26 Gusht 2024

Banka Kombëtare e Polonisë (NBP), e njohur gjithashtu si Narodowy Bank Polski, u bë blerësi i përbashkët më i madh i arit midis bankave qendrore në tremujorin e dytë të 2024, duke u lidhur me Indinë, sipas Këshillit Botëror të Arit. Kjo ndodhi pasi NBP bleu afërsisht 19 ton metal të çmuar.

Presidenti i Bankës Kombëtare të Polonisë, Adam Glapinski, tha gjithashtu në fillim të këtij viti se banka qendrore po planifikonte të siguronte që ari të përbënte 20% të rezervave të saj. Aktualisht, ari përbën rreth 14.7% të rezervave të NBP. Gjatë tremujorit të dytë të vitit, çmimi i arit kaloi gjithashtu nivelin rekord prej 2,500 dollarë (2,249.26 €) për ons. Kjo ka çuar në më shumë spekulime nëse ari mund të jetë një investim i mirë tani dhe pse bankat qendrore janë duke u përpjekur për të mbledhur rezervat e metalit të çmuar kohët e fundit.

Pse bankat qendrore po blejnë më shumë shufra ar.

Një nga arsyet kryesore që bankat qendrore po grumbullojnë më shumë ar kohët e fundit është që të jenë në gjendje të diversifikojnë mjaftueshëm rezervat e tyre për të mbrojtur kundër pasigurisë makroekonomike dhe goditjeve gjeopolitike. Kjo ndodh sepse, për sa i përket paqëndrueshmërisë ekonomike dhe gjeopolitike, kur çmimet e monedhave dhe aktiveve të tjera mund të luhaten, ari shihet si një aktiv strehë e sigurt dhe një mbrojtje e inflacionit.

Si i tillë, performanca relativisht e qëndrueshme e arit gjatë kohërave të krizës, si dhe cilësitë e tij mbrojtëse të inflacionit janë faktorë shtytës që bankat qendrore të zgjedhin metalin. Është gjithashtu një mënyrë efektive për të diversifikuar portofolet e bankave qendrore dhe konsiderohet të jetë shumë likuide, pa rrezik të mospagimit.

Ai gjithashtu ndikohet më pak nga rreziku i politikës dhe mund të përdoret si një kolateral dhe mjet i vlefshëm politikash. Në disa raste, ari mund të ndihmojë gjithashtu vendet që përballen me sanksione ndërkombëtare, si Rusia, për t’i shmangur ato. Kjo nga ana tjetër, i nxit këto vende të blejnë më shumë ar dhe ta përdorin atë për të ndihmuar në ruajtjen e likuiditetit të tyre, në rast se mjetet e tjera të financimit janë të bllokuara ose të vështira për t’u aksesuar.

Në raste të tjera, bankat qendrore blejnë gjithashtu më shumë ar për të ndihmuar vendet e tyre të reduktojnë varësinë nga monedhat dominuese globalisht si dollari amerikan. Sipas Këshillit Botëror të Arit, kërkesa për arin e bankës qendrore arriti në 183 tonë në tremujorin e dytë të vitit. Kjo ishte një rritje prej 6% nga viti në vit, por një rënie prej 39% tremujor pas tremujori. Blerja neto në gjysmën e parë të vitit gjithashtu arriti në 483 tonë, që ishte 5% më shumë se periudha korresponduese e vitit të kaluar.

Përveç Bankës Kombëtare të Polonisë dhe Bankës së Rezervës së Indisë, edhe Banka Qendrore e Turqisë vazhdon të blejë shumë ar, duke shtuar 15 tonë rezervave të saj në tremujorin e dytë të vitit. Me këtë shumë, banka qendrore e Turqisë ka blerë 45 ton ar deri më tani këtë vit. Jordania, Katari, Rusia, Uzbekistani, Kirgistani, Iraku dhe bankat qendrore të Republikës Çeke blenë gjithashtu sasi të konsiderueshme ari gjatë tremujorit të dytë.

Nga ana tjetër, Banka Popullore e Kinës (PBoC) ngadalësoi ndjeshëm trendin e blerjes së arit në tremujorin e dytë të vitit. Në Poloni, kërkesa për arin është rritur pas pandemisë COVID-19 dhe për shkak të luftës Rusi-Ukrainë. Disa investitorë gjithashtu kanë frikë se pushtimi rus në Ukrainë mund të përhapet në Poloni dhe duan të përgatiten në rast të një skenari të tillë duke investuar më shumë në ar.

Në pjesë të tjera të botës, inflacioni kokëfortë i lartë i ka shtyrë njerëzit më shumë drejt arit, me goditje të tjera gjeopolitike si luftërat Rusi-Ukrainë dhe Izrael-Hamas që e përkeqësojnë këtë prirje. Përveç arit, Banka Kombëtare e Polonisë ka zbuluar gjithashtu se po investon në aksione të huaja dhe obligacione të korporatave me ndihmën e fondeve të tregtuara në këmbim (ETF), si një mënyrë tjetër për të diversifikuar rezervat e saj.

Cilët faktorë ndikojnë në tregun e arit?

Ka disa faktorë që ndikojnë në tregun e arit, përkatësisht, lëvizjet e dollarit amerikan, normat reale dhe të pritshme të inflacionit dhe kërkesa për bizhuteri ari, ndër të tjera. Blerjet e arit nga banka qendrore mund të kenë gjithashtu një ndikim të rëndësishëm në çmimet e metalit. Edhe pse në një masë më të vogël, prodhimi i nxjerrjes së arit mund të ketë gjithashtu një ndikim në çmimet.

Çmimet e arit mund të rriten nëse kompanitë e minierave të arit duhet të shpenzojnë më shumë për kostot e prodhimit, të tilla si gërmimi i minierave më të thella, ose përballen me çështje të tjera si grevat e punëtorëve, protestat mjedisore dhe fenomenet e motit, për të përmendur disa. Aktualisht, shumica e prodhimit të arit në botë vjen nga Kina, Australia, Rusia, Kanadaja dhe Shtetet e Bashkuara.

Edel Strazimiri / SCAN