Komente (0)
Jam i bindur që çdo lexues i djeshëm, i sotëm dhe i nesërm i kësaj rubrike të përjavshme, e ka dëgjuar, të paktën një herë në jetën e vet, historinë e shqiponjës dhe të krimbit. Për sa më takon, atë ma kanë treguar për herë të parë këtu e tridhjetë vjet të shkuara, me gjysmë zëri, sigurisht, sepse ajo mund të interpretohej edhe në mënyrë heterodokse, d.m.th. të papranueshme për ideologjinë sunduese të asaj kohe. Ja, në thelb, për çfarë bëhej fjalë:
Një ditë, shqiponja krenare pa rrëzë malit një krimb anonim që ndërronte ngjyrë sipas mjedisit ku kalonte: mes barit bëhej i gjelbër, në tokë të zhveshur bëhej bojëkafe, mbi çati bëhej i kuqërremtë etj., etj. Kur e pyeti se ku po shkonte, krimbi iu përgjigj me përulësi se kishte vendosur të hipte në majë të malit. “Me siguri do të ngordhë rrugës”, – mendoi shqiponja dhe i erdhi keq për krimbin.
Pas disa kohësh, tek qëndroi në një shkëmb majë malit, shtangu kur pa fare pranë krimbin, kësaj radhe ngjyrë shkëmbi. Prandaj, me shumë kërshëri, e pyeti se në ç’mënyrë apo me ç’mjet fluturues kishte ardhur deri atje. Me përulësinë e tij të zakonshme, krimbi iu përgjigj: “Me zvarritje, vetëm me zvarritje, Lartësia Jote” para se të shtonte, po me të njëjtën përulësi: “Sa më pëlqen shoqëria jote, moj shqiponjë, tani që jemi të dy bashkë në majë të malit!”.
Pa pikë dyshimi, lexuesi im i mprehtë e kupton ku e hedh fjalën larg e larg, por jo edhe aq larg sa mund të duket në dëgjim të parë, kjo histori, fabul apo parabolë, le ta quajë ai si t’ia ketë ënda. Por, ama, sot, në Shqipërinë demokratike, kjo histori, fabul apo parabolë, merr një ndriçim të ri me rastin e njëqindvjetorit të shpalljes së Pavarësisë sepse, shqiponja, si simbol i flamurit tonë kombëtar, e cila, para njëzet vjetësh e flaku më në fund yllin komunist, që i rrinte (si drapër e çekan) mbi krye, nuk më duket se ka shpëtuar nga shoqëria e krimbit ose, më saktë, e krimbave, që nuk po reshtin së shtuari. Për hir të së vërtetës më duhet të pranoj se zvarritja është bërë kaq e modës sot, saqë edhe vetë shqiponja po mendon se nuk do të bënte keq sikur të mësonte edhe ajo të zvarritej.
Pikërisht në këtë moment hyn në skenë pleshti. Hyn në skenë pa rënë fort në sy, me kërcime të lehta, pa zhurmë e bujë, aq sa, i strukur mes puplave të shqiponjës, po fluturon bashkë me atë majave të larta të maleve tona kreshnike. “Kush e ka bërë këtë zbulim?” – mund e duhet të pyesë me të drejtë lexuesi im kureshtar e në prag të indinjimit. Sigurisht që jo unë, për fat të mirë (sepse, sidoqoftë, ky zbulim nuk do të ishte aspak i mirëpritur në këtë pragfestimesh të njëqindvjetorit të shpalljes së Pavarësisë dhe mua do të më akuzonin se po bëj humor me ndjenjën e atdhetarisë).
Për të qenë i sinqertë, atë e lexova në një libër me proverba nga vende të ndryshme të botës. Ose, më saktë, me proverba të rreme, të cilat, pikërisht ngaqë autori i ka shtrembëruar paksa, të bëjnë t’i shohësh disa gjëra, qoftë edhe të shenjta, nën një dritë tjetër, dhe kjo të shtyn të tregohesh më syçelët që, ndër të tjera, të mos e hash sapunin për djathë. Kështu, tek e hapa librin në fjalë, qysh në faqen e parë lexova, në një gjuhë të huaj, këto dy radhë që po nxitoj t’i përkthej për lexuesin tim shqipfolës: “Pleshti që i rri në majë të kokës shqiponjës, qëndron më lart se syri i saj (proverb shqiptar)”.
Pyetjet që i bëj vetes me këtë rast dhe që ende më kanë mbetur pa përgjigje, janë deri diku të sikletshme: A nuk ka rrezik që mbiemri “syshqiponjë” të zëvendësohet me epitetin “syplesht”? Për ç’arsye shqiponja e ka ulur vigjilencën e saj (r)evolucionare? A nuk është e tmerrshme kur e mendon se sikur nesër ajo të mbushet me pleshta, proverbi shqiptar “Kush fle me qenin gdhihet me pleshta” mund të transformohet në “Kush fluturon me shqiponjën (g)dhihet me pleshta”?
T’i jenë dobësuar vallë sytë shqiponjës deri në atë pikë sa ajo të ketë nevojë për pleshtin që ta udhëheqë në fluturimet e saj drejt majave të Bashkimit Europian? Mos vallë një ditë, në vend të yllit të dikurshëm komunist, do të shohim (O Zot, ç’llahtar e mynxyrë!) të shfaqet, në flamurin tonë, bash mbi kryet e shqiponjës, pleshtin pragmatist e tashmë sa një buall?
Së fundi, pa dashur aspak t’i fus krimbat lexuesit tim dhe as t’i vë pleshtit zile, le të më lejojë ai ta mbyll rubrikën time të sotme me këto fjalë: Sa keq më vjen për fluturimin e shqiponjës sime kur mendoj se si zvarriten krimbat dhe pickojnë pleshtat sot në Shqipëri!
Një ditë, shqiponja krenare pa rrëzë malit një krimb anonim që ndërronte ngjyrë sipas mjedisit ku kalonte: mes barit bëhej i gjelbër, në tokë të zhveshur bëhej bojëkafe, mbi çati bëhej i kuqërremtë etj., etj. Kur e pyeti se ku po shkonte, krimbi iu përgjigj me përulësi se kishte vendosur të hipte në majë të malit. “Me siguri do të ngordhë rrugës”, – mendoi shqiponja dhe i erdhi keq për krimbin.
Pas disa kohësh, tek qëndroi në një shkëmb majë malit, shtangu kur pa fare pranë krimbin, kësaj radhe ngjyrë shkëmbi. Prandaj, me shumë kërshëri, e pyeti se në ç’mënyrë apo me ç’mjet fluturues kishte ardhur deri atje. Me përulësinë e tij të zakonshme, krimbi iu përgjigj: “Me zvarritje, vetëm me zvarritje, Lartësia Jote” para se të shtonte, po me të njëjtën përulësi: “Sa më pëlqen shoqëria jote, moj shqiponjë, tani që jemi të dy bashkë në majë të malit!”.
Pa pikë dyshimi, lexuesi im i mprehtë e kupton ku e hedh fjalën larg e larg, por jo edhe aq larg sa mund të duket në dëgjim të parë, kjo histori, fabul apo parabolë, le ta quajë ai si t’ia ketë ënda. Por, ama, sot, në Shqipërinë demokratike, kjo histori, fabul apo parabolë, merr një ndriçim të ri me rastin e njëqindvjetorit të shpalljes së Pavarësisë sepse, shqiponja, si simbol i flamurit tonë kombëtar, e cila, para njëzet vjetësh e flaku më në fund yllin komunist, që i rrinte (si drapër e çekan) mbi krye, nuk më duket se ka shpëtuar nga shoqëria e krimbit ose, më saktë, e krimbave, që nuk po reshtin së shtuari. Për hir të së vërtetës më duhet të pranoj se zvarritja është bërë kaq e modës sot, saqë edhe vetë shqiponja po mendon se nuk do të bënte keq sikur të mësonte edhe ajo të zvarritej.
Pikërisht në këtë moment hyn në skenë pleshti. Hyn në skenë pa rënë fort në sy, me kërcime të lehta, pa zhurmë e bujë, aq sa, i strukur mes puplave të shqiponjës, po fluturon bashkë me atë majave të larta të maleve tona kreshnike. “Kush e ka bërë këtë zbulim?” – mund e duhet të pyesë me të drejtë lexuesi im kureshtar e në prag të indinjimit. Sigurisht që jo unë, për fat të mirë (sepse, sidoqoftë, ky zbulim nuk do të ishte aspak i mirëpritur në këtë pragfestimesh të njëqindvjetorit të shpalljes së Pavarësisë dhe mua do të më akuzonin se po bëj humor me ndjenjën e atdhetarisë).
Për të qenë i sinqertë, atë e lexova në një libër me proverba nga vende të ndryshme të botës. Ose, më saktë, me proverba të rreme, të cilat, pikërisht ngaqë autori i ka shtrembëruar paksa, të bëjnë t’i shohësh disa gjëra, qoftë edhe të shenjta, nën një dritë tjetër, dhe kjo të shtyn të tregohesh më syçelët që, ndër të tjera, të mos e hash sapunin për djathë. Kështu, tek e hapa librin në fjalë, qysh në faqen e parë lexova, në një gjuhë të huaj, këto dy radhë që po nxitoj t’i përkthej për lexuesin tim shqipfolës: “Pleshti që i rri në majë të kokës shqiponjës, qëndron më lart se syri i saj (proverb shqiptar)”.
Pyetjet që i bëj vetes me këtë rast dhe që ende më kanë mbetur pa përgjigje, janë deri diku të sikletshme: A nuk ka rrezik që mbiemri “syshqiponjë” të zëvendësohet me epitetin “syplesht”? Për ç’arsye shqiponja e ka ulur vigjilencën e saj (r)evolucionare? A nuk është e tmerrshme kur e mendon se sikur nesër ajo të mbushet me pleshta, proverbi shqiptar “Kush fle me qenin gdhihet me pleshta” mund të transformohet në “Kush fluturon me shqiponjën (g)dhihet me pleshta”?
T’i jenë dobësuar vallë sytë shqiponjës deri në atë pikë sa ajo të ketë nevojë për pleshtin që ta udhëheqë në fluturimet e saj drejt majave të Bashkimit Europian? Mos vallë një ditë, në vend të yllit të dikurshëm komunist, do të shohim (O Zot, ç’llahtar e mynxyrë!) të shfaqet, në flamurin tonë, bash mbi kryet e shqiponjës, pleshtin pragmatist e tashmë sa një buall?
Së fundi, pa dashur aspak t’i fus krimbat lexuesit tim dhe as t’i vë pleshtit zile, le të më lejojë ai ta mbyll rubrikën time të sotme me këto fjalë: Sa keq më vjen për fluturimin e shqiponjës sime kur mendoj se si zvarriten krimbat dhe pickojnë pleshtat sot në Shqipëri!
