Ariu

U mblodhën para ca vjetësh një grup shkencëtarësh, për të parashikuar shpikjet që do të bëhen në shekullin që sapo nisi. Ndër të tjera, një prej parashikimeve të tyre, ishte se brenda vitit 2030, përmes programeve kompjuterike, do të jemi në gjendje të interpretojmë gjuhët e kafshëve të ndryshme. Ajo që më bëri përshtypje, ishte pasoja e kësaj shpikjeje. Sipas atyre shkencëtarëve, interpretimi i gjuhës së kafshëve do të ketë si pasojë që njerëzimi do të bëhet vegjetarian, pasi, duke ju interpretuar gjuhën, do të jetë praktikisht e pamundur nga ana etike t’i vrasësh kafshët. Do të kthehet në tabu, në një farë kanibalizmi. Në fakt, vrasja e kafshëve të egra është tashmë tabu në hapësirën europiane dhe, po miratohen njëra pas tjetrës konventa, marrëveshje, ligje e rregulla, për vrasjen pa dhimbje dhe stres të kafshëve të mbarështuara për mish.

Ndërsa unë tjerr teoria, Edvini, miku im i palodhur që gjezdis Shqipërinë jashtë rrugëve me asfalt, më fliste s’ka ca ditë, për një këlysh të vockël ariu, gati sa një mace e madhe që, i lidhur me një litar, lodronte me nja dy djem në një rrugë fshati në malësitë mbi Korçë. Edvini: I pyeta se ku e kishin gjetur, më thanë se e kishin marrë në pyll, pasi i kishin vrarë nënën. - E vratë! E pse?! - Po ç’ta bënim, e pamë në mal, e ndoqëm, e qëlluam dhe e vramë!

Masakra e pyjeve tona, është tashmë jo më gjë e njohur, por e mërzitshme. Kemi folur e ulëritur, kemi denoncuar e kemi bërë emisione, kronika e peticione. Asgjë s’ka ndryshuar, përveç faktit që tashmë të flasësh për prerjen e pyjeve shkakton mërzi dhe bezdi dhe njerëzit kthejnë faqen e gazetës apo kanalin e televizorit. Por s’duhet të harrojmë, që prerja e pyjeve, ka sjellë edhe një tjetër tragjedi, edhe më të rëndë, holokaustin e faunës shqiptare. Një mori kafshësh të egra, që dikur gëlonin në pyjet tona, tashmë o janë zhdukur, o po përpiqen të mbijetojnë të tmerruara në skutat më të largëta të mbetura larg nesh. Drerët, kaprojtë, arinjtë, shqiponjat, rrëqebujt, lejlekët, dhelprat, breshkat e ujit, e plot mrekulli të tjera të natyrës, tani s’janë më. U mbijetuan, jo shekujve e mijëvjeçarëve, por miliona vjetëve, për t’u zhdukur e tretur brenda vetëm pak dhjetëvjeçarësh. Dhe, sa më shumë zhduken, aq më shumë konventa kundër gjuetisë së tyre, nënshkruan shteti shqiptar. Dikur ishin këto kafshë krenare që u fusnin tmerrin njerëzve kur i përballnin pyjeve, ndërsa tani rolet janë ndërruar dhe këtë ne e quajmë qytetërim.

Po le t’i kthehemi edhe një herë atij këlyshit që ende merr frymë, se sa për shqipet e pelikanët, ata na kanë lënë puplat me kohë e vakt. Përmes maleve të rrjepura, zhurmës së motosharrave dhe kamionëve të ngarkuar me trungje të prerë, midis tymit dhe flakëve që u vëmë pyjeve çdo vit, midis krismave të dhjetëra mijë çifteve pa leje që lëshojnë breshëri mbi çdo gjë që lëviz, midis guroreve dhe dinamitit të tyre, imagjinoni tani për një moment atë arushën e gjorë që përpiqej të kryente detyrën për të cilën e ka krijuar Zoti për miliona vjet. Në këtë ambient të shkretë, ajo ia ka dalë sidoqoftë të çojë deri në fund shtatzëninë e saj të vështirë dhe të sjellë në jetë tre këlyshë, që pastaj përpiqet t’u mësojë me frikë në zemër sesi t’u fshihen atyre xháxhave me dy këmbë dhe me një shkop të gjatë që nxjerr zjarr. Kadareja ka shkruar dikur për pushkën e gjatë të shqiptarit, por ajo poezi tashmë vlen vetëm për gjuetarët pa leje dhe arinjtë e malit që s’gjejnë derman prej tyre.

