“Elbasani pikë kyçe për…”/ Raporti për krimin e organizuar, drogën, azilkërkuesit dhe parave të pista: Shqipëria vend kryesor sa i përket dërgesave të mëdha të kokainës

10 maji 2021

Rrjeti “Iniciativa Globale Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar publikoi të hënën një raport të ri mbi përmasat, hartat dhe kostot e trafiqeve kriminale në Ballkanin Perëndimor, mbi flukset e emigrantëve, drogës dhe parave të pista në Ballkanin Perëndimor.

Raporti tregon për një veprimtari të shtuar të grupeve kriminale në rajon me trafikimin e azilkërkuesve dhe drogave, si dhe me pastrimin e parave përmes ndërtimit dhe lojërave të fatit.

Raporti i ri nga “Nisma Globale” përshkruan rrugët e trafikimit të drogës dhe emigrantëve përmes Ballkanit Perëndimor dhe hedh dritë mbi çmimet dhe fitimet e këtyre veprimtarive të paligjshme, si dhe mbi pastrimin e parave.

Afro 50 milionë euro në vit përfitohen nga trafikimi i emigrantëve në Ballkanin Perëndimor, sipas raprotit, edhe pse u bënë përpjekje për të mbyllur rrugën ballkanike të tyre pas krizës humanitare të 6 vjetëve më parë.

“Tregu i emigrantëve nëpër 6 vende të Ballkanit Perëndimr vazhdon të nxjerrë fitime për botën e krimit, por ato janë shumë në të ulëta se sa në 2015. Pandemia e COVID-19 nuk ka ndikuar ndjeshëm në ndërprerjen e këtyre flukseve të paligjshme” – thuhet në raport.

Për Shqipërinë shifrat janë në rritje: nga 1 mijë emigrantë dhe aizlkërkues që kaluan në vitin 2017, u bënë afro 6 mijë në 2018, mbi 10 mijë në 2019 dhe afro 12 mijë në 2020., thekson raporti.

Me shifra në rritje janë Shqipëria, Serbia, Maqedonia e Veriut, ndërsa Mali i Zi, Kosova dhe Bosnje-Hercegovina i kanë ulur ndjeshëm shifrat e emigrantëve nga lindja.

“Trafikantët shqiptarë jo vetëm i ndihmojnë emigrantët të kalojnë kufirin tokësor, por edhe u premtojnë atyre kalimin e kufirit detar me skafe drejt Italisë. Kjo praktikë na kujton vitet e shkuara të dhimbshme të Shqipërisë, kur përmes detit ndodhte edhe trafikimi i qenieve njerëzore. Nga ana tjetër, kjo është një praktikë që sjell shumë rreziqe për jetën e këtyre emigrantëve” – thotë për Zërin e Amerikës, Fatjona Mejdini, koordinatore “Global Initiative” për Ballkanin Perëndimor.

Zonat më të nxehta të trafikimit njerëzor janë në jug të Shqipërisë pranë pikave kufitare si Kakavija e Kapshtica me Greqinë, për të kaluar mespërmes Shqipërisë deri në pikat kufitare veriore me Kosovën dhe Malin e Zi.

Emigrantët dhe azilkërkuesit transportohen brenda vendit me 50-70 euro per person në Shqipëri dhe më shumë në vende të tjera, në varësi nga kilometrat dhe rreziqet. Ndërsa kalimet e paligjshme të kufijve shkojnë nga 200 euro deri në 5 mijë euro, duke përfshirë edhe rryshfetet për zyrtarët kufitarë, thuhet në raport.

Llogaritet përafërsisht nga autorët e studimit që në kalimin e kufijve të Greqisë me Shqipërinë përfitohen nga 7.5 -11.5 milione euro, ndërsa në kufirin greko-maqedon qarkullojnë 11.8 – 17.7 milionë euro.

Për lëndët narkotike raporti thekson se sasitë e kultivimit të canabisit, sidomos në mjedise të brendshme, janë rritur në Maqedoninë e Veriut, Serbi dhe Bosnje-Hercegovinë, por nuk ka shtim të kultivimit në Shqipëri.

Pjesa më e madhe e canabisit të Ballkanit perëndimor, thuhet në raport, tani shkon drejt Bullgarisë, ndërsa kokaina lëviz drejt Kroacisë, Greqisë, Rumani e Bullgari.

Në Shqipëri canabisi kultivohet më së shumti në malësitë e Dukagjinit dhe të Krujës, në Vlorës, Memaliaj, Tepelenë, Gjirokastër, si dhe në Fier, Librazhd, Lezhë, Mallakastër, Bulqizë, Devoll e Laç, renditin autorët.

“Ajo që shohim tani është se Shqipëria ka humbur “monopolin” e kultivimit të canabisit dhe ka nisur një “decentralizim të kultivimit” edhe nga vende të tjera. Por Shqipëria vazhdon të mbetet vend kryesor në rajon për sa i përket dërgesave të mëdha të cocainës me origjinë nga vendet e Amerikës Latine” – thotë Fatjona Mejdini, koordinatore për Ballkanin Perëndimor.

Sipas raportit, një kg i canabisit shkon 1 mijë e 200 – 1400 euro, ndërsa cilësia më e lartë hibride është 1600-2000 euro.

Nga Shqipëria, pohojnë autorët, canabisi transportohet me barka nga Vlora, Fieri, Himara e Lezha drejt Italisë, ndërsa prodhimi 6-mujor i canabisit shqiptar kushton në Itali 1800-2000 euro për kilogram.

Një rrugë tjetër, sipas tyre, është nga Ohri dhe Bitola drejt Greqisë. Canabisi transportohet drejt Greqisë me varka, nga malet apo edhe drejt nga pikat kufitare me automjete, thuhet në raport. Canabisi shqiptar në Greqi, sipas vëzhgimeve, është 10 për qind më i shtrenjtë se në Itali; 2000-2200 euro për kilogram, dërsa canabisi i rritur në mjedise të brendshme në Shqipëri atje shkon nga 2800-3200 euro për kilogram.

Canabisi shqiptar sipas raportit, shkon edhe në vende të tjera të rajonit, Turqi, dhe në vende të BE-së.

Nga Shqipëria, pohojnë autorët, droga kalon në Kukës ose Prizren, drejt Ferizaj e Gjilan në Kosovë për të kaluar në Serbi, ku sërish paguhen kufitarët me shuma të majme eurosh.

Një tjetër rrugë me rëndësi e drogave, sipas tyre, është Pejë – Rozaje drejt Novi Pazarit.

Heroina vjen në rajon nga Turqia, thuhet në raport, ndërsa në Shqipëri hyn nga Kukësi përmes Kosovës e shkon drejt Durrësit.

Një rrugë tjetër e heroinës, sipas autorëve, është Shkodra dhe përmes Hanit të Hotit shkon në Mal të Zi, e në disa raste heroina shkëmbehet me canabis.

“Elbasani është një qendër kyçe e shkëmbimeve lindje-perëndim të opiumit dhe heroinës, pasi gjendet në rrugën kryesore midis bregdetit shqiptar, Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut” – thekson raporti.

Cocaina është po ashtu e pranishme në rajon, thuhet në raport, kryesisht e sjellë me anijet që vijnë në portet e Shqipërisë dhe Malit të Zi nga Amerika Latine me fruta.

Raporti thekson se është rritur po ashtu prodhimi dhe përdorimi i drogave sintetike në rajon.

“Shumë nga zonat e nxehta të krimit janë rajonet kufitare midis shteteve, ku zhvillohen një seri veprimtarish kriminale, por aty, përveç canabisit, ndodhin pak konfiskime të drogave apo arrestime të krimineleve të rëndësishëm, gjë që të shtyn të mendohet se ekziston një ombrellë mbrojtëse që sjell përfitime dhe ruan status quo-në” – thuhet në raport.

Fitimet e paligjshme nga trafikimi i njerëzve dhe drogave grupet kriminale i pastrojnë më së shumti po brenda rajonit, megjithatë ato po fitojnë shuma të mëdha nga veprimtari të paligjshme edhe jashtë Ballkanit Perëndimor.

Shumat e mëdha kriminale pastrohen në sektorin e ndërtimit, pasuri të paluajtshme, lojëra fati dhe turizëm, pohojnë studiuesit, ndërsa shumat e vogla pastrohen në hotele, restorante, pastiçeri, bare dhe klube, benzinata, palestra, fruta-perime. Kjo veprimtari favorizohet edhe nga informaliteti i lartë, mbi 33 për qind, në sektorin e ekonomisë.

“Raporti thekson se një pjesë e mirë e parave të paligjshme sigurohen nga trafiqet pastrohen po në rajon. Në Shqipërisë shumica pastrohen në kryeqytet, në Tiranë, përmes bumit të ndërtimeve, si e dinë të gjithë. Një pjesë e madhe e këtyre të ardhurave të paligjshme shkojnë të pastrohen edhe në ndërtimeve përgjatë bregdetit shqiptar” – thotë Fatjona Mejdini.

Studimi vëren se nga 2017 e në vazhdim po përjeton një bum ndërtimesh dhe një kulm të ri në çmimet e pronave; nga 800 euro metri në 2017 gati dyfish, 1400 – 2000 euro në vitin 2020.

Grupet kriminale të Vlorës, thuhet në studim, po investojnë në sektorin e turizmit me hotele lksoze në breget, po ashtu me çmime të larta, që nuk vijnë nga ndonjë kërkesë e lartë në ekonominë reale apo nga një zhvillim i ligjshëm i sektorit.

Ndërtimet bëhen me para cash nga krimi i organizuar dhe korrupsioni, vlerësojnë ekspertët e fushës.

Gjatë vitit 2020, vërejnë autorët, INSTAT regjistroi një kulm historik me ndërtime dhe leje ndërtimi, megjithëse ishte kulmi i pandemisë Covid.

Paratë e pastruara çdo vit në vendet e Ballkanit Perëndimor shkojnë deri në disa miliardë euro, thuhet në raport, pra bëhet fjalë për një kriminalitet me fitime dhe rrezikshmëri të lartë.

Autorët e studimit të Rrjetit Global Initiative kanë vërejtur se autoritetet shtetërore dinë pak nga kjo fushë e gjerë kriminaliteti dhe nuk japin informacione, studimi i të cilave mund të sillte politika dhe veprimtari më të ashpër të forcave të ligjit kundër grupeve kriminale. /VOA/

Nga Gazeta Panorama