Raporti i DASH: – Shumica e pastrimit të parave në Shqipëri lidhet me trafikun e drogës dhe qenieve njerëzore, mashtrimin e kontratave qeveritare, evazionin fiskal dhe kontrabandën.
17 Shkurt 2025
Departamenti Amerikan i Shtetit ka publikuar raportin për vitin 2024 lidhur me luftën ndaj trafikut të narkotikës, pastrimit të parave, korrupsionit dhe zbatimit të ligjit. Në raportin e DASH i cili është publikuar në faqen zyrtare të DASH www.state.gov.al në datën 31 janar, Shqipëria mbetet e pambrojtur ndaj pastrimit të parave për shkak të korrupsionit, krimit të organizuar dhe boshllëqeve sa i takon kuadrit ligjor.
“Shqipëria mbetet e cenueshme ndaj pastrimit të parave për shkak të korrupsionit, krimit të organizuar, mangësive në kuadrin ligjor dhe rregullator AML/CFT dhe vështirësive në komunikimin ndërmjet agjencive. Ekonomia e Shqipërisë është shumë e varur nga paraja në dorë. Dërgesat dhe investimet nga jashtë, shpesh në para, mund të mjegullojnë burimet e financimit. Trafikimi i narkotikëve dhe aktivitetet e krimit të organizuar janë burime kryesore të fondeve që pastrohen. Organizatat kriminale shqiptare kanë lidhje të drejtpërdrejta me partnerët e tyre në Europë dhe Amerikën e Jugut”, thuhet në raportin e DASH.
Dobësitë dhe metodologjitë e pastrimit të parave
Shumica e pastrimit të parave në Shqipëri janë të lidhura me trafikun e drogës dhe qenieve njerëzore, korrupsioni qeveritar, përmes kontratave me probleme, evazioni fiskal dhe kontrabanda. Ekonomia e Shqipërisë e bazuar kryesisht në para të gatshme, kontrolle kufitare të dobëta dhe zbatimi i dobët doganor lehtësojnë një “treg të zi” për kontrabandat e mallrave. Kriminelët pastrojnë të ardhurat përmes blerjeve të pasurive të paluajtshme, projekteve të ndërtimit, asetet virtuale dhe projekte të tjera të zhvillimit të biznesit.
Ligji i propozuar i Parlamentit në lidhje me lojërat në internet ngriti shqetësime se mbikëqyrja e dobët mund të lejojë krimin e organizuar të depërtojë në këtë aktivitet.
Autoritetet shqiptare janë efektive në sekuestrimin fillestar të aseteve, por përballen me sfida që plotësojnë kërkesat e provave për të finalizuar veprimin. Ligji shqiptar kërkon që zyrtarët publikë të deklarojnë pasuritë çdo vit dhe të deklarojnë trajtimin financiar preferencial dhe pronësinë përfituese të aseteve. Dispozitat i ndalojnë zyrtarët që të mbajnë para të konsiderueshme jashtë sistemit bankar. Ligji kërkon që kompanitë të regjistrojnë pronarët përfitues dhe llogaritë bankare. Ai kërkon që subjektet financiare të regjistrojnë në mënyrë elektronike llogaritë e klientëve dhe kasafortat dhe t’i raportojnë ato në kohë reale tek autoritetet tatimore.
Kjo u jep autoriteteve akses për të kryer analiza të të dhënave, për të hetuar krimet financiare dhe për të gjurmuar pasuritë e paligjshme.
Shumica e pastrimit të parave në Shqipëri lidhet me trafikun e drogës dhe qenieve njerëzore, mashtrimin e kontratave qeveritare, evazionin fiskal dhe kontrabandën. Ekonomia shqiptare e bazuar kryesisht në para, kontrollet e dobëta kufitare dhe zbatimi i dobët doganor lehtësojnë një treg të zi për mallrat kontrabandë. Kriminelët pastrojnë të ardhurat përmes blerjeve të pasurive të paluajtshme, projekteve të ndërtimit, aseteve virtuale dhe projekteve të tjera të zhvillimit të biznesit.
Mangësi ligjore, politike dhe rregullatore
Reformat e vazhdueshme përfshijnë verifikimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve për pasuri të pashpjegueshme. Nga 702 gjyqtarë dhe prokurorë të shqyrtuar që nga viti 2016, 41 për qind janë miratuar për të vazhduar detyrën, me 59 për qind të larguar nga detyra përmes shkarkimit, dorëheqjes ose daljes në pension.
Pavarësisht disa përparimeve në identifikimin e rreziqeve dhe forcimin e mbikëqyrjes, Shqipëria vazhdon të përballet me sfida në lidhje me sanksionet e përhapjes, monedhën virtuale, trustet dhe rregullimin e jobankave. Gjykatat shpesh refuzojnë të dënojnë për pastrim parash në mungesë të një dënimi për një vepër penale kryesore.
Shqipëria duhet të shtojë hetimet dhe paditë për pastrim parash për të luftuar korrupsionin, krimin e organizuar dhe trafikun e drogës; përmirësimi i bashkëpunimit ndërinstitucional; dhe të integrojë plotësisht SPAK-un në përpjekjet kundër pastrimit të parave. Pavarësisht hetimeve të shumta për pastrim parash, ndjekjet penale mbeten të ulëta. Shqipëria duhet të zbatojë ligjet ekzistuese, të ndjekë udhëzimet rregullatore, të kryejë mbikëqyrje efektive, të përmirësojë bashkëpunimin në zbatimin e ligjit dhe të zgjerojë kapacitetin e policisë dhe prokurorëve për t’u fokusuar në korrupsionin, pastrimin e parave dhe krimet ekonomike.
Hetimet e SPAK për Berishën dhe Malltezin
Shqipëria duhet të zbatojë plotësisht reformat e kodit penal të bëra në vitet 2016 dhe 2017. Në vitin 2023, SPAK ndërmori veprime që përfshinin arrestimet dhe sekuestrimin e pasurive të ish-zyrtarëve të lartë. Në tetor, SPAK njoftoi një hetim ndaj ish-kryeministrit dhe “Akti i ndarjeve buxhetore të Departamentit të Shtetit, Operacioneve të Jashtme dhe Programeve të Lidhura, 2021” 7031(c) të caktuar Sali Berisha për korrupsion që i përfitoi dhëndrit të tij me 5 milionë dollarë. SPAK arrestoi dhëndrin e Berishës për korrupsion dhe pastrim parash dhe sekuestroi pasuritë e tij. Në tetor gjykatat dënuan ish-ministrin e mjedisit Koka për pastrim parash, korrupsion dhe shpërdorimi i detyrës sepse një kompani pagoi 1.47 milionë dollarë në llogaritë dhe kompanitë e Kokës për punë të pa kryera kurrë. Gjykata sekuestroi edhe pasuri me vlerë 4 milionë dollarë.
BalkanWeb