30 Dhjetor 2022

Tony Blair i dha presidentit rus Putin mansheta të argjendta për ditëlindjen e tij 20 vjet më parë dhe argumentoi se atij duhet t’i jepet një vend në “tavolinën e lartë” ndërkombëtare, pavarësisht nga dyshimet e mëdha për liderin e ri rus. Dhurata në fjalë zbulohet në dokumentet konfidenciale të publikuara nga Arkivi Kombëtar në Kew, të cilat nxjerrin në pah gjithashtu se si kryeministri italian Silvio Berlusconi donte të dërgonte Putinin për të zgjidhur krizën midis Indisë dhe Pakistanit, e cila kërcënoi të shndërrohej në luftë. Ndërkohë që sugjerimi i tij që liderët e tjerë të NATO-s duhet t’i bashkohen Putinit u hodh poshtë si një “ide e tmerrshme” nga Condoleezza Rice, sekretarja amerikane e shtetit.

Dhurata e Blair u bë gjatë një turneu në Rusi, Indi dhe Pakistan në ditët përpara pushtimit të Afganistanit të udhëhequr nga SHBA në tetor 2001. Një ndihmës tha se Putin ishte lideri i parë që do të kishte manshetat e para të Downing Street.

Dosjet zbulojnë gjithashtu përpjekjet e Blair-it për të tërhequr Xhorxh W Bush-in ndërsa ai mori presidencën. Pas një bisede telefonike midis Blair dhe presidentit të zgjedhur në dhjetor 2000, në të cilën Bush tha se donte të punonte sa më ngushtë me “vendin tuaj të mrekullueshëm”, Michael Tatham, sekretari privat numër 10, shkroi: “Kryeministri pyeti herët nëse ai mund ta quante presidentin e zgjedhur me emrin e tij të parë: Bush pranoi ngrohtësisht (por ngeci t’i drejtohej kryeministrit si ‘zotëri’)”.

Sugjerimi i Berlusconit për të përdorur Putinin si paqebërës u bë në një drekë për liderët botërorë në Këshillin Nato-Rusi në maj 2002, kur trupat po grumbulloheshin në të dy anët e kufirit Indi-Pakistan ndërsa tensionet u rritën mbi rajonin e diskutueshëm të Kashmirit. Sipas David Manning, këshilltar për politikën e jashtme të Blerit, Berluskoni shtoi se liderët e NATO-s mund t’i bashkoheshin Putinit në një konferencë të sigurisë në Kazakistan. Manning tha: “Condi Rice më komentoi se kjo ishte ‘një ide e tmerrshme’ që vetëm mund të ndërlikonte përpjekjet tona për të trajtuar krizën.”

Kur Bler u takua me zëvendëspresidentin e Bushit, Dick Cheney në Camp David, një shënim i takimit thoshte se kryeministri britanik e përshkroi Putinin si një “patriot rus” duke thënë se “ishte më mirë t’i lejohej Putinit një pozicion në tryezën e lartë dhe të inkurajohej që të synonte perëndimin, qëndrimet si dhe modeli ekonomik perëndimor”.

Megjithatë, një shënim informues nr. 10 nga janari 2001, vetëm një vit pasi Putini mori pushtetin, theksoi shqetësimet e zyrtarëve. “Megjithë ngrohtësinë e retorikës së Putinit për lidhjet e ngushta midis Rusisë dhe Britanisë së Madhe, përpjekja e inteligjencës ruse kundër objektivave britanike mbetet në një nivel të lartë”, thuhet në deklaratë. Dokumenti listonte gjithashtu garancitë që Putini i dha Blair-it, të cilat rezultuan të rreme, të tilla si ajo që Moska do të ndalonte furnizimin me programin bërthamor të Iranit. Putin i tha Blerit se nuk donte të shihej si anti-NATO, por ministri rus i mbrojtjes Igor Sergeyev u tha homologëve të tij të NATO-s se zgjerimi i mëtejshëm do të ishte një gabim i madh politik, si përgjigje ndaj të cilit Moska do të “ndërmerrte hapat e duhur”.

Gazeta Dita