Kacavirret e shkreta nënë shkëmbinjve nëpër natë, duke u përpjekur të rrisë këlyshët, që e ndjekin pas pa kuptuar gjë nëpër errësirë dhe t’i ushqejë ata me ç’të mundet e ç’kemi lënë pa marrë, pa zhvatur e pa shitur, neve të qytetëruarit, derisa një ditë..., takimi me njeriun do të ndodhë se s’bën. Vrapon e gjora nënë, e ndjekur nga njerëzit dhe, megjithëse mali është i zhveshur, po të ishte e vetme, mund t’ia dilte t’u fshihej, por pas ka tre këlyshët që nuk i braktis dot, por vetëm i nxit me sy të tmerruar të nxitojnë. Ata e ndjekin pas duke dihatur deri sa dëgjohet: “pam, pum” dhe nëna plaset përdhe e mbuluar në djersë. Një çurkë gjaku që i kullon nga kurrizi dhe një grahmë e fundit që i del nga fyti, ndërsa sheh t’i ngjeshen pranë këlyshët që i thonë: - O mami çohu, pse ndalove, o mami çfarë është ky uji i kuq që po të rrjedh, o mamiiii! Ndërkaq, të qytetëruarit me pushkë në krah, arrijnë dhe i marrin të tre këlyshët, duke i futur në një thes, ndërsa arushën e tërheqin zvarrë të lidhur për këmbe dhe përfundon e shitur në pazarin e Korçës për mish. Mund ta verifikoni, në Korçë mishi i ariut shitet 300 l/kg. Dikur këndohej serenatë “Ky Pazar’ i Korçës / ka vajza pa masë”. Tani që jemi qytetëruar, në Pazar të Korçës hanë mish ariu, ndërsa lëkura pastaj, e mbushur me kashtë, përfundon në restorante si suvenir idiot.

Ata djemtë i treguan Edvinit se njëri nga këlyshët ngordhi pas dy ditësh, ndërsa një tjetër ua kishin shitur ca arixhinjve. Këtë të fundit që u kish mbetur, tani e mbanin lidhur dhe s’dinin ç’ta bënin. Po ta dinim sakaq gjuhën e arinjve, do kuptonim të na pyesë: - O xhaxhi, ku është mami im, po vëllezërit ku janë. - Mamin e vramë. - Po pse, çfarë ju bëri? - E vramë për ta ngrënë. - Për ta ngrënë?!!! – Obobo, mamin tim do të hani? Mami që ishte aq e mirë dhe që kujdesej për mua? - Po tani kush do të kujdeset për mua? - Ne, sa të rritesh. - Po pastaj? - Pastaj do të të vrasim do të të rrjepim dhe do të të hamë? - Do më hani? Po pseee? - Sepse ne jemi njerëz të qytetëruar.

Unë dhe ju që më lexoni, u rritëm me “Ariun artist”, me “Ariun që kërkonte babanë” dhe gëzoheshim në vegjëli kur teatri mbaronte me ariun qaraman që përqafonte babain duke thënë “babi ime, babi ime”. Ndërsa sot jemi në shekullin XXI, qytetërimi ka ecur përpara dhe fëmijët rriten me këlyshët që ju vritet mami për t’u ngrënë! Bëni hesap tani se me ç’mendje do të rriten këta kalamaj!