“Nuk mund ta imagjinonim…”/ Shkencëtarët bëjnë zbulimin e pazakontë, njihuni me planetin jashtë Sistemit Diellor ku një vit zgjat 13 orë
2 KORRIK 2022
Jashtë Sistemit Diellor ekziston një planet ku një vit zgjat vetëm 13 orë Toke, ai quhet TOI-1807b dhe, me
një moshë prej vetëm 300 milionë vjetësh, është ekzoplaneti më i ri me një orbitë ultra të shkurtër. Zbuluar
në vitin 2020 falë teleskopit Tess të NASA-s, tani përshkruhet në detaje falë të dhënave të reja të marra
me spektrografin Harps-N të instaluar në Teleskopin Kombëtar Galileo (Tng) të Institutit Kombëtar të
Astrofizikës (INAF) në Ishujt Kanarie. Artikulli, i botuar në revistën Astronomy & Astrophysics, është
nënshkruar nga një grup ndërkombëtar i udhëhequr nga studiues nga INAF dhe nga Universiteti i Padovës.
Planetët e periudhës orbitale ultra të shkurtër (Usp) të njohur deri më sot janë të gjithë më të vjetër se një
miliard vjet. Planetët e ngjashëm, edhe pse lehtësisht të identifikueshëm për shkak të periudhës së tyre
shumë të shkurtër orbitale, janë në të njëjtën kohë shumë të rrallë. Ekzoplaneti TOI-1807b, në veçanti,
paraqet aspekte të ndryshme që meritojnë interes, siç shpjegohet nga autori i parë i artikullit, Domenico
Nardiello, studiues në INAF në Padova. TOI-1807b “është planeti më i ri me një periudhë orbitale ultra të
shkurtër (Usp) të vëzhguar ndonjëherë, me një moshë prej vetëm 300 milionë vjetësh dhe ka një densitet
të ngjashëm me Tokën. Për më tepër, falë të dhënave Tess dhe mbi të gjitha falë të dhënave nga Harps-N,
ne kemi llogaritur me saktësi ekstreme si rrezen e planetit ashtu edhe masën “.
Qëllimi i studiuesve ishte të studionin TOI-1807b për të nxjerrë masën e tij dhe për të kuptuar nëse kishte
apo jo një atmosferë të zgjeruar, të ngjashme me atë të vërejtur në disa planetë më të rinj, por më larg nga
ylli pritës. Duke analizuar të dhënat e Tess-it për të studiuar tranzitet e planetit dhe për të nxjerrë rrezen e
planetit, studiuesit zbuluan se TOI-1807b ka një bërthamë të përbërë nga 25% hekur dhe pa atmosferë të
zgjeruar – kjo e fundit mund të jetë hedhur në erë në lakun prej 100 milion vite nga fotoavullim për shkak
të afërsisë ekstreme të planetit me yllin mëmë, e barabartë me një të qindtën e asaj që ndan Tokën nga Dielli.
“Deri para disa vitesh nuk mund ta imagjinonim që planetët mund të ekzistonin kaq afër yllit të tyre pritës”,
thekson Nardiello. “Sot, falë përparimit të teknologjisë, jo vetëm që jemi në gjendje t’i identifikojmë, por
edhe të njohim me saktësi ekstreme moshën e tyre, të gjitha karakteristikat e tyre fizike, nëse kanë apo jo
atmosferë dhe si ka evoluar me kalimin e kohës. Do të favorizojë shumë të kuptuarit se si janë formuar
planetët (përfshirë Tokën) dhe cilat kushte lejojnë lindjen e jetës”.