Komente (0)
Një udhëtim në Karaburunin e sotëm është një rikthim i plotë në të shkuarën. Me të gjithë kuptimin e gjerë të termit. Të dhjetë kilometrat e gadishullit, formalisht ende një territor me status ushtarak, janë një copë bregdeti i pashkelur nga frenezia e tranzicionit dhe e turizmit kaotik që ai solli me vete pas rënies së komunizmit. Plazhe të vogla, të fshehura nga syri i njeriut, brigje të egra shkëmbinjsh ku s’ke ku të vesh këmbën, ujëra të kristalta dhe një rresht i gjatë bunkerësh të të gjitha madhësive, disa të rrënuar, që të shoqëron si një ushtri e heshtur prej betoni ngado që të shkelësh.
Megjithëse ligji antiskaf vijon të ruajë atributet e tij kryesore, është relativisht e lehtë që, përkundrejt një shume jo të madhe, të marrësh një nga mjetet jo të pakta të lundrimit që përshkojnë me shpejtësi, gjatë gjithë ditës, njollën blu të detit që ndan Karaburunin nga Vlora e Radhima, të rënduara nga trafiku, turistët e zhurma.
Ka disa pika qëndrimi në këtë gadishull, ku mund të lahesh në qetësi, e pse jo dhe të drekosh. Është një ndjesi e çuditshme, të shohësh sesi mund të kalosh, brenda harkut të një ore, nga ambienti suburban plot stres i Radhimës e Orikumit, me lëvizjet e turmave të ngarkuara me çadra, topa shumëngjyrësh e kostume banjoje, te shpatet e veshur me bimësi mesdhetare në bregun përballë, ku duhet të kesh fat që të shohësh një frymë njeriu. Shpella e Haxhi Aliut të pret në majën e gadishullit, si “antipasta” e itinerarit turistik të Karaburunit. Drejtuesit e varkës të thonë se ajo është de facto Shpella e Piratëve që ka dashur të përshkruajë Petro Marko në romanin e tij të famshëm. “Por meqë ishte nga Himara, e zhvendosi ngjarjen më në Jug, aty ku ndodhet një guvë e vogël”, të thonë ata. Një hapësirë e madhe e gërryer në shkëmb, shtyhet brenda faqes së malit, me një kube rreth 25 metra të lartë, e cila i ka themelet në një ujë të kristaltë ngjyrë blu, rrethuar nga vargje koralesh të të gjitha ngjyrave. Një spektakël unik për syrin.
Pak më larg se shpella në fjalë gjendet një varg plazhesh të të gjitha madhësive. Në dy prej tyre, në Shën Vasil dhe Shën Jan, dy lokale të vogla ofrojnë një drekë të shpejtë, çadra e shezlongë për pushuesit. Turizmi ashtu siç duhej të ishte, do të thoshte çdo amator i ekologjisë.
Karaburuni, bashkë me ishullin e Sazanit, është kufiri i fundit i pashkelur për industrinë shqiptare të turizmit. E vetmja që ka mbetur në të gjithë linjën bregdetare prej 450 kilometrash të Shqipërisë. Mungesa totale e infrastrukturës (një rrugë e vjetër ushtarake, bën që nga Orikumi sot të duhet një orë e njëzet minuta udhëtim, për të dalë në majën e gadishullit), statusi i tij si territor ushtarak dhe një farë harrese që kanë pasur politikanët skifterë të Tiranës për këtë bukuri përrallore, ka bërë që ky segment elitar i bregut shqiptar të mbetet i pashkelur.
Në të tjera rrethana kjo do të ishte një situatë negative dhe e dëmshme për cilindo vend. Potenciali i një pasurie të tillë do të sillte përfitime të mëdha për shtetin dhe privatët. Por ky s’është kurrsesi rasti i Shqipërisë së njëzet vjetëve të fundit. Megjithëse është më se e vërtetë që Karaburuni dhe Sazani përbëjnë një aset të privilegjuar turistik, megjithëse këto territore sot janë tërësisht ineficente dhe nuk shërbejnë thuajse për asgjë, përveç disa instalimeve ushtarake apo të telefonisë së lëvizshme, ndoshta është më mirë që ky bregdet sot vijon të qëndrojë në gjendjen e tij natyrore. Sepse nuk është aspak e tepërt të thuash se Shqipëria e sotme nuk e “meriton” ende një perlë të tillë.
Me turravrapin kaotik që ka marrë, me një elitë politike të korruptuar dhe që gllabëron në vend që të qeverisë, me një mungesë të theksuar të zbatimit të ligjit dhe me zallamahinë e ndërtimeve pa leje, shoqëria e sotme shqiptare do ta “bathorizonte” brenda pak viteve edhe këtë copë të virgjër bregdeti. Rasti i Dhërmiut, Borshit e Himarës, ku po vërshojnë ndërtimet abuzive, e dëshmojnë më së miri këtë. Katrahura turistike, nga kanali i Butrintit në Jug, deri te plazhet e Velipojës në Veri, është dëshmia e pamundësisë sonë për të ndërtuar një industri turistike që të mos shkretojë ambientin, të mos shpërdorojë dhimbshëm burimet natyrore dhe të mos ndotë me etjen e saj primitive për fitime të lehta, çdo pëllëmbë toke ku shkel.
Në dy dekada prishëm sa mundëm, ndërtuam keq e më keq, zumë me ndërtime të shëmtuara prej betoni toka bujqësore, copa bregdeti e sipërfaqe pyjesh. Ato pak hapësira që i kanë shpëtuar kësaj zulme që gabimisht e quajmë zhvillim, e ku hyjnë Alpet, Karaburuni apo pjesë të tjera të thella të këtij vendi, ku progresi defektoz shqiptar s’ka vënë ende këmbën, është mirë t’i mbeten trashëgim një kohe tjetër. Më të mirë, më të logjikshme dhe më të qetë.
Megjithëse ligji antiskaf vijon të ruajë atributet e tij kryesore, është relativisht e lehtë që, përkundrejt një shume jo të madhe, të marrësh një nga mjetet jo të pakta të lundrimit që përshkojnë me shpejtësi, gjatë gjithë ditës, njollën blu të detit që ndan Karaburunin nga Vlora e Radhima, të rënduara nga trafiku, turistët e zhurma.
Ka disa pika qëndrimi në këtë gadishull, ku mund të lahesh në qetësi, e pse jo dhe të drekosh. Është një ndjesi e çuditshme, të shohësh sesi mund të kalosh, brenda harkut të një ore, nga ambienti suburban plot stres i Radhimës e Orikumit, me lëvizjet e turmave të ngarkuara me çadra, topa shumëngjyrësh e kostume banjoje, te shpatet e veshur me bimësi mesdhetare në bregun përballë, ku duhet të kesh fat që të shohësh një frymë njeriu. Shpella e Haxhi Aliut të pret në majën e gadishullit, si “antipasta” e itinerarit turistik të Karaburunit. Drejtuesit e varkës të thonë se ajo është de facto Shpella e Piratëve që ka dashur të përshkruajë Petro Marko në romanin e tij të famshëm. “Por meqë ishte nga Himara, e zhvendosi ngjarjen më në Jug, aty ku ndodhet një guvë e vogël”, të thonë ata. Një hapësirë e madhe e gërryer në shkëmb, shtyhet brenda faqes së malit, me një kube rreth 25 metra të lartë, e cila i ka themelet në një ujë të kristaltë ngjyrë blu, rrethuar nga vargje koralesh të të gjitha ngjyrave. Një spektakël unik për syrin.
Pak më larg se shpella në fjalë gjendet një varg plazhesh të të gjitha madhësive. Në dy prej tyre, në Shën Vasil dhe Shën Jan, dy lokale të vogla ofrojnë një drekë të shpejtë, çadra e shezlongë për pushuesit. Turizmi ashtu siç duhej të ishte, do të thoshte çdo amator i ekologjisë.
Karaburuni, bashkë me ishullin e Sazanit, është kufiri i fundit i pashkelur për industrinë shqiptare të turizmit. E vetmja që ka mbetur në të gjithë linjën bregdetare prej 450 kilometrash të Shqipërisë. Mungesa totale e infrastrukturës (një rrugë e vjetër ushtarake, bën që nga Orikumi sot të duhet një orë e njëzet minuta udhëtim, për të dalë në majën e gadishullit), statusi i tij si territor ushtarak dhe një farë harrese që kanë pasur politikanët skifterë të Tiranës për këtë bukuri përrallore, ka bërë që ky segment elitar i bregut shqiptar të mbetet i pashkelur.
Në të tjera rrethana kjo do të ishte një situatë negative dhe e dëmshme për cilindo vend. Potenciali i një pasurie të tillë do të sillte përfitime të mëdha për shtetin dhe privatët. Por ky s’është kurrsesi rasti i Shqipërisë së njëzet vjetëve të fundit. Megjithëse është më se e vërtetë që Karaburuni dhe Sazani përbëjnë një aset të privilegjuar turistik, megjithëse këto territore sot janë tërësisht ineficente dhe nuk shërbejnë thuajse për asgjë, përveç disa instalimeve ushtarake apo të telefonisë së lëvizshme, ndoshta është më mirë që ky bregdet sot vijon të qëndrojë në gjendjen e tij natyrore. Sepse nuk është aspak e tepërt të thuash se Shqipëria e sotme nuk e “meriton” ende një perlë të tillë.
Me turravrapin kaotik që ka marrë, me një elitë politike të korruptuar dhe që gllabëron në vend që të qeverisë, me një mungesë të theksuar të zbatimit të ligjit dhe me zallamahinë e ndërtimeve pa leje, shoqëria e sotme shqiptare do ta “bathorizonte” brenda pak viteve edhe këtë copë të virgjër bregdeti. Rasti i Dhërmiut, Borshit e Himarës, ku po vërshojnë ndërtimet abuzive, e dëshmojnë më së miri këtë. Katrahura turistike, nga kanali i Butrintit në Jug, deri te plazhet e Velipojës në Veri, është dëshmia e pamundësisë sonë për të ndërtuar një industri turistike që të mos shkretojë ambientin, të mos shpërdorojë dhimbshëm burimet natyrore dhe të mos ndotë me etjen e saj primitive për fitime të lehta, çdo pëllëmbë toke ku shkel.
Në dy dekada prishëm sa mundëm, ndërtuam keq e më keq, zumë me ndërtime të shëmtuara prej betoni toka bujqësore, copa bregdeti e sipërfaqe pyjesh. Ato pak hapësira që i kanë shpëtuar kësaj zulme që gabimisht e quajmë zhvillim, e ku hyjnë Alpet, Karaburuni apo pjesë të tjera të thella të këtij vendi, ku progresi defektoz shqiptar s’ka vënë ende këmbën, është mirë t’i mbeten trashëgim një kohe tjetër. Më të mirë, më të logjikshme dhe më të qetë.
