5 Janar 1015

Amerikanët e lashtë indigjenë në Florida, sidomos populli kaluza, përdornin peshq të rrezikshëm për jetën, kilomikterët, për qëllime të panjohura joushqimore, sipas studimeve të fundit në vendin Mound Key në jugperëndim të Floridës. Ky ishull artificial, që mbulon 51 hektarë, ishte qendra politike dhe ceremoniale e mbretërisë kaluza nga rreth vitit 500 pas Krishtit deri në shekullin e 17-të.

Gërmimet në Mound Key zbuluan depozita të pazakonta të mbetjeve të kilomikterëve, kryesisht sqepat e tyre, pa gjemba, një zbulim që bie në kontrast me vendet arkeologjike të tjera ku gjembat janë më të zakonshëm. Kilomikterët, të njohur për gjembat e tyre të mprehtë, sqepat që ngjajnë me papagallin dhe aftësinë për t’u fryrë si mekanizëm mbrojtjeje, përmbajnë tetrodotoksinë, një toksinë e fuqishme që mund të shkaktojë paralizë dhe vdekje nëse gëlltitet. Karakteristikat e tyre fiziologjike sugjerojnë se përdorimi i tyre në Mound Key nuk lidhej me ushqimin.

Kaluzat ishin një shoqëri e sofistikuar peshkatarësh-gjuetarësh-mbledhës që lulëzuan pa bujqësi, duke u mbështetur në burimet e vijës bregdetare, gotullave dhe ishujve të vegjël të Floridës. Ata ndërtuan Mound Key duke shtresuar sistematikisht guaska, eshtra peshqish dhe mbeturina të tjera, duke ngritur ishullin mbi Estero Bay dhe duke mundësuar ndërtimin e kanaleve, mjediseve ujore dhe kodrave, një dëshmi e aftësive të tyre të avancuara inxhinierike dhe menaxhimit të burimeve.

Studiuesit sugjerojnë se kilomikterët mund të jenë përdorur për të krijuar artikuj të specializuar joushqimorë, ndoshta duke përdorur gjembat, lëkurat ose organet e tyre të brendshme. Hipotezat përfshijnë përdorimin e tyre si mjete tatuazhi, maja shtizash ose instrumente për nxjerrjen e gjakut. Tetrodotoksina mund të ketë qenë e përdorur edhe për qëllime mjekësore, rituale ose ushtarake, por provat për këto përdorime mbeten të pakta.

Kultura kaluza, e cila u shfaq rreth vitit 500 pas Krishtit, ishte dominuese në rajon deri në shekullin e 16-të, e shquar për strukturën e saj komplekse shoqërore dhe zotërimin e burimeve vendase. Megjithatë, deri në fund të shekullit të 18-të, kaluzat u shuan për shkak të sëmundjeve europiane, kolonizimit dhe konflikteve me grupe të tjera vendase.

Zbulimet në Mound Key hedhin dritë mbi përdorimin novator të burimeve nga kaluzat dhe praktikat e tyre të sofistikuara ekonomike. Edhe pse qëllimi i saktë i mbetjeve të kilomikterëve mbetet i paqartë, ky zbulim nxjerr në pah zgjuarsinë e popullit kaluza dhe aftësinë e tyre për t’u përshtatur dhe lulëzuar në mjedisin e tyre.