9 Nentor 2024

Një peshkderr i bardhë fantazmë që është gjetur pranë ishullit të Sazanit është shembulli i parë i leucizmit i regjistruar ndonjëherë në këtë specie.

Një peshkaqen i bardhë fantazmë në det të thellë është zbuluar në brigjet e Shqipërisë.

Peshkderri shumë i rrezikuar (oxynotus centrina) u kap nga një peshkatore tregtare në ishullin e Sazanit – një ishull ushtarak i pabanuar – në një thellësi prej rreth 200 metra.

Ky peshk është i pari nga speciet e tij që zbulohet me leucizëm, një çrregullim gjenetik që prish prodhimin e melaninës, duke shkaktuar një reduktim të pigmentimit, raportojnë shkencëtarët në një studim të ri. Ndryshe nga albinizmi, në të cilin kafshëve u mungon plotësisht melanina dhe kanë iridë të kuqe, peshkaqenë leucistikë kanë pigmentim normal të iridës edhe nëse duken plotësisht të bardhë.

Me leucizmin, “Një individ mund të prodhojë ende melaninë, por i mungon në rajone të caktuara ose në të gjithë trupin”, tha autori kryesor Andrej Gajić, drejtor i Sharklab ADRIA në Shqipëri, për Live Science përmes emailit. Ky peshkaqen ishte leucist dhe jo albin, sepse “ishte dukshëm i zbehtë me njolla pothuajse të bardha në bisht, por sytë tregonin pigmentim normal të retinës,” tha Gajić. Studimi, i botuar më 16 tetor në Journal of Fish Biology, është përshkrimi i parë i leucizmit te peshkderrat dhe regjistrimi i parë i një çrregullimi të pigmentit në familjen oxynotidae.

Peshkderrat janë zakonisht gri në kafe të errët ose të zezë kudo, me njolla të errëta në kokë dhe në anë për t’i ndihmuar ata të përzihen në mjedisin e tyre. Imazhet tregojnë se ky individ ishte i zbehtë me njolla të bardha në gri. Shëndeti i tij fizik dukej i paprekur nga ngjyrimi i tij i çuditshëm.

“Disa kërkime sugjerojnë se mungesa e pigmentimit mund t’i bëjë individët më të dukshëm si për grabitqarët ashtu edhe për gjahun, duke reduktuar potencialisht shanset e tyre për të mbijetuar,” tha Gajić. Ky zbulim, së bashku me të dhënat e tjera të peshkderrave të shëndetshëm me çrregullime të pigmentit, nënkupton që këto anomali nuk kanë një ndikim të rëndësishëm negativ në aftësinë e peshkderrave të detit të thellë për t’u ushqyer, për të shmangur grabitqarët ose për t’u riprodhuar, shtoi ai.

Çrregullimet e pigmentit janë “jashtëzakonisht të rralla” në mesin e peshkaqenëve dhe vetëm 15 raste janë dokumentuar ndonjëherë në mesin e specieve në det të thellë, tha Gajić. Ai shpjegoi se leucizmi është kryesisht një çrregullim gjenetik dhe mund të shkaktohet nga anomalitë që ndikojnë në prodhimin ose shpërndarjen e melaninës.

“Ndërprerjet gjatë zhvillimit embrional mund të çojnë gjithashtu në modele jonormale të pigmentimit,” tha ai. Ndërsa nevojiten më shumë kërkime, shkaqe të tjera për ndryshimet në ngjyrosje mund të përfshijnë gjithashtu ekspozimin ndaj ndotësve, temperaturat e ngritura, ndryshimet hormonale gjatë zhvillimit dhe gjakderdhjen brenda popullatave të izoluara.

Shkencëtarët duan gjithashtu të eksplorojnë se si kërcënimet njerëzore, si ndotja dhe peshkimi, ndikojnë në ndjeshmërinë e peshkaqenëve ndaj sëmundjeve dhe çrregullimeve të tjera.

Vlora, rajoni ku u kap peshkaqeni, mund të jetë një pikë e rëndësishme për peshkaqenë dhe rrajat. Specie të tjera të rrezikuara në mënyrë kritike gjenden në këtë zonë, duke përfshirë peshqit e vegjël derr (centrophorus uyato) dhe aeroplanket (gymnura altavela). “Disa nga këto, si aeroplanket, nuk janë regjistruar më parë në detin Adriatik në këtë shekull,” tha ai.