31 Tetor 2023

Top Channel

UNESCO ka shtuar 42 Vende të Trashëgimisë Botërore në listën e saj të pamjeve natyrore dhe kulturore të planetit me vlerë mbrojtje të veçantë. Ky është grupi më i madh i hyrjeve të reja në UNESCO prej më shumë se dy dekadash. Nga vendet evropiane janë pak zona që tashmë e kanë një vend në listën e gjatë mes vendeve të përzgjedhura nga 6  kontinentet e tjera. Megjithatë ajo që bie ne sy dhe që ka interes për ne është që, në këtë listë është përfshirë edhe zona e Zagorisë, ama ajo në anën greke. Zagoria është përzgjedhur për peizazhin natyror dhe kulturor si një vend që, duhet të jetë pjesë e listës së Trashëgimisë Botërore. Këtu po listojmë vetëm vendet e përzgjedhura nga kontinenti evropian.

Kaunas dhe Kuldīga, Letoni
Me një udhëtim katër orë me makinë, është e mundur të kombinohen dy vende të reja të trashëgimisë në shtetet baltike. Kaunas është qyteti i dytë i Lituanisë dhe shërbeu si kryeqyteti i saj i përkohshëm, në vitet 1920 dhe 1930. Megjithëse ka shumë arkitekturë nga periudhat e mëparshme, lista nderon stilin e saj modernist. Ndërsa Kuldīga është një shembull unik i një vendbanimi tradicional urban, me ndërtesa të pikturuara prej druri në rrugët me kalldrëm, me lumin Venta që kalon nëpër të.

Zagoria, Greqi
Në veriperëndimin e pyllëzuar të Greqisë, pranë kufirit me Shqipërinë, Zagoria është një rajon me ledhe të ashpra malore të gdhendura nga gryka gjigante e Vikos, me rreth 46 fshatra të vendosura rreth shpateve. Këto vendbanime tradicionale, janë të lidhura me shtigje ecjeje, shumë prej të cilave kalojnë ura të bukura prej guri me hark shekullor mbi përrenjtë e malësisë. Rrugë të tjera shkojnë deri në një pllajë të shënuar nga pishina natyrore të izoluara, duke përfshirë Drakolimni (Liqeni i Dragoit). Fshatra tradicionalë, të organizuar zakonisht rreth një sheshi qendror që përmban një pemë rrapi dhe të rrethuar nga pyje të shenjta të mbajtura nga komunitetet lokale, shfaqin një arkitekturë tradicionale të përshtatur me topografinë malore.

Memorialet e Luftës së Parë Botërore, Belgjikë dhe Francë

Renditja e memorialeve të Luftës së Parë Botërore përfshin të gjithë Frontin Perëndimor në të gjithë Belgjikën dhe Francën veriore. Konflikti ndryshoi mënyrën se si njerëzit përkujtonin humbjen, nga kishëza e 130,000 ushtarëve të panjohur, francezë dhe gjermanë, në Douaumont afër Verdun, te bukuria e trishtuar e Memorialit Vimy-t.

Eisinga Planetarium, Holandë

Ashtu si shumë qytete të tjera anembanë Holandës, Franeker, në provincën e Friesland-it, rreshton kanalet e tij përmes shtëpive me tulla. Një prej këtyre shtëpive fsheh diçka në tavan: Planetarin Eisinga, i ndërtuar në 1781, është ‘orrery’ më i vjetër në botë, me rruaza të arta të varura nën panelet e tavanit blu. (një orrery është një model mekanik i Sistemit Diellor që ilustron ose parashikon pozicionet dhe lëvizjet relative të planetëve dhe hënës, zakonisht sipas modelit heliocentrik)

Maison Carrée, Francë

Në qytetin jugor francez të Nîmes, Maison Carrée mendohet se është tempulli romak më i ruajtur në botë. Me kolonat e saj korintike dhe përmasat klasike, ka qenë një frymëzim për arkitektët për më shumë se 2000 vjet. Nîmes ka edhe relikte të tjera mbresëlënëse romake, duke përfshirë një amfiteatër që është sa tre të katërtat e madhësisë së Koloseut në Romë.

Žatec, Republika Çeke

Žatec është një qytet tërheqës çek me sheshe në stilin barok në veriperëndim të Pragës. Fushat janë të rrethuara në 2/3 e sipërfaqes së tyre me birrari, duke e bërë atë vendin më të dashuruar të birrës në botë. Një muze interaktiv me një kullë me pamje nga çatitë dhe oxhaqet e vjetër të furrave ju rrit vlerësimin dhe ju njeh me varietetet historike të birrës.

Shpellat e Apenineve Veriore, Itali

Gesso, fjala italiane për mineralin gips, shfaqet në emrat e vendeve në të gjithë gamën e Apenineve Veriore, si kodrat “Vena del Gesso”. Një seri vendesh në rajonin Emilia-Romagna mbron si tiparet mbitokësore edhe shpellat e rëndësishme gjeologjike nën të. Disa mund të eksplorohen përmes tureve në grup, duke përfshirë Shpellat Onferno të pasura me stalaktite.

Trashëgimia hebraike-mesjetare në Erfurt, Gjermani

E vendosur në qendrën historike mesjetare të Erfurt, kryeqyteti i Turingisë, prona përfshin tre monumente: Sinagogën e Vjetër, Mikveh dhe Shtëpinë e Gurit. Ato ilustrojnë jetën e komunitetit lokal hebre dhe bashkëjetesën e tij me një shumicë të krishterë në Evropën Qendrore gjatë Mesjetës, midis fundit të shekullit të 11-të dhe mesit të shekullit të 14-të.