Arbereshet: Perkujtimi i te Vdekurve si ne ritin katolik.
Në vendet Italo Arbereshe te ritit bizantin, të vdekurit përkujtohen, në fillim të nëntorit, si në traditën katolike, dhe në fillim të pranverës, në mes të fund të shkurtit dhe në fillim të marsit.
Megjithatë, duhet të thuhet se shumë vende të origjinës arbëresh e kanë humbur këtë traditë dhe janë përshtatur me atë që është tradita katolike romake.
Përkujtimi i të vdekurve në fshatrat shqiptare (arbereshe) ka karakterin e një festivali popullor. Gjatë së cilës të vdekurit shoqërohen me të gjallët, besohet se Jezu Krishti do të japë leje për shpirtrat që vijnë nga përtej varrit dhe të kthehen në Tokë për të gjetur vendet në të cilën ata jetonin.
Ky rit i trasheguar eshte procesion që zhvillohet në San Demetrio Corone: pas procesionit në varreza, të afërmit e të ndjerit qendrojne tek varri (ose varret) e të dashurve të tyre për të konsumuar ushqim dhe pije, dhe kushdo në këmbë aty pranë ftohet të marrë pjesë në banket. Kjo traditë unike ka rrënjët e saj në përdorimet e lashta (besime pagane).
Roli përkatës simbolik në festimet për nder të të ndjerit ka shume ushqime, feta bukë me misër të zier etj.
Në mbrëmje, miqtë dhe të afërmit takohen dhe hanë darkë, duke kujtuar të dashurit e tyre deri natën vonë dhe një nga vendet në tryezë është lënë e lirë, sepse “eshte i rezervuar” për të vdekurit. Në këtë mënyrë ripërtërihet një traditë e lashtë, e cila lidhet me banketet e kishës primitive (se lashte) dhe me zakonet që për shekuj me radhë kanë theksuar vlerat e solidaritetit dhe miqësisë brenda komunitetit Arbereshe.
Të shtunën tjetër, krejt ndryshe, është një ditë trishtimi e thellë, sepse sipas traditës të vdekurit janë të detyruar të kthehen në botën tjeter, duke u ndarë nga të dashurit e tyre.
Papas Antonio Belushi- Prift arberesh.