11 Dhjetor 2024

Një sfungjer i bërë nga pambuku dhe kocka kallamari që ka thithur rreth 99.9% të mikroplastikës në mostrat e ujit në Kinë, mund të japë një përgjigje ndaj ndotjes mikroplastike të kudondodhur në ujë në të gjithë globin, sugjeron një raport i ri.

Po aq e rëndësishme, prodhimi i filtrit duket të jetë i shkallëzueshëm, thanë autorët e studimit të Universitetit të Wuhan në punim, i cili u rishikua nga kolegët dhe u botua në revistën Science Advances.

Kjo do të trajtonte një problem që ka penguar përdorimin e sistemeve të mëparshme të filtrimit mikroplastik, që ishin të suksesshëm në cilësime të kontrolluara, por nuk mund të rriteshin.

Nëse vendoset me sukses në një shkallë më të madhe në kërkimet e ardhshme, filtri mund të ndryshojë rrjedhën e një prej krizave më serioze të shëndetit publik në botë.

“Përmirësimi mikroplastik në trupat ujorë është thelbësor për të gjithë ekosistemin, por është sfidues për t’u arritur me një strategji universale dhe efikase”, shkruan autorët e studimit në punim.

Mikroplastika janë zbuluar në mostrat e ujit në mbarë botën, në nivele që po shqetësojnë gjithnjë e më shumë studiuesit, ndërsa kërcënimet shëndetësore të substancës bëhen më të qarta.

Sipas një vlerësimi, një person mesatar gëlltit rreth 4000 grimca plastike në ujin e pijshëm çdo vit, ndërsa substanca është gjetur në retë mbi malin Fuji dhe në kanalin më të thellë të oqeanit.

Ndotja mikroplastike mund të përmbajë çdo numër prej 16,000 kimikatesh plastike dhe shpesh lidhet me komponime shumë toksike – si PFAS, bishpenol dhe ftalate – të lidhura me kancerin, neurotoksicitetin, ndërprerjen e hormoneve ose toksicitetin e zhvillimit.

Mikroplastika mund të kapërcejë barrierat e trurit dhe placentës, dhe ata që e kanë atë në indin e zemrës kanë dy herë më shumë gjasa të kenë një atak në zemër ose goditje në tru, gjatë disa viteve të ardhshme.

Studimi testoi materialin në një kanal vaditjeje, në liqen, ujë deti dhe në pellg, ku hoqi deri në 99.9% të plastikës. Ai trajtoi 95%-98% të plastikës pas pesë cikleve, që autorët thonë se është ripërdorim i jashtëzakonshëm.

Sfungjeri është bërë nga kitina e nxjerrë nga kocka e kallamarit dhe celuloza e pambukut, materiale që përdoren shpesh për të trajtuar ndotjen.

Kostoja, ndotja dytësore dhe kompleksiteti teknologjik kanë penguar shumë sisteme të tjera filtrimi, por prodhimi në shkallë të gjerë i materialit të ri është i mundur, sepse është i lirë dhe lëndët e para janë të lehta për t’u marrë, thonë autorët.

Pajisjet për prodhimin e materialit, si tharëset e ngrirjes dhe trazuesit mekanikë, janë gjithashtu gjerësisht të disponueshme, ndërkohë që kapaciteti absorbues nuk është ndikuar ndjeshëm nga ndotës të tjerë, një tjetër problem i zakonshëm që studiuesit kanë hasur më parë.

Të tjerë kanë pasur njëfarë suksesi me një sfungjer të biomasës – studiues të ndryshëm kinezë më parë zhvilluan një sfungjer të ngjashëm, që hoqi rreth 90% të plastikës.

Autorët thonë se ata mund të kenë gati një model në shkallë industriale brenda disa viteve, nëse testimi në shkallë më të gjerë rezulton i suksesshëm, dhe ai mund të përdoret në sistemet e filtrimit në shtëpi ose komunale.

Një sfungjer mund të përdoret gjithashtu në makina larëse rrobash, pjatalarëse dhe burime të tjera të ndotjes mikroplastike.