Një akt i vërtetë presidencial

Vendimi i Presidentit Bamir Topi për të mos dekretuar ligjin mbi trajtimin dhe menaxhimin e mbetjeve, që në publik është njohur si “ligji për importin e plehrave”, përbën një akt të vërtetë presidencial. Me refuzimin për të dekretuar “ligjin për importin e plehrave” Presidenti ka artikuluar një shqetësim të gjerë të shoqërisë shqiptare me të cilën vendimmarrja politike ka humbur pothuajse çdo lidhje. Ndaj, mosdekretimi përbën një nga ato akte gjithnjë e më të rralla në politikën shqiptare, ku interesi publik fiton mbi interesin e ngushtë privat apo klanor.

Ligji për mbetjet që u kthye nga Presidenti Topi përbën një nga aktet më të rrezikshme të miratuara nga Parlamenti shqiptar. Ai krijon një hapësirë për importin e plehrave, me të cilën mund të abuzohet lehtësisht, sidomos po të kemi parasysh kapacitetet tona të mangëta administrative dhe faktin se biznesi i plehrave në vendet fqinje si Italia ndodhet në duart e mafies lokale. Në këto kushte, lejimi i importit të plehrave, pavarësisht kufizimeve që parashtrohen në ligj, rrezikon të prodhojë futjen në masë të mbetjeve të rrezikshme nëpërmjet kapjes së administratës dhe vendimmarrjes sonë politike nga biznese të dyshimta.

Për të kuptuar këtë, mjafton të shohim se si ka ndodhur diçka e tillë në qytetet e vendeve fqinje, si Napoli, të cilat janë mbytur dhe kontaminuar nga importi i plehrave nga Veriu i Italisë. Kemi të bëjmë, pra, me një problem që nuk përballohet dot edhe nga vende më të zhvilluara se ne, siç është Italia. Pra, nëse biznesi i pistë i plehrave ka kapur administratën dhe politikën italiane, pa dyshim që diçka e tillë do të ndodhë edhe me administratën dhe politikën shqiptare.

Për pasojë, Shqipëria jo vetëm që nuk do të ishte e aftë të trajtonte plehrat e saj, por do të mbytej edhe nga plehrat e fqinjëve. Shumë lehtë Shqipëria do të përfundonte në një kosh të madh ku fqinjët do të hiqnin qafe përkundrejt një çmimi të lirë plehrat që ata i prodhojnë pa fund. Natyrisht, disa këndej dhe andej detit do të përfitonin nga biznesi i plehrave. Ama, shumica e shqiptarëve dhe ambienti i tyre do të vuanin pasojat.

Në këto kushte, pyetja që lind natyrshëm është: Përse u kalua ligji në Parlament? Dikush me të drejtë mund të mendojë se kapja së cilës i frikësohemi ka ndodhur tashmë. Përndryshe, është e pashpjegueshme se si qeveria aktuale synon të kalojë një ligj kundër të cilit ajo vetë dhe shoqëria ka reaguar negativisht prej kohësh (kujtoni protestat në vitin 2004 kundër vendimit të qeverisë “Nano” për të ndërtuar një fabrikë për plehra që do të importoheshin nga Italia në Kashar).

Personalisht mendoj se më shumë sesa pasojë e kapjes, ky ligj buron nga dëshpërimi buxhetor i qeverisë aktuale. Në kushtet kur të ardhurat në buxhet bien vazhdimisht, kur borxhi i brendshëm dhe i jashtëm rriten, kur mbijetesa financiare është në pikëpyetje, qeveria për të mbetur në pushtet fillon dhe kërkon të nxjerrë para ku të mundet dhe me çdo çmim, deri në zgjedhjet e ardhshme. Në fund të fundit, ajo që rrezikon realisht pushtetin është mungesa e parave me të cilat ushqehen një mori interesash që e mbajnë atë në këmbë.

Në këtë kontekst duhet kuptuar edhe ligji që i hap rrugë importit të plehrave. Ai është një nga aktet më të dëshpëruara për një dorë para nga qeveria dhe individë rreth saj. Pikërisht për këtë arsye, vendimi i Presidentit për mos ta dekretuar këtë ligj është një nga aktet më fisnike të ndërmarra nga Presidenca. Ama, interesi ynë i përbashkët nuk mbrohet gjatë vetëm me akte presidenciale, ai ka nevojë edhe për reagim qytetar. Ndaj, akti i Presidentit duhet parë edhe si një ftesë drejtuar aktorëve dhe faktorëve socialë për të reaguar fuqishëm në mbrojtje të interesit publik.