|
|
PASURITE ENERGJETIKE
Nafta dhe qymyret
Zona e Fierit eshte nje nga zonat me te medha, me dy vendburime nafte,
Patosin dhe Marinzen. Ketu nafta gjendet ne zonat ranore dhe ka permbajtje
te larte benzine. Perpunimi i saj behet ne qytetin e Fierit, ne kompleksin
kimiko-energjetik.Zona e rrjedhjes se poshtme te Devollit, me vendburimin
e Kucoves eshte zona me e vjeter e naftenxjerjes ne Shqiperi.Perpunimi
behet po ne Kucove.Zona e Mallakastres eshte me e madhja per nga shtrirja
dhe ndryshon nga dy te parat se ka permbajtje me te madhe mazuti. Ne Ballsh
behet edhe perpunimi i thelle i naftes.Zona e rrjedhjes se poshtme te
Vjoses, me vendburimin e Gorishtit eshte zona tjeter naftembajtese dhe
perpunimi behet ne Cerrik.Shenja naftembajtese shfaq edhe rajoni detar,
ku po kryhen kerkime nga shoqeri te huajaVendburime te tjera jane ato
te gazit te thate si ne Bubullime, e Divjake te Lushnjes.Vendin kryesor
ne tere propdhimin e qymyrgurit e ze rajoni juglindor, i cili permban
shtresa qymyrmbajtese me shtrirje nga Pogradeci e Mokra deri ne gropen
e Kolonjes. Jane vene ne shfrytezim disa vendburime si ne zonen e Pogradecit,
ne vendburimet e Alarupit dhe te Petrushes, zona e Korces me vendburimet
e Mborje Drenoves, kurse zona e Kolonjes me vendburimin e Bezhanit.Rajoni
i Tiranes perbehet nga tre zona qymyrmbajtese, fusha e Tiranes, me Valiasin
dhe Mezezin, fusha e Durresit me Manzen e Gerdecin dhe malesia e Kerrrabes
dhe e Mushqetase. Ne Valias behet edhe pasurimi i qymyrgurit.Rajoni jugor
ka zonen e Memaliajt, ku gjenden edhe fabrika e pasurimit.Megjithese qymyri
i Shqiperise eshte teresisht i tipit linjit dhe me cilesi te mira, ai
aktualisht po shfrytezohet shume pak. Keto miniera mbas vitit 90' pothuaj
jane paralizuar teresisht.
Vendburimet e mineraleve metalorë
Ne industrine e mineraleve metalike, rajoni qendror ze vendin kryesor.
Ketu eshte perqendruar metalurgjia e zeze (Elbasan) dhe pirometalurgjia
(Laç).Rajoni i malesise Puke-Mirdite ze vendin e dyte per nga pesha
ne pasurite minerale metalike. Ne kete zone gjenden kryesisht rezervat
e medha te mineralit te bakrit qe nxiren ne Spac, Kacinar, Kurbnesh, Thire,
Rubik, Perlat, Tuç, Porave dhe Qafe Bar. Industria e pasurimit
eshte ngritur ne Kurbnesh, Rreps, Fushe Arez dhe Rreshen. Shkrirja dhe
elektroliza e bakrit behet ne Rubik. Edhe kjo industri mbas viteve 90'
ka ulur ndjeshem prodhimin si pasoje e reformave te privatizimit dhe amortizimit
te larte te teknologjise. Kompani te huaja amerikane dhe kanadeze kane
shprehur interes per te rivene ne pune industrine e bakrit. Rajoni Mat-Drini
i Zi perfshin vendburime te kromit dhe ne zonen e Martaneshit dhe te Bulqizes
jane disa miniera per shfrytezim. Ketu eshte ngritur edhe industria e
pasurimit me qender Bulqizen dhe Krasten, ndersa ne Burrel funksionin
uzina e ferrokromit.Rajoni verilindor eshte i njohur per pasurite e kromit
dhe te bakrit. Minerali i kromit nxiret ne Kalimash, Kam dhe ne Ragam,
kurse minerali i bakrit nxiret ne Gjegjan dhe shkrihet ne Rezhepaj te
Kukesit.Nje pjese e minierave te kromit mbas vitit '90 jane dhene me qera
tek privatet per shfrytezim dhe aktualisht jane perfshire ne procesin
e privatizimit.Rajoni juglindor ka dy zona hekur nikeli. Ne zonen e Perrenjasit
jane keto vendburime : Perrenjas, Pishkash, Bushtrice, Xixillas, kurse
ne zonen e Pogradecit Guri i Kuq, Radoka dhe Cervenika. Keto vendburime
kane rreth 10 vite qe nuk shfrytezohen, si pasoje e renies se kerkeses
ne tregjet nderkombetare.Mjedisi shqiptar eshte i pasur edhe me minerale
te tjera metalike dhe jo metalike, me ujra minerale e termominerale, te
cilat filluan te shfrytezohen pjeserisht ne fund te viteve 70'.Ne vitin
1990 kjo industri dha 4,3 % te prodhimit te pergjithshem te industrise
minerare.Ne rajonin Jugor eshte perqendruar nxjerja e fosforiteve, perpunimi
i ujit mineral, nxjerja e kripes dhe e dolomitit.Rajoni qendror eshte
i pasur me bokside, kryesisht ne malin e Dajtit, por qe jane shfrytezuar
minimalisht. Rajoni Mat-Drin i Zi eshte i njohur per nxjerrjen e mermerit
ne Muhur te Peshkopise, per mineralin e squfurit ne Kercisht dhe per ujrat
termominerale ne llixha te Peshkopise.Rajoni Malesise Puke-Mirdite dhe
rajoni veriperendimor ka perqindje te vogla kuarci, manganez, kaoline,
olivinite e deltine. Nxjerja dhe perpunimi i ketyre mineraleve ka qene
fare i paket, me perjashtim te mermerit.
|
|
|