: VOLTAIRE
Kjo satirë klasike franceze flet për të gjitha gjërat e shenjta: ushtritë, kishat, filozofët, madje edhe doktrina e vetë optimizmit. Në kërkim të "më të mirës së mundshme të të gjithë kohërave", Këshilli i Madh i Gjenevës dhe administratorët e Parisit e ndaluan atë menjëherë pas lirimit publikimit edhe pse u shitën 30.000 kopje brenda një viti, duke e bërë atë një shitës të mirë. Në 1930, dogana e SHBA-së kapi kopje të librit. Dhe në 1944, zyra postare e SHBA-së kërkoi që Candid të hiqet nga katalogu për shitje me pakicë të Librave Concord.
“1984”
Nga: GEORGE ORWELL
Është njëkohësisht ironik dhe i përshtatshëm dhe “1984-tra” do të regjistrohet në listën e Shoqatës Amerikane të Bibliotekave si ndër librat më sfidues. Shkruar në 1949-ën nga autori britanik George Orëell, ndërsa dergjej në shtratin e vdekjes prej tuberkulozit. Disa kritikë e quajtën atë një sulm të maskuar kundër Joseph Stalin, sundimtarit famëkeq Sovjetik. Libri sjell terma të tilla si “Big Brother” dhe stili Orwellian dhe vazhdon të shfaqet në kulturën pop. Viti 1984 mund të ketë kaluar, por mesazhi i librit mbetet po kaq i rëndësishëm si kurrë më parë.
“The Satanic Verses”
Nga: SALMAN RUSHDIE
Ky libër shkaktoi trazira rreth botës për faktin se disa e quajtën një trajtim blasfemues të besimit islam (në të gjithë librin, Salman Rushdie i referohet Profetit Muhamed si Mahound, emri mesjetar për djallin). Në vitin 1989, pesë persona humbën jetën në trazirat në Pakistan dhe një turmë që hidhte gurë plagosi 60 njerëz në Indi. Edhe pse Rushdie i kërkoi falje udhëheqësit shpirtëror iranian Ajetullah Khomeini Ruhollah ai e dënoi publikisht autorin indiano-britanik me vdekje, duke vënë si shpërblim 1.000.000 $ mbi kokën e tij (një vrasës iranian do të marrë $ 3 milion, premtoi Khomeini). Ndërsa vendet europiane me diplomatët e tyre në Teheran, dhe disa autorë muslimanë, si fituesi i çmimit “Nobel”, Mahfouz Naguib, mbrojtën Rushdie dhe akuzuan Ajatullah për "terrorizëm intelektual." Ndërkohë, zyrtarët e Venezuelës kërcënuan të gjithë ata që do të kishin në pronësi apo lexonin librin me 15 muaj burg. Japonia gjobiti të gjithë ata që e shiten librin në gjuhën angleze, dhe një përkthyes japonez u godit me thikë më pas për vdekje për përfshirjen e tij me librin. Dy shitësit më të mëdhenj të librave në SHBA - Waldenbooks dhe Barnes & Noble e hoqën librin nga raftet e tyre pasi morën kërcënime për vdekje. Dhe ndërsa botuesi i Rushdie, Viking Penguin, denoncoi të tilla "censura nga terrorizmi", kërcënimet për dhunë ndaj kompanisë detyruan që përkohësisht të mbyllet zyra e tij në New York City për të përmirësuar sigurinë. Nën mbrojtjen e autoriteteve britanike, Rushdie ka jetuar i fshehur për gati një dekadë.
“Brave New World”
Nga: ALDOUS HUXLEY
“Puna e Huxley” e botuar në vitin 1932 - për një shoqëri të droguar, të përulur të prodhimit në masë të të ardhmes - ka qenë i sfiduar për temat e saj të drogës, seksualitetin dhe vetëvrasjen. Libri “Parodies”, novela utopike “Men like Gods”, “HG Wells” të tregtuara në SHBA, atëherë si tani, duken libra si një mënyrë për të ofruar hormone seksi tek adoleshentët dhe mposhtje ankthi tek të rriturit. Në vizionin e Huxley-së të shekullit të 26, Henry Ford është Perëndia i ri (adhuruesit e Fordit tonë në vend të Zotit tonë, dhe koncepti i prodhimit në masë është zbatuar për riprodhimin e njeriut). Ashtu si kohët e fundit në vitin 1993, një grup prindërish u përpoqën për të ndaluar librin në Corona-Norco, Calif, sepse ai ishte përqendruara rreth negativitetit.
Por nuk kishte si të mungonte në këtë listë “1984” e Xhorxh Oruellit. Ndërsa libri më sfidues dhe më problematik është i “Vargjeve Satanike” nga Salman Rushdie. Ky libër shkaktoi trazira rreth botës për faktin se disa e quajtën një trajtim blasfemues të besimit islam (në të gjithë librin, Salman Rushdie i referohet Profetit Muhamed si Mahound, emri mesjetar për djallin). Në vitin 1989, pesë persona humbën jetën në trazirat në Pakistan dhe një turmë që hidhte gurë plagosi 60 njerëz në Indi. Edhe pse Rushdie i kërkoi falje udhëheqësit shpirtëror iranian Ajetullah Khomeini Ruhollah ai e dënoi publikisht autorin indiano-britanik me vdekje, duke vënë si shpërblim 1.000.000 $ mbi kokën e tij (një vrasës iranian do të marrë $ 3 milion, premtoi Khomeini).
Ndërsa vendet europiane me diplomatët e tyre në Teheran, dhe disa autorë muslimanë, si fituesi i çmimit “Nobel”, Mahfouz Naguib, mbrojtën Rushdie dhe akuzuan Ajatollah për "terrorizëm intelektual". Ndërkohë, zyrtarët e Venezuelës kërcënuan të gjithë ata që do të kishin në pronësi apo lexonin librin me 15 muaj burg. Japonia gjobiti të gjithë ata që e shiten librin në gjuhën angleze, dhe një përkthyes japonez u godit me thikë më pas për vdekje për përfshirjen e tij me librin. Dy shitësit më të mëdhenj të librave në SHBA - Waldenbooks dhe Barnes & Noble e hoqën librin nga raftet e tyre pasi morën kërcënime për vdekje. Dhe ndërsa botuesi i Rushdie, Viking Penguin, denoncoi të tilla "censura nga terrorizmi", kërcënimet për dhunë ndaj kompanisë detyruan që përkohësisht të mbyllet zyra e tij në New York City për të përmirësuar sigurinë. Nën mbrojtjen e autoriteteve britanike, Rushdie ka jetuar i fshehur për gati një dekadë.
Përgatiti: Ilda Gjoka
“The Adventures of Huckleberry Finn”
Nga MARK TWAIN
Në vitin 1885, Biblioteka Publike “Concord” në Massachusetts ka ndaluar librin e Mark Twain, sepse kritikët e konsideronin gjuhën e përdorur prej tij si të rëndomtë, raciste apo edhe të dëmshme. Në 1905, Biblioteka Publike “Brooklyn” në Nju Jork, duke ndjekur “Concord” e ndaloi librin. Por për fat të mirë, fansat e librit i kanë tejkaluar parashikimet e kritikëve të librit. “Është libri më i mirë që kemi pasur”, është shprehur Ernest Hemingway. "Të gjitha shkrimet amerikane vijnë nga ky libër. Nuk ka pasur asgjë më përpara. Nuk ka pasur asgjë më të mirë prej vitesh”. Pavarësisht nga ato që ka thënë Hemingway për “Huckleberry Finn“ ai mbetet një nga librat më të kundërshtuar dhe sfidues në SHBA.
“Lolita”
Nga: VLADMIR NABOKOV
Botuar për herë të parë në Francë nga një media pornografike, ky roman i vitit 1955 shqyrton mendjen e një pedofili që urrente vetveten dhe shumë inteligjent me emrin Humbert Humbert, i cili rrëfen jetën e tij dhe epshin për të miturit. Zyrtarët francezë e ndaluan librin duke e quajtur "të pahijshëm," ashtu si edhe Anglia, Argjentina, Zelanda e Re dhe Afrika e Jugut. Sot, termi Lolita ka ardhur për të nënkuptuar një sirenë super seksi adoleshente, edhe pse Vladimir Nabokov, nga ana e tij, kurrë nuk kishte qëllim për të krijuar shoqata. Në fakt, ai gati dogji dorëshkrimin e tij me neveri, dhe luftoi me botuesit e tij për imazhin e vajzës që duhej të përfshihej në kopertinën e librit.
“The Catcher in the Ry”
Nga : J.D. Salinger
Brenda dy javësh pas publikimit në 1951 romani i JD Salingerit hyri në listën e librave më të shitur të New York Times. Që atëherë, libri - që shqyrton tri ditë në jetën e një djali të trazuar 16-vjeçar ka qenë një "e preferuar e censurës që nga publikimi i tij", sipas Shoqatës Amerikane të Bibliotekave. Në vitin 1960, drejtuesit e shkollave në një shkollë të lartë në Tulsa, Okla, shkarkuan një mësues të anglishtes për caktimin e librit për tu lexuar nga studentët. Ndërsa mësuesi më vonë fitoi ankesën e tij për shkarkimin, libri ka mbetur jashtë listës së parë të librave për tu lexuar. Një komunitet tjetër në Columbus, Ohio e konsideroi librin si kundra të bardhëve dhe formoi një delegacion për ta ndaluar leximin e tij në shkollat lokale. Një bibliotekë e ndaloi atë për shkelje të kodeve për "gjuhën vulgare të tepërt, skena seksuale, gjëra që lidhen me çështjet morale, dhuna e tepruar." Kur u pyet për ndalim e librit, Salinger një herë tha: "Disa nga miqtë e mi më të mirë janë fëmijë. Në fakt, të gjithë miqtë e mi më të mirë janë fëmijë. Është pothuajse e padurueshme për mua që të kuptoj se libri im do të mbahet në një raft larg tyre".
“Harry Potter Series”
Nga : J.K. ROWLING
Në vitin 2001, një grup prindërish në Lewiston, Maine, organizuan djegien e një serie të vjetër librash që ata pretendonin se kishin nxitur dhunë, magji dhe adhurim të djallit (zjarrfikësit ndërhynë para djegies.) Edhe pse Harry Potter ishte ende në foshnjërinë e tij letrare, djali magjistar tashmë kishte mbledhur pjesën e tij të kundërshtarëve.
”The Anarchist Cookbook”
Nga: WILLIAM POWELL
William Powell ishte vetëm 19 vjeç kur ai shkroi këtë libër klasik në vitin 1971. Në libër paraqitet jo vetëm zemërimi ndaj zyrtarëve qeveritarë, por edhe ndaj grupeve anarkiste. Kritika të tjera e sulmuan librin për arsye shumë praktike – disa nga recetat e Powell dolën të rrezikshme e të pasakta.
Pas konvertimin në të krishterë, Powell publikisht ka denoncuar punën e tij, duke shkruar në vitin 2000 në “Amazon.com” se libri është një "produkt i devijuar i zemërimit tim në adoleshencë”. Ai nuk i zotëron më të drejtat.
“I Know Why the Caged Bird Sings”
Nga: Maya Angelou
Kjo biografi e 1970-ës është e para e pesë punimeve autobiografike të Maya Angelou's. Shoqata Amerikane e Bibliotekave e ka renditur si librin e pestë më sfidues të shekullit të 21-të. Titulli i librit i referohet poemës së vitit 1899 nga Paul Laurence Dunbar, një nga poetët e parë, të shquar afrikano-amerikan. Në vitin 1993, Angelou lexoi një poemë origjinale në inaugurimin e Bill Klinton si president, duke u bërë poeti i dytë në historinë e SHBA që ka bërë këtë pas fjalimit të 1960-ës nga Robert Frost për JFK.
“Candide”
Nga: VOLTAIRE
Kjo satirë klasike franceze flet për të gjitha gjërat e shenjta: ushtritë, kishat, filozofët, madje edhe doktrina e vetë optimizmit. Në kërkim të "më të mirës së mundshme të të gjithë kohërave", Këshilli i Madh i Gjenevës dhe administratorët e Parisit e ndaluan atë menjëherë pas lirimit publikimit edhe pse u shitën 30.000 kopje brenda një viti, duke e bërë atë një shitës të mirë. Në 1930, dogana e SHBA-së kapi kopje të librit. Dhe në 1944, zyra postare e SHBA-së kërkoi që Candid të hiqet nga katalogu për shitje me pakicë të Librave Concord.
“1984”
Nga: GEORGE ORWELL
Është njëkohësisht ironik dhe i përshtatshëm dhe “1984-tra” do të regjistrohet në listën e Shoqatës Amerikane të Bibliotekave si ndër librat më sfidues. Shkruar në 1949-ën nga autori britanik George Orëell, ndërsa dergjej në shtratin e vdekjes prej tuberkulozit. Disa kritikë e quajtën atë një sulm të maskuar kundër Joseph Stalin, sundimtarit famëkeq Sovjetik. Libri sjell terma të tilla si “Big Brother” dhe stili Orwellian dhe vazhdon të shfaqet në kulturën pop. Viti 1984 mund të ketë kaluar, por mesazhi i librit mbetet po kaq i rëndësishëm si kurrë më parë.
“The Satanic Verses”
Nga: SALMAN RUSHDIE
Ky libër shkaktoi trazira rreth botës për faktin se disa e quajtën një trajtim blasfemues të besimit islam (në të gjithë librin, Salman Rushdie i referohet Profetit Muhamed si Mahound, emri mesjetar për djallin). Në vitin 1989, pesë persona humbën jetën në trazirat në Pakistan dhe një turmë që hidhte gurë plagosi 60 njerëz në Indi. Edhe pse Rushdie i kërkoi falje udhëheqësit shpirtëror iranian Ajetullah Khomeini Ruhollah ai e dënoi publikisht autorin indiano-britanik me vdekje, duke vënë si shpërblim 1.000.000 $ mbi kokën e tij (një vrasës iranian do të marrë $ 3 milion, premtoi Khomeini). Ndërsa vendet europiane me diplomatët e tyre në Teheran, dhe disa autorë muslimanë, si fituesi i çmimit “Nobel”, Mahfouz Naguib, mbrojtën Rushdie dhe akuzuan Ajatullah për "terrorizëm intelektual." Ndërkohë, zyrtarët e Venezuelës kërcënuan të gjithë ata që do të kishin në pronësi apo lexonin librin me 15 muaj burg. Japonia gjobiti të gjithë ata që e shiten librin në gjuhën angleze, dhe një përkthyes japonez u godit me thikë më pas për vdekje për përfshirjen e tij me librin. Dy shitësit më të mëdhenj të librave në SHBA - Waldenbooks dhe Barnes & Noble e hoqën librin nga raftet e tyre pasi morën kërcënime për vdekje. Dhe ndërsa botuesi i Rushdie, Viking Penguin, denoncoi të tilla "censura nga terrorizmi", kërcënimet për dhunë ndaj kompanisë detyruan që përkohësisht të mbyllet zyra e tij në New York City për të përmirësuar sigurinë. Nën mbrojtjen e autoriteteve britanike, Rushdie ka jetuar i fshehur për gati një dekadë.
“Brave New World”
Nga: ALDOUS HUXLEY
“Puna e Huxley” e botuar në vitin 1932 - për një shoqëri të droguar, të përulur të prodhimit në masë të të ardhmes - ka qenë i sfiduar për temat e saj të drogës, seksualitetin dhe vetëvrasjen. Libri “Parodies”, novela utopike “Men like Gods”, “HG Wells” të tregtuara në SHBA, atëherë si tani, duken libra si një mënyrë për të ofruar hormone seksi tek adoleshentët dhe mposhtje ankthi tek të rriturit. Në vizionin e Huxley-së të shekullit të 26, Henry Ford është Perëndia i ri (adhuruesit e Fordit tonë në vend të Zotit tonë, dhe koncepti i prodhimit në masë është zbatuar për riprodhimin e njeriut). Ashtu si kohët e fundit në vitin 1993, një grup prindërish u përpoqën për të ndaluar librin në Corona-Norco, Calif, sepse ai ishte përqendruara rreth negativitetit.
