13 Korrik 2024

Ky mund të jetë portreti më i hershëm i mbijetuar nga Rogier van der Weyden, një piktor i shquar flamand i shekullit të 15-të, dhe ndoshta është edhe më e gjalla e tij. Gjallëria e portretit përcillet përmes vështrimit kureshtues të gruas, i cili drejtohet i ngulmët shikuesit përmes një shprehje inteligjente, pothuajse sfiduese në fytyrën e saj. Ky ndërveprim i drejtpërdrejtë me shikuesin ishte një qasje relativisht e re në atë kohë dhe tregon aftësinë e van der Weyden në kapjen e thellësisë dhe pranisë psikologjike.

Vëmendja e përpiktë ndaj detajeve në duart e saj dhe përshkrimi i ndërlikuar i veshjeve të saj demonstrojnë saktësinë e jashtëzakonshme të van der Weyden. Çdo palë e pëlhurës dhe teksturës është dhënë me një nivel realizmi që u frymëzua nga mentori i tij bashkëkohor dhe i mundshëm, Jan van Eyck. Ndikimi i Van Eyck është i dukshëm në përdorimin e bojrave të vajit, të cilat lejuan efekte të tilla të detajuara dhe të ndritshme, dhe në ekuilibrin dhe strukturën e përbërjes.

Identiteti i të resë mbetet ende mister. Megjithatë, disa elementë në portret japin të dhëna për statusin dhe prejardhjen e saj. Mbulesa e kokës që ajo mban është një tregues i statusit të saj martesor, pasi një detaj i tillë i stolisjes zakonisht vishej nga gratë e celebruara të asaj kohe. Veshja e saj, edhe pse jo e pasur, është e një cilësie të lartë dhe të lë të kuptohet se ajo i përket klasës së mesme. Natyra modeste por e shkëlqyeshme e veshjeve të saj nënkupton se ajo ka të ngjarë të jetë nga një familje e pasur, por jo aristokrate, ndoshta me banim në Bruksel, ku van der Weyden kaloi pjesën më të madhe të karrierës së tij.

Portretet e Van der Weyden shquhen për ekspresivitetin e tyre emocional dhe përfaqësimin e detajuar të statusit social dhe personalitetit të personit. Ky portret i veçantë nuk bën përjashtim, duke kapur jo vetëm pamjen fizike, por edhe jetën e brendshme të subjektit. Ndërveprimi i dritës dhe hijes, interpretimi delikat i pëlhurës dhe sjellja e sigurt, por e përbërë e gruas, të gjitha kontribuojnë në një përfaqësim të gjallë dhe të shpërfaqdhëm.

Në periudhën rreth vitit 1440, kur ky portret me gjasë u pikturua, Rogier van der Weyden u ndikua thellë nga risitë artistike të Jan van Eyck. Përdorimi pionier i bojës vaji nga Van Eyck dhe fokusi i tij në natyralizëm pati një ndikim të rëndësishëm në teknikën dhe stilin e van der Weyden. Ky ndikim është i dukshëm në detajet e imta të portretit, përdorimin e dritës për të krijuar thellësi dhe portretizimin realist të teksturave dhe materialeve.

Nga Albert Vataj