30 Nentor 2024

Në një dhomë të njohur të Petrës, në Jordani, janë zbuluar mbetjet njerëzore të 12 individëve. Petra, një nga shtatë mrekullitë e reja të botës dhe një vend i trashëgimisë botërore të UNESCO-s, ishte kryeqyteti i Mbretërisë Nabateane, e cila zgjati nga rreth vitit 400 para Krishtit deri kur romakët e pushtuan dhe e bënë provincë në fillim të shekullit të dytë pas Krishtit.

“Vendet e plota të varrimit nuk janë diçka e zakonshme në Petra,” thotë Richard Bates, një gjeofizikan nga Universiteti i Shën Andreas në Skoci, i cili ka punuar për zbulimet e fundit.

Studiuesit po analizojnë ende mbetjet për të mësuar më shumë rreth tyre, por ata kanë zbuluar disa të dhëna për njerëzit e varrosur në dhomën e njohur si Thesari.

Kush ishin trupat e varrosur në dhomën e Petrës?

Në mbetjet njerëzore janë gjetur si të rritur ashtu edhe fëmijë, por studiuesit ende nuk e dinë nëse janë burra apo gra. Ekipi i datoi mbetjet midis vitit 100 para Krishtit dhe 100 pas Krishtit, që përkon me kulmin e Mbretërisë Nabateane.

Fakti që këta persona u varrosën në këtë dhomë tregon se ata kishin një status të rëndësishëm në mbretëri. “Aty nuk do të varrosej dokushdo, ata duhet të kenë qenë të një rëndësie të veçantë në shoqëri,” thotë Bates.

Disa nga dhëmbët e mbetjeve janë dërguar në laborator për analiza të ADN-së për të zbuluar më shumë informacion.

Një zbulim arkeologjik i befasishëm 

Studimi i erozionit në Petra ishte arsyeja fillestare që Bates dhe studiuesit analizuan dhomat. Ekipi përdori radarë elektromagnetikë për depërtim në tokë në disa nga dhomat e Thesarit (al Khazneh).

Pajisjet zbuluan disa hapësira bosh poshtë disa prej dyshemeve shkëmbore në një nga dhomat e poshtme, një tregues se mund të kishte varre nëntokë. Arkeologët nisën gërmimet dhe zbuluan një seri varresh të ndara, të ngjashme me kabinat prej guri në një zyrë.

Mbetjet e shumë personave u gjetën në secilën ndarje. Një pllakë guri mbulonte çdo ndarje prej guri.

Rihapja e dhomës në Petra

Gjithsesi, ajo që e bëri situatën të veçantë ishte se ekipi i Bates nuk ishte i pari që e kishte hapur dhomën. Duket se dikush tjetër e kishte hapur rreth 25 vjet më parë dhe më pas e kishte mbyllur sërish.

Bates thotë se është befasuese që një varr në Petra, që është shumë i njohur, të hapet dhe të mbyllet sërish pa ndonjë hetim të mëtejshëm apo raportim të njohur. Nuk është e qartë nëse është marrë diçka, por varret duket se nuk janë dëmtuar.

“Nuk është dëmtuar në mënyrë të dukshme apo plaçkitur,” thotë Bates. “Trupat ishin në një gjendje të plotë, megjithëse nëse diçka mungon, nuk kemi asnjë ide se çfarë mund të jetë.”

Artefakte të lashta pranë trupave 

Mbetjet u varrosën gjithashtu me artefakte. Një prej tyre duket të jetë një kupë që ngjan me versionin fiktiv të Kalit të Shenjtë në Indiana Jones dhe Kryqëzata e Fundit. Por Bates shpjegon se është thjesht gryka e një tenxhereje të madhe qeramike e thyer, që duket si kupë. Copa të tjera qeramike janë shpërndarë gjithashtu në të gjithë zonën.

Megjithatë, kërkimi i mëtejshëm është i nevojshëm, pasi varret janë vetëm pjesërisht të gërmuara deri tani.

Në përgjithësi, Bates thotë se zbulimi i këtyre varreve konfirmon që Thesari ishte një varr. Kjo do të ndihmojë për të zbuluar më shumë për Petrën dhe Mbretërinë Nabateane, që nuk është aq e njohur sa civilizimet e tjera si Roma e Lashtë dhe Egjipti.

“Mbetjet tani do të hetohen në mënyrë të plotë,” thotë ai